Nýja dagblaðið - 19.11.1933, Blaðsíða 2

s
W T í A
D A O B L A ð X 9
Beztu cigaretturnar í 20 atk. pökkum, sem koeta kr. 1.10 —
•ru
C o xn xn. ander
Westminster Viririnia
cigarettur
Þessi ágæta cigarettutegund fæst ávalt í heildsölu hjá
Tóbakseinkasölu ríkisins
Búnar til af
IMnlitt Toteci Compiy lll
London
Umferðin í bænum
1. Bifreiðastjórar! Hjól-
reiðamenn!
Gleymið ekki að tendra hin
lögboðnu ljós á farartækjum
yðar á tilsettum tíma. Ljós-
leysið getur valdið slysum.
2. Bifreiðarstjórar!
Það er óheimilt í Reykjavík,
að gefa hljóðmerki með horni
bifreiðar nema í tilefni af um-
ferðinni.
Hljóðmerki utan við hús til
að kalla á farþega eru alveg
óþolandi einkum að næturlagi.
V.V.
S Skemmtun
í K.-R.-húsinu i kvöld kl. 8V2.
Til skemmtunar: Ræður, kórsöngur, leiksýaing, dans.
Hljómsveit Aage Lorange spilar.
Aðgöngumiðar á kr. 2,00 fást við innganginn eftir'kl. 4.
3. ökumenn! Hjólreiðamenn!
Veitið þessu athygli! Um
götuhorn skal aka í kröppum
boga ef snúið er til vinstri
handar, en í löngum boga, ef
snúið er til hægri.
Að bregða út af þessari
reglu, er eitt hið allra hættu-
legasta brot á umferðarreglun-
um, enda hafa fjölda mörg
slys orðið af þeim sökum. Lát-
ið slíkt ekki koma fyrir oftar!
G-unnar M. Magnúss
B.. .
Bornin
í Víðigerði
Þessi skemmtilega
unglingasaga er nu
komin í bókaverzlanir
Aðalútsala:
iikhtaiúH
Lækjargötu 2, sími 3736
HUSQVARNA-
merkið er alltaf örugg
trygging fyrir úrvals-
efni og afburða-smíði.
Kynnið yður verð og gæði
HUSQUARNA-
prjónavélanna og
HUSQUARNA-
saumavélanna.
Samband ís .
samvinnufélaga
Kosningarnar á Spáni.
Sbr. Limdúnafregn á 4. síðu 1 dag.
Nú berast daglega í blöðun-
um fréttir um mikinn kosn-
ingaundirbúning á Spáni, og að
allmikils hita gæti þar á fund-
um um þessar mundir.
Spánverjar munu byggja
eitt hið bezta land álfunnar, en
hafa í síðustu þrjár aldirnar
haft einhverja hina verstu
stjóm, sem sögur fara af, dáð-
lausa og úrættaða konunga,
harðdræga og síngjarna klerka-
stétt, og aðal, sem lítið sinnti
um þarfir þjóðarinnar. Tók þó
út yfir um hinn síðasta kon-
ung, Alfons 13. Hann var rek-
inn frá ríkjum vorið 1931, og
lifir nú í útlegð í Frakklandi.
Tókst honum, áður en hann
flúði, að koma úr landi um 200
miljónum króna, svo að ekki
skortir hann fé, það sem eftir
er af æfinni.
Bylting Spánverja 1931 var
fremur hógleg. Konungur og
ætt hans höfðu ekkert traust
eða álit hjá neinni stétt eða
flokki í landinu, og vildi eng-
inn leggja honum lið á neyð-
arstund. Sá maður, sem þá tók
við stjórnartaumunum, og
stýrði málefnum Spánverja í
haust hét Manuel Azana. Hann
var áður þekktur sem skáld og
rithöfundur. Hann var leiðtogi
frjálslynda umbótaflokksins.
Jafnaðarmenn höfðu um 100
þingmenn og studdu þeir
stjórn Azana. Var stjórnin í
einu djörf, athafnamikil og
framsýn. Á þessum tíma festu
Spánverjar gengi myntar sinn-
ar, aðskildu ríki og kirkju, ger-
breyttu skólamálum landsins,
tóku illa fengið land af aðlin-
um, og gerðu þá búnaðarlög-
gjöf, sem talin er einna fremst
í Evrópu. En í haust gerðust
þau tíðindi, að einn af stuðn-
ingsmönnum stjómarinar Ler-
roux, gerði heimilisófrið í
stjórnarflokknum, ól á óá-
nægju út af því að framfarim-
ar væru. of stórstígar, og of
mikilli hörku beitt við andstæð-
inga stjórnarinnar, þá sem
staðið höfðu að uppreisnum og
samsærum. Kom þar, að stjórn
Azana féll snemma í septem-
ber. Þingið kom saman í byj-
un október En á fyrsta fund-
inum, þegar Lerroux sýndi sig
og meðráðherra sína var borið
fram og samþykkt vantraust.
Sagði stjórn hans af sér þegar
í stað. Eftir mikla erfiðleika
tókst að mynda bráðabirgða-
stjóm, til að stýra kosningun-
um. Þingið kemur saman fyrir
jól, og þá kemur ný stjórn til
valda í landinu. ***
Verður néö milli
heimsálía.
Dr. Carl Bosch, sem fyrir
tveim árum fékk Nobelsverð-
laun í efnafræði og talinn er
einn af allra færustu vísinda-
mönnum Þýzkalands, var fyrir
skömmu staddur í Kaupmanna-
höfn og hélt þar fyrirlestur í-
náttúruvísindafélaginu danska.
Meðal annars ræddi hann
þar um firðsjártæki. Hvað
hann það hingað til hafa
verið höfuðannmarkann á
myndasendingu milli fjarlægra
staða, að vissir hlutar mynd-
arinnar komi ekki nægilega
skýrt fram, en nú væri á leið-
inni ný uppfynding, sem yfir-
stigi þennan annmarka. Sagði
hann, að með nýjustu aðferð-
um væri hægt að taka mynd
og senda og framkalla hana á
móttökustaðnum á einum 30
sek. Kvað hann vel mega gera
ráð fyrir því, að þess yrði ekki
langt að bíða, að sjá mætti frá
Kaupmannahöfn það, sem ger-
ist á sama augnablikinu í New
York, líkt og nú er hægt að
hlusta á ræðuhöld þaðan með
góðu útvarpstæki.
QSófmcxmtlr - iþróttir - íiötir
Sænska skáldkonan
Selma Lagerlöí
75 ára í dag.
I dag er sænska skáldkonan
Selma Lagerlöf 75 ára. Verður
hennar minnst við þetta tæki-
færi eigi aðeins meðal Svía, er
telja hann eitt sinna allra
beztu skálda, heldur meðal
flestra menntaðra þjóða, sem
svo er kallað. Skáldrit Selmu
Lagerlöf hafa verið þýdd á
rúm 30 tungumál og sé rétt-
mætt að tala um heimsbók-
menntir — sem sumir menn
efast reyndar um — þá er
vaíalaust, að ýmsar af bókum
hennar koma undir þessa
grein.
Sænsku bókmenntirnar eru
af ýmsum taldar bera af bók-
menntum Norðurlandaþjóða.
Héi' skal ekki um það dæmt.
Við íslendingar höfum hingað
til haft mjög ófullkomin
kynni af bókmenntum Svía
og stafar það meðal annars af
því, að sænsk tunga hefir ekki
verið kennd í ‘skólum landsins
fyrri en nú á síðustu árum.
Og menntamenn vorir og
kennarar hafa fram til þessa
um of gengið fram hjá Sví-
þjóð og sænskum menntum,
meðfram vegna þess, hvað
Danmörk hefir dregið íslend-
ingsí fast til sín. Námsskilyrð-
in fyrir íslenzka mentamenn
hafa verið miklu betri þar en í
öðrum löndum og meira að því
unnið, að greiða götu íslenzkra
menntamanna við skóla í Dan-
mörku en í nokkru öðru landi.
Kemur og til vanafesta. Þetta
er nú að breytast að því er
Svíþjóð snertir, og er það sýn
framför í íslenzku menningar-
lífi ef takast mætti greiðara
samband með íslenzkum
menntamönnum og sænskum
menntastofnunum en hingað
til. Og aukin kynni af sænsk-
um bókmenntum, miða áreið-
anlega að því, að lyfta ís-
lenzkum bókmenntasmekk. , —
Þegar minnst er skáldkonunn-
ar Selmu Lagerlöf vekst þetta
upp fyrir manni — og margt
annað. Þrátt fyrir lítil kynni
íslendinga af sænskum bók-
menntum, er því svo varið, að
enginn erlendur rithöfundur
er jafnkunnur íslenzkri þjóð
og einmitt þessi sænska skáld-
kona. En það er áreiðanlega
ekki af því, að hún er sænsk
og bækur hennar alveg sérstak-
lega sænskar í eðli sínu, held-
ur af hinu, að þrátt fyrir
þetta er hún alþjóðlegur höf-
undur. Alþjóðleg hefir hún
orðið vegna ágætrar frásagn-
argáfu og þess, að mannlýs-
ingar hennar eru gerðar á
þann hátt, að ekki fer hjá því
að maðurinn þekkist og skilj-
ist, kallai' á samúð manns,
hvort sem hann er leiddur á
sjónarsviðið í bændabúningi
Dalakarla 'eða gerfi sveita-
prests frá Vermalandi, hvórt
hann er fiskimaður í skerja
garðinum við Bohuslán eða
geggjaður förukarl, sem heima
á á þjóðvegunum, þar sem öll
landshorn mætast við kross-
götur mannlegrar þjáningar,
niðurlægingar — og mann-
legrar göfgi. Búningurinn er
aukaatriði. Hjartað sem slær
undir búningnum, er höfuðat-
riðið. Maðurinn framar öllu.
Yms af ritum Selmu Lager-
löf eru þýdd á íslenzku. Annað
höfuðrit hennar, skáldsagan
Jerúsalem, Helreiðin, Föðurást,
Herragarðssaga og ýmsar
smærri sögur. Sagan af Gösta
Berling hefir ekki verið þýdd
í heild sinni, en verður víst
bráðlega gefin út á íslenzku.
Nokkur af verkum Selmu
hafa verið kvikmynduð, þar á
meðal sagan af Gösta Berling.
Sú mynd hefir verið sýnd hér
á landi. Sömuleiðis Charlotta
Lövenskjöld.
Söngskemmtun
Eggerts Stefánssonar.
•
Eggert Stefánsson, einhver
glæsilegasti og víðförlasti
söngvari Islands, söng í Gamla
bíó á fimmtudagskvöldið — við
litla aðsókn. Söngur Eggerts
var írábærilega góður, eins og
viðtökurnar líka sýndu. Hann
var oft kallaður fram og hon-
um færðir margir blómvendir,
enda er nú langt síðan hann
lét til sín heyra hér í borginni.
Líf og andi einkennir söng
Eggerts Stéfánssonar. Hann er
enginn saltstólpi. Söngur hans
er bæði sálrænn og listrænn.
Hversvegna er þá ekki fullt
hús hjá slíkum söngvara. Hvers
vegna kemur ekki fólkið hóp-
um saman til þess að njóta
fegurðarinnar í list þessa glæsi-
lega söngvara? Iivað segja
þeir lærðu herrar, sem eiga að
lyfta sönglífi okkar í hærra
veldi? Láta þeir sig það engu
skifta þótt beztu söngvarar
vorir séu fyrir borð bornir?
Eggert er sá fyrsti, sem leitt
hefir inn þann ítalska söng-
máta og ítölsku lögin, enda
alltaf vakið aðdáun er hann
hefir sungið þau, og það gerði
hann einnig síðast. Þá hefir
hann ekki síður verið braut
“tyðjandi fjölmargra íslenzkra
tónsmíða, bæði utan lands og
innan og alltal' borið þær fram
til sigurs.
A íimmtudaginn söng hann
nýja söngva eftir Markús
sál. Kristjánsson, Sigurð Þórð-
arson og Pál ísólfsson og var
þeim öllum vel tekið. Þá söng
hann lög eftir Karl. Runólfs-
son, Þórarinn Jónsson og Sigv.
Kaldalóns, og eru þeir söngvar
allir vinsælir orðnir ekki sízt
af flutningi Eggerts. Loks ber
að geta nýrra söngva, er nú
heyrðust í fyrsta sinn hér
heima. Það voru tveir dásam-
lega fagrir negrasöngvar, sem
og líka nutu sín ágætlega í
meðferð Eggerts.
Þakkir fyrir sönginn, Eggert.
Páll Isólfsson var við hljóð-
færið og fylgdi söngvaranum
ágætlega.
Söngvinur
t