Nýja dagblaðið - 23.11.1933, Blaðsíða 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
ÍBl'C
Víí?/
I
tk.
PAKKINN
HOSTAR
hr. 1*20
jtvf:
j/ms.s
MAY BLOSSOM
VIRGINA CIGARETTUR
StísCi e&amvettámam
Frá Alþingi í gær.
Atkvæðagreiðsla um kosningalögin
Í5ófmcnntir - íþróttir - íietir

Kosningalagafrumvarpið var
afgreitt frá neðri deild í gær.
Og- fór þá fram atkvæða-
greiðsla um fast að 100 breyt-
ingartillögur áður frumvarpið í
heild væd samþykkt.
Hér skulu nefnd úrslit at-
kvæðigreiðslunnar um nokkur
atriði frumvarpsins.
Kjördagur er ákveðinn fyrsti
sunnUdagur í júlímánuði.
Brtt. Eysteins Jónssonar og
Bergs Jónssonar um tvo kjör-
daga í sveitum var felld. Móti
henni greiddu atkvæði Alþýðu-
flokksmenn, Sjálfstæðismenn
og Hannes Jónsson, en með
henni allir Framsóknarmenn
nema Iiannes Jónssen.
Sýslumenn og hreppstjórar
eru sjálfkjörnir oddvitar kjör-
stjórna*
Enginn landlisti er fyrir ut-
anflokkamenn, sem ekki hafa
formleg samtök.
Tillaga Hannesar Jónssonar,
Péturs Ottesen og Jóns Sig-
urðssonar, um að yfirlýsing
frambjóðanda sjálfs (og með-
mælenda hans) nægi til þess
að hann sé talinn til ákveðins
flokks, var samþykkt.
Landlistar skulu takmarkað-
ir við frambjóðendur í kjör-
dæmum.
Nú^ fer frumvarpið til efri
deildar.
Atengt öl
til útflutnings.
Bjarni Ásgeirsson flytur frv.
um einkaleyfi fyrir 'ölgerðina
Egil Skallagrímsson h/f.
Reykjavík, til þess að búa til I
og selja áfengt öl til útflutn- |
ings. Leyfishafar greiði í rík- !
issjóð (fyrir leyfið) 25% af j
hreinum nettóarði útflutnings- !
ins. í greinargerð segir m. a.: !
„Fyrir því að leyfa slíka
framleiðslu, er lögin mæla fyr-
ir um, má færa margvísleg
rök, og má t. d. benda á eftir-
farandi:
1) Framleiðsla þessi mun
verða nokkur tekjugrein fyrir
ríkissjóð, og fer vaxandi eftir
því sem fram líða stundir og
ölið nær fótfestu erlendis.
2) Framleiðsla þessi mun
veita aukna . atvinnu innan-
lands, sem gera verður ráð
fyrir að fari vaxandi.
3) Við solu ölsins skapast
erlendur gjaldeyrir, sem aug-
ljóslega verður skortur á í
nánustu framtíð og því full á-
stæða til að reyna að bæta úr.
Einkaleyfi það, sem veitt er
með lögum þessum' getur ekki
brotið í bág við hagsmuni rík-
isins eða einstakra manna eða
löggjöf landsins. Fullkomið eft-
irlit verður haft, með því, að
ölið sé ekki selt eða drukkið
innanlands, og þungar refs-
ingar lagðar við, ef út af er
brugðið.
Það er enginn efi á því, að
ölgerðin Egill Skallagrímsson
getur framleitt fullkomlega
samkeppnisfært öl, þar sem
félagið hefir hin fullkomnustu
hús og vélar, ágætan brugg-
meistara og %uk þess hið á-
gæta vatn, sem varla hefir
sinn líkai). Allt þetta hlýtur
að tryggja það, að ölið geti
orðið gott og samkeppnisfært
og líklegt til að geta, er fram
líða stundir, orðið allveruleg
tekjugrein fyrir félagið og því
einnig ríkissjóðinn, auk þess
sem bæjarfélagið mundi þá
einnig njóta góðs af bættum
hag félagsins.
Vitanlega hlýtur það að taka
nokkurn tíma að vinna ís-
lenzku öli verulegan markað
erlendis, og því er óhjákvæmi-
legt að veita félaginu einka-
leyfið um nokkurt árabil“.
*) Ætli þetta eigi líka við þeg-
ar búið verður að blanda Gvend-
arbrunnavatnið með skólpinu úr
Elliðaánym?
Afvopnunarráð-
stefnunni frestað
London kl. 17,00 22/11 FÚ.
Afvopnunarráðstefnunni hef-
ir nú verið frestað, en hún á
að koma saman aftur þegar
lokið er fundi Þjóðabandalags-
ráðsins, sem á að koma saman
15. janúar næstkomandi.
Þessi ákvörðun um frestun-
ina var tekin á lokuðum fundi
dagskrárnefndar afvonunarráð-
stefnunnar í dag. Það sem
helzt var deilt um í sambandi
við þessa frestun ráðstefnunn-
ar var það, hvort herfræðinga-
nefndin, sem starfar í sam-
bandi við afvopnunan’áðstefn-
una og í þjónustu hennar,
skyldi halda. áfram störfum
sínum eða ekki, á meðan á
frestinum stæði. Boncour hélt
því ákveðið fram, að nefnd
þessi ætti að starfa eftir sem
áður, því að það mundi seinka
störfum afvopnunarráðstefn-
unnar þegar hún kæmi saman
aftur, ef undirbúningsstörfin
yrðu látin falla niður. Italski
fulltrúinn áleit hinsvegar að það
væri ónauðsynlegt, að láta
undirnefndir starfa úr því
störf aðalnefndarinnar félli
niður.
Ihaldið tapar lylgi
á Englandi.
London kl. 17,00 22/11 FÚ.
1 aukakosningum í Rutland-
Stanford kjördæminu var
Willoughby de Eresby lávarð-
ur kosinn, með rúmlega 1000
atkvæða meirihluta. Hann er
íhaldsmaður, en á móti honum
sótti frambjóðandi Verka-
mannaflokksins. Við síðustu
kosningar hafði frambjóðandi
íhaldsflokksins rúmlega 11000
atkvæða meirihluta.
Dollar íellur enn.
London kl. 17,00 22/11 FÚ.
Gengi Bandaríkjadollars
lækkaði enn í dag, var $ 5.41
er viðskiptum lauk, en komst
um eitt skeið í dag niður í
$ 5.45Ú2 Það var í gær $ 5.3614.
(I Kaupmannahöfn féll dollar í
dag um 5% eyri í kr. 4.13).
Franskur franki féll einnig í
London í dag, úr 83,37 í 83.65.
Það er nú haft á orði, að
Frakkar séu að hugsa um það,
að hverfa frá gullinnlausn um
næstu áramót.
Stórkostleg
flugslys.
13 menn farast.
London kl. 17,00 22/11 FÚ.
Alvarlegt flugslys varð í dag
nálægt Kharkov í Rússlandi.
Þrettán manns biðu bana, þar
á meðal fulltrúi frá yfirstjórn
flugmálanna í Rússlandi. Nefnd
hefir þegar verið skipuð til
þess að rannsaka það, hvernig
á þessu slysi muni standa.
Flug Líndbergs
London kl. 17,00 22/11 FÚ.
Lindbergh og kona hans
hafa gert ráðstafanir til þess
að fljúga aftur til Evrópu á
morgun, frá St. Michaeleyju í
Azoreyjum, ef veður verður
hagstætt.
Fáll Erlingsson og
sundlaugarnar í Rvk.
Um 1890 kenndi maður að
nafni Björn Blöndal sund hér í
Reykjavík. Sundstaðurinn var
inn við Laugalæk. Sundlaugin
var gerð á þann hátt, að læk-
urinn var stíflaður með fyrir-
hleðslu úr torfi en bakkarnir
stungnir niður, til þess að fá
meiri breidd á laugina. 1 þess-
ari laug lærir Páll Erlingsson
að fleyta sér, sá maður, sem
mest allra manna hér á landi
hefir gert fyrir sundíþróttina,
maðurinn, sem allt að 30 ár
háði látlausa baráttu fyrir um-
bótum á sundkennslu og sund-
laugunum í Reykjavík.
1893 byrjar Páll að
kenna hér sund og gerði
það jafnan síðan til 1921,
er synir hans tóku við
því starfi eftir að hafa
hjálpað föður sínum
nokkur ár, sérstaklega
Erlingur.
Allt til 1906 átti Páll
heima austur í Árnes-
sýslu, en kenndi héx- sund
um 6 vikna tíma að vor-
inu eða frá vertíðarlok-
um til Jónsmessu. Um
leið og Páll tók við
kennslunni byrjaði hann
strax á því að reyna að
hafa áhrif á bæjarstjórn
Reykjavíkur um það að
endurbæta Sundlaugarn-
ar, en það var löngum þungur
róður og ekki heiglum hent að
lenda í þeim barningi.
Eins og áður er sagt, voru
Laugarnar gerðar á þann hátt
að hlaðið var fyrir lækinn og
var þetta því moldarlaug eða
ósvikinn forarpollur að öðru
leyti en því, sem það Var bland-
að með skólpinu frá Þvotta-
laugunum.
Páll gerði nú ítrekaðar til-
raunir til þess að fá þetta
endurbætt og benti ennfremur
á þann háska, sem ósyndir
menn væru í, ef fyrirhleðslan
bilaði, sem alltaf var yfirvof-
andi. Varð nú loks af því, að
Laugamar yrðu hlaðnar upp
úr grjóti, en þéttað var með
moldarhnausum og vildi þá oft
leka. Einnig var þá byggt skýli
út í Lauginni, en áður hafðist
Páll við í tjaldi, sem hann bar
með sér og hafði í geymslu á
Fúlutjörn á nóttunni.
Þótti mönnum nú, sem bæj-
arstjórn hefði sýnt af sér
mikla rausn og eru þess þá
dæmi, að bæjarfulltrúar gengi
í bað í hinni nýju láug, en i
Páll hafði löngum mikið erfiði
við að stinga og bera hnausa
til að þétta með grjótgarðinn
og var honum það vel ljóst,
að ekki mátti hann lina róð-
urinn fyr en laugin væri gerð
úr steinsteypu. Leitaði hann
nú allra ráða til þess að fá því
framgengt. Var það loks árið
1907, að byrjað var á því
verki og stóð það víst yfir í
tvö ár, enda var þá ekki ann-
að eftir en að fá hreint vatn í
laugina, því allt að þessu
hafði hún verið nokkurskonar
skólpþró. Vildi Páll nú upp-
vægur að vatnið yrði leitt í
pípum frá uppsprettunni, en
við það var ekki komandi, og
mátti heyra það á sumum
bæjarfulltrúum, að nóg væri
nú komið samt, þó ekki yrði
farið að eyða fé bæjarins í
slíkan óþarfa. Var nú sett
stífla í lækinn nokkuð fyrir
ofan laugina og vatnið leitt í
tréstokk þaðan. Af því leiddi
meðal annars það, að laugin
var köld þegar kalt var, en
heit þegar heitt var.
Bráðlega fór að bera á því,
að hin nýja, vatnshelda laug,
hafði einn höfuðókost, sem sé
þann, að mun meíra bar á
ýldulofti af vatninu en áður
hafði þekkzt og varð það að
Páll Erlingsson sundkennari.
lokum til þess, að bæjarstjórn
sá sér ekki annað fært en að
leiða hreint vatn í laugina og
var það gert 1910. Síðan hef-
ii' lauginni lítið verið breytt að
öðru en því, að salerni hefir
verið reist þar og sólbaðsskýli
byggð. Margt er það fleira,
sem sögulegt er um þetta mál
þó hér verði numið staðar í
bili. Það er aðallega þrennt,
sem ég vil taka fram að lok-
um: Fyrst er það, að bóndi
austan úr Árnessýslu verður
til þess að berjast fyrir um-
bótum á sundlauginni í Reyk-
javík, annað er það, að þessi
maður hefir leyst af hendi
meira en meðalmanns verk,
aðeins með þessu eina starfi,
og það er hið þriðja, að bæjar-
stjórnir Reykjavíkur hafa sýnt
mikinn spamaðarhug og eftir
getu spornað við útgjöldum til
sundlauganna. En þér, hátt-
virtu Reykvíkingar, eruð þér
vissir um að hafa gert yður
fulla grein fyrir því hvað þér
eigið Páli Erlingssyni mikið
að þakka og hvernig hafið þér
vottað honum þakklæti yðar?
M.
Tekíð upp í dag:
Tekið upp í dag:
TITANIA, mest eftir-
sótta lag í augnablikinu.
Iiinumegin á plötunni er
„Dron’t in der Loban“.
HLJÓÐFÆFAHÚSIÐ,
Bankastræti 7.
ATLABÚÐ,
Laugaveg 88.