Nýja dagblaðið - 01.12.1933, Blaðsíða 3

N Ý J A
DACBLAÐIÐ
3
Hafa ,stálfstæðis‘-ritstiór-
arnlr etld at skilning'stré
góðs og ills?
NYJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaöaútgáfan h/f‘
Ritstjóri:
Di'. phil. þorkell Jóhannesson.
Ritstjómarsk rifstofur:
Laugav. 10. Símui: 4373 og2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa:
Auslurstræti 12. Sími 2323.
Framkv.stjóri:
Vigfús Guömundsson.
Áskriftagj. kr. 2,00 á mánuöi.
í lausasölu 10 aura eint.
Pi-entsmiðjan Acta.
Fimmtán ára
fullveldi.
I dag' eru 15 ár, síðan ís-
land varð fullvalda ríki.
Fullveldi Islands má líkja
við fúlgufé, sem er sameigin-
legur sjóður allrar þjóðarinnar
og þó skipt niður í hvers
manns eigu. Hver maður meðal
þjóðarinnar hefir nokkuð af
auði sínum þaðan, draumum og
stórhug, von og trú, métnaði
og kappi, uppeldi og menntun,
vilja og úrkostum, starfi og
stríði. Ekki er auðvelt að
gera sér það full-ljóst, hversu
miklu auðugra líf þjóðarinnar
og hvers einstaks manns í land-
inu hefir orðið við fullveldið, af
því að sá auður er í órofa-
tengslum við allt okkar líf. Við
eigum fullveldið okkar á sama
hátt og við eigum okkar líf,
okkar gáfur — og okkar vand-
rseði.
Ef til vill skiljum við gildi
fullveldisins ofurlítið betur
með því að hlusta andartak
eftir braki af skjöldum frá
baráttunni fyrir áð öðlast það:
„Vilja menn eiga undir því
áð lirópað upp verði í himininn
frá hafsströnö til öræfa lands
af brennandi liöi-mum
það bænaróp
frá brjósti hvers einasta manns:
Guðs heifj yfir þá,
sem nú hika sér við
að lieimta vorn rétt
eins og menn,
Guðs hefnd yfir þá,
sem oss rétti’ hafa rænt
og reíjast að skila’ h’onum enn“.
Þetta er tilvitnun í lítið
kvæði frá því einhverntíma um
1908. Þá þótti svona mikils um
vert réttinn til sjálfstæðis, um
fullveldið. Heyra menn ekki, að
þetta er eins og hróp ör-
bjarga manns eftir auðugra
lífi?
Á þessum fyrstu fimmtán
fullveldisárum Islendinga hafa
orðið meiri framfarir í landinu
en á nokkru öðru tímabili
jafnstuttu í æfi þjóðarinnar.
Hún hefir eflzt að auði og
þekkingu.
En gildi lífsins er ekki allt
fólgið í auði, heldur líka í
sannindum. Snorri Sturluson
telur einn vin sinn „sælastan
undir sólu sannauðugra
manna“. Það var „góður bú-
þegn en ekki féríkur". Við Is-
lendingar þurfum fyrst og
fremst að geta valdið okkar
auði, skipað okkar málum eins
og siðuð þjóð. Það er að vera
sannauðug þjóð og fullvalda í
raun og veru. A.
Blöðum Sjálfstæðisflokksins
þykir mál Hinríks Thoraren-
sens að ýmsu leyti mjög gott
og fallegt. Thorarensen hafi
látið sér farast einstaklega vel
vel við Framsóknarflokkinn,
enda sé maðurinn hinn virðu-
legasti „einn af flokksforingj-
um“ og „einn þekktasti Fram-
sóknarmaður landsins“. Af ein-
skærri góðvild til flokksins
muni , hann hafa viljað hjálpa
Nýja dagblaðinu, sem þau
virðulegu Sjálfstæðisblöð kalla
ýmist „bleðilinn“, „kosninga-
snepilinn" eða „Grimsbyblað-
ið“, með því að vekja á því
eftirtekt. Það hafi verið sam-
kvæmt einhverri „upphaflegri
ráðagerð", sem herra Thorar-
ensen „lagði út í herferð sína
til styrktar blaðinu, sem full-
yrt er að hann sé hluthafi í“
(sbr. ólyginn sagði mér“). Enn
segir Vísir, að „við athugun
virðist hafa komið í ljós, að
H. Th. væri enn trúr flokkn-
um, því að hann var ekki rek-
inn:!;), áður en hann lagði í
herf erðina (Sj álf stæðisblöðun-
um þykir nefnilega athöfnin
ekki hafa farið nógu formlega
fram norður á Siglufirði).
Hen’a Thorarensen er sem sé
þessi einstaki dánumaður gagn-
vart Framsóknarflokknum: þó
að flokkurinn vilji ekki við
hann kannast leggur hann fjár-
muni, frelsi og æru í veð fyrir
flokkinn með því að lauma
nafnlausum hótunarbréfum til
þeirra, er auglýsa í Nýja dag-
blaðinu, bara til þess að blað-
inu sé veitt athygli!
Þetta er nú „den sympatiske
Forstaaelse" (skilningur sam-
úðarinnar) þeirra ritstjóra
Sjálfstæðisblaðanna. Er það
heldur ekki að undra, þó að
þeir skilji herra Thorarensen
á þann veg betur en allir aðrir
menn. Að minnsta kosti má af
því ráða, hvað þeir eiga eftir
af þeim andlegu hlutum, frels-
inu og ærunni, að þeir muni
hafa fórnað miklu fyrir sín
blöð.
En aftur eru það aðrar hlið-
ar á þessu máli, sem blöðum
Sjálfstæðisflokksins þykja
harla ljótar. Þeim þykir Fram-
sóknarmenn hafa gert málið að
„óþokkaleik“. Segja þau, að
það beri „ódrengskap sjálfra
þeirra (: Framsóknarmanna)
vitni, þar sem þeir vilja ekki
standa með félaga sínum, eftir
það, sem hann hefir lagt í söl-
urnar fyrir þá“. Og „slíkt mál
er sannarlegt stórmál-----------
vegna þess, að þeir, sem hafa
slíkar athafnir í frammi--------
sýna þar með, að þeir eru
óheiðarlegir menn“. Og svo er
nú sú vísdómlega ályktun af
þessu dregin: „Um eitt verður
þó ekki deilt og það er, að
óheiðarlegum mönnum er ekki
*) Allar leturbreytingar i þess-
ari grein eru úr „Sjálfstæðis"-
blöðunum.
trúandi fyrir stjórn lands og
lýðs“. Þá þykir það ekki smá-
ræðis ósvinna, að Framsóknar-
menn skuli ekki fallast á það,
sem herra Thorarensen segir
um sín pólitísku trúarbrögð,
„þó H. Th. tæki það skýrt
fram við lögreglustjórayfir-
heyrslurnar, að hann væri og
hefði verið Framsóknarmaður“
og „þó þeir hafi síðan s. 1.
laugardag í höndum bréf H.
Th. sjálfs um, að hann sé
Framsóknarmaður enn“.*) Og
svo hefir herra Thorarensen
gefið út yfirlýsingu um þetta
í Vísi! Jafnmikil eða enn
meiri ósvinna þykir þó hitt,
að Hermann Jónasson lög-
reglustjóri hefir bókað það,
sem herra .Thorarensen hefir
sagt fyrir rétti, að hann hafi
keypt ritvélina, sem hótunar-
bréfin voru rituð á, af Gústav
Sveinssyni og félaga. Þetta er
talin höfuðsynd, því eitt sinn
hét formaður Varðarfélags-
ins Gustav Aðolf Sveinsson, og
„þessi frásögn fær ekki staðizt,
því að G. A. Sv. hefir engan
félaga“ (Vísir). Og af þessu
„verður Vísir að taka undir
það, að fullkomin óhæfa er, að
H. J. gegni störfum, meðan á
rannsókn um þetta atriði
stendur, Hér er kominn upp
grunur um afbrot, sem getur
varðað embættismissi og þar
á ofan hegningarvinnu allt að
6 árum" (Vísir, miðv.d. 29.
nóv).
Og svo kemur að lokum
dómsfelling Vísis yfir Fram-
sóknarmönnum í málinu: ann-
hvort hefðu þeir „átt að játa
smán flokksins opinberlega,
eins og menn með drengskap
hefðu gert, eða þegja um mál-
ið eins og hver, sem snefil hef-
ir af sómatilfinningu“.
Framsóknarmenn hafa ekk-
ert undan þessari málfærslu að
kvarta. Hún er með þvílíkri
heimsku og augljósri illgirni,
að hún hlýtur að missa marks.
En hitt er alvarlegt mál, að
nokkurt blað skuli leyfa sér
að sýna lesendum sínum aðra
eins fyrirlitningu og blöð
Sjálfstæðisflokksins gera í
þessu máli. Slíka málfærslu er
nefnilega ekki hægt að bjóða
öðrum en þeim, sem eru ann-
aðhvort siðferðilegir aumingj-
ar eða gjörsneyddir allri dóm-
greind, nema hvorttveggja sé.
Og það nær auðvitað ekki
nokkurri átt, að þannig séu
lesendur þessara Sjálfstæðis-
blaða yfirleitt.
Og hver er svo ástæðan til
alls þessa ofstopa Sjálfstæðis-
blaðanna á hendur Fi-amsókn-
armönnum að þessu sinni?
Líklega að ofurlitlu leyti það,
að Framsóknarmenn hafa sett
þetta athæfi herra Thoraren-
*) Sbr. það sem frægt er orðið:
„Jón er þjóðhagasmiður. Ég veit
það: hann hefir sagt. mér það
sjálfur”.
sen í samband við önnur störf
hans í óróadeild Sjálfstæðis-
flokksins, „Nazistaflokknum“,
að þeir hafa ekki varizt þeim
grun, að það sé ekki alveg að
ástæðulausu, að bréfin eru gef-
in út í nafni Sjálfstæðisflokks-
ins og Nazistanna (sbr. „Vér
Sjálfstæðismenn“). En annars
er það í dálítilli mótsögn við
hitt, hvað þeir virðast hafa
mikla samúð með herra Thor-
arensen og verknaði hans. Og'
óneitanlega rennur mönnum
óvart í grun, að uppþot þeirra
sé sprottið af líkri ástæðu, og
þegar þau hafa barizt með
froðufellandi heift fyrír mál-
stað Hálfdánar í Hnífsdal, Ein-
ars Jónassonar, Björns Gísla-
sonar o. fl. slíkra manna.
En með leyfi að spyrja:
Halda menn að i’itstjórar Sjálf-
stæðisflokksins hafi etið af
skilningstré góðs og ills, eða
halda menn að þeir hafi ekki
gert það? A.
„Brúarfoss“
fer annaðkvöld kl. 10 til Breiða-
fjarðar og Vestfjarða, snýr við
á ísafirði, en fer e k k i norður.
Farseðlar óskast sóttir fyrir
hádegi á morgun, og vörur
afhendist fyrir sama tíma.
Frá Alþingi.
Frainh. af 2. síðu.
Markaöur landbúu-
aðaraturða innan-
lands.
Jón Jónsson flytur svohljóð-
andi tillögu til þingsályktunar:
„Efri deild Alþingis skorar
á ríkisstjórnina að láta fara
fram rækilega athugun á því,
hversu heppilegast væri að
haga sölu á afurðum landbún-
aðarins í landinu sjálfu og
hvaða ráðstafanir væri fært að
gera af ríkisvaldsins lxálfu til
þess að tryggja sem mestan
markað fyrir þær innanlands
og að minnsta kosti svo hátt
verð, að bændur fengju fram-
leiðslukostnaðinn endurgoldinn.
Skal leita um þetta umsagnar
Búnaðarfélags íslands, Sam-
bands íslenzkra samvinnufé-
laga, Sláturfélags Suðurlands
og Mjólkurbándalags Suður-
lands. Leggja skal árangurinn
af þessari athugun fyrir næsta
Alþingi“.
Jónas Jónsson flytur svo-
hljóðandi breytingartillögu:
„Tillgr. orðist svo:
Efri deild Alþingis skorar á
ríkisstjórnina að skipa 5
manna nefnd ólaunaða, til að
undirbúa fyrir næsta þing frv.
um skipulag á sölu landbúnað-
arafurða innanlands, svo fram-
arlega sem Samband íslenzki’a
samvinnufélaga, Sláturfélag
Suðurlands, Mjólkursamlag
Suðurlands, Búnaðarfélag Is-
lands og Alþýðsamband íslands
vilja leggja til, hvert um sig,
einn mann í nefndina".
Smjörið er kornið
Matardeildin, Hafnarstræti 5.
Matarbúðin, Laugaveg 42.
Kjötbúðin, Týsgötu 1.
Kjötbúðin, Hverfisgötu 74.
Kjötbúðin, Ljósvallagötu 10.
Gasstöð Reykjavíkur
óskar eftir tilboði í ca. 1200 smá-
lestir af Wearmouth gaskolum c.i.f.
Reykjavík. Andvirði kolanna og
flutningsgjald greiðist með þriggja
mánaða víxli, í sterling. Kolin
eiga að afskipast á tímabilinu
25. desember til 10. janúar.
Tilboðin verða opnuð í skrifstofu
borgarstjóra mánudaginn 11. des<
ember kl. 11 f, h.
Gasstöð Reykjavíkur