Nýja dagblaðið - 05.12.1933, Blaðsíða 2

2
N Ý J A
DAGBLABIB
sem viljið fá klæðnað yðar viðgerðan, bletthreins-
aðan, gufupressaðan, eða hatta yðar hreinsaða og
mótaða og samkvæmiskjóla „dampaða“, að við
höfum einungis fullkomlega iðnlært fólk við press-
un og viðgerðir og notum aðeins 1. flokks vökva
Ef þér viljið gera svo vel og senda herðatré
með fötum yðar, fáið þér þau send heim í mel-
og rykþéttum poka, og fáið pokann ókeypis.
Hvftir dömuhattar hreinsaðir.
Sœkjum tatnað og sendum eftir óskum.
Crufupressan „Stjarna“
Kirkjustræti 10 Sími488 0.
Kartöflur
Xslenzkar kartöflur sætar og góðar frá Héraðsbú-
um fá almenningslof og allir kaupa attur sem
oinu sinri hafa keypt. — Fást aðeins hjá
Qnnnlaug-i Stefánssyni
Hafnarfirði.
Frá Alþingi í gær.
í deildunum hófust fundir í
gær kl. 1, en kl. 5—7 var
fundur í sameinuðu þingi og
var varalögreglan tekin til um-
ræðu í þriðja sinn og enn ekki
lokið því máli, er fundi var
slitið. Er málið enn á dagskrá
á fundi sameinaðs þings kl.
5 í dag, en auk þess m. a.
þingsályktunartill. um störf
Einars M. Einarssonar skip-
herra, þál. um Eiðaskólann,
áfengismálið o. fl.
Á fundinum í gær töluðu í
varalögreglumálinu Jón Þor-
láksson, Jakob Möller, Eysteinn
Jónsson, Ingvar Pálmason, Har-
aldur Guðmundsson og Ásgeir
Ásgeirsson forsætisráðherra,
sem svaraði fyrirspurn frá H.
G. viðvíkjandi stjórnarmyndun
og benti ræðumanni á að snúa
sér með hana til forseta sam-
einaðs þings. Ráðherrann
skýrði og frá (að gefnu til-
efni hjá Jakob Möller) af-
skiptum ríkisstjórnarinar af
atvinnubótavinnunni í Reykja-
vík í nóvember í fyrra og að
af hálfu stjómarinnar hefði
verið veitt öll sú aðstoð um
atvinnubætur, sem meirihluti
bæjarstjórnar hefði óskað eft-
ir.
Veðurathuganlr á annnesj-
um.
Sjávarútv.nefnd neðri deild-
ar flytur tillögu um að skora
á ríkisstjórnina að gera ráð-
stafanir til þess, að veðurat-
huganir fari fram á annesjum
og öðrum þeim stöðum á land-
inu, sem bezt liggja við slíkum
athugunum með tiiliti til veð-
urspár.
pingsályktunartillaga um
innflutningshöftin.
Meirihluti allsherjarnefndar
í efri deild flytur svohljóðandi
till. til þál. um að fella niður
innflutningshöftin:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að fella niður
innflutningshöftin.
Þyki ríkisstjórninni nauðsyn
til bera að takmarka innflutn-
ing vegna skorts landsmanna á
erlendum gjaldeyri, telur Al-
þingi rétt, að slíkar takmark-
anir séu settar í samráði við
þessa aðila: Landsbanka ís-
lands, Útvegsbanka Islandsh.f.,
Verzlunarráðið, Alþýðusam-
band íslands, Iðnaðarmannafé-
lagið í Reykjavík, Búnaðarfé-
lag Islands, Samband íslenzkra
samvinnufélaga, svo og leitað
álits sérfélaga kaupmanna og
iðnaðarmanna í Reykjavík að
því snertir takmarkanir á inn-
flutningi vara, er félagar
þeirra verzla með eða nota“
I greinargerð segir, að
nefndin hafi haft til athugunar
frv. til laga um afnám laga nr.
1 8. marz 1920, um heimild
fyrir landsstjórnina til að tak-
marka eða banna innflutning
á óþörfum varnigni. En það
frv. er flutt af Magnúsi Jóns-
syni.
Nefndin var ekki á eitt sátt
um málið; minnihlutinn (J. J.)
vill fella frv., en meiri hlutinn
(J. Bald. og P. M.) telur rétt
að afgreiða málið með þings-
ályktun þeirri, sem hér er
prentuð að framan. Þó áskilur
P. M. sér rétt til þess að vera
með eða bera fram brtt. við
þál.till.
Umsögn Landsbanlcans, Sam-
bandsins, Búnaðaríélagsins,
Fiskiiélagsins, iðnráðsins og
verzlunarráðsins.
Nefndin sendi frv. til um-
sagnar bankastjóra Lands-
banka íslands, fulltrúaráðs Út-
vegsbankans, Samband ísl.
samvinnufélaga, Búnaðarfé-
lagsins, Verzlunarráðsins, Fiski-
félagsins og iðnráðsins. Nefnd-
inni hafa borizt svör frá flest-
um þeiira og leggur Verzlunar-
ráðið, Fiskifélagið og iðnráðið
til, að frv. verði samþykkt, en
Samband ísl. samvinnufélaga
leggur til, að frv. verði fellt.
Búnaðarfélag íslands vill, að
ríkisstjórnin hafi heimild til að
hefta innflutning vara, sem
framleiddar eru innanlands af
landbúnaðinum. Bankastjórar
Landsbankans, þeir Magnús
Sigurðsson og Georg Ólafsson,
komu á fund ne^fndarinnar, og
fer hér á eftir álit þeirra, eins
og það er bókað á fundinum:
„Georg Ólafsson taldi eigi
gerlegt nú á þessu þingi að af-
nema höftin. Augljóst væri, að
jafnframt því gagni, sem höft-
unum væri ætlað að vinna, þá
hefðu þau skaðleg áhrif, og því
lengur, sem höítunum væri beitt,
þess alvarlegri yrðu afleiðingar
þeirra fyrir atvinnulífið. Ætti
því að fela stjórninni að end-
urskoða reglugerðina og breyta
henni samkvæmt þeirri reynslu,
sem fengin er. — Magnús Sig-
urðsson taldi ekki gerlegt að
afnema lög nr. 1 8. marz 1920,
heldur væri þvert á móti þörf
á að fylgja fastar fram, m. a.
vegna lítillar getu landsmanna
til kaupa á erlendum varningi,
að undanskildum þeim, sem
na.uðsynlegur væri til fram-
leiðsluatvinnurekstrar þeirra;
hinsvegar væri víst sízt van-
þörf á að endurskoða innflutn-
ingsreglugerðina með hliðsjón
af þeirri reynslu, sem nefndin
Framh. á 4. síðu.
<356£raentitir - íþróttir - íistir
Tvö ung skáld
Til mín komu sama daginn
tvö ung skáld með ljóðabæk-
urnar sínar. Annað skáldið er
23 ára sveitapiltur austan úr
Ijoltum, Guðmundur Daníels-
son frá Guttormshaga og bókin
hans heitir: Ég heilsa þér.
Hitt er 24 ára sjómaður að
vestan, Bjarni M. Gíslason, og
bókin hans heitir: Ég ýti úr
vör. Báðir eru alþýðubörn.
Annar hefir stundað nám í al-
þýðuskóla, hinn hefir engrar
skólafræðslu notið og hefir
ekki átt þess kost. En hann
vonar, að ljóðabókin sín opni
sér einhverja vegi.
Eru þetta fulltrúar fyrir
„hið nýja skáldakyn“?
Báðir þessir ungu menn eru
gáfaðir menn, ríkir af sársauka,
og stál vilja þeirra er bæði
stælt og bi’othætt. Þeir vii’ðast
báðir eiga bæði gáfur og skap
skáldsins. Og jafn ólíkir sem
þeir eru, eiga þeir svo margt
sameiginlegt, að enginn þarf
að efast um, að þeir eru böm
hins sama tíma. Sami boðskap-
urinn blundar þeim á tungu.
Blundar! Það er einmitt hið
rétta orð. Því að ennþá hafa
þeirra orð ekki fengið hinn
spámannlega þrótt. Ef til vill
er á bak við „hugsun stór og
sterk og frjáls — — sem
brýzt í rofum ríms og máls
og röngum stuðlum hleður“.
Sú hugsun hefir aðeins ekki náð
þeim þrótti, að hún geti tekið
okkur með valdi, svo að við
verðum frá okkur numin.
Er þess heldur von? Alþýðu-
menn geta orðið spámenn og
skáld, en þeir verða það venju-
lega elcki fyrr en rosknir. Því að
það er hvorki lærdómurinn eða
listin, sem kallar þá, heldur
lífið með öllu sínu valdi. Þeir
hafa varðveitt æsku síná, svo
að blæðir úr sárunum og þeir
sjá bjarmann yfir framtíðinni
í baráttunni, sem þeir heyja.
Ég held, að báðir þessir
ungu menn geti orðið mikil
skáld, ef þeim endist líf.
Þeir eru ólíkir. Annar þeirra,
Guðmundur, hefir — líklega ó-
sjálfrétt — stillt hörpu sína
eftir hörpu Davíðs frá Fagra-
skógi. Hann er nú þegar orð-
inn furðu slyngur íþróttamað-
ur í ljóðlistinni, hann er oft-
ast skýr í máli, bjartur í hugs-
un og leikur sér að ríminu.
Og þó að dragi ský sljóleikans
yfir sem snöggvast, koma oft
hvað bjartastir „sólskinsblettir
í heiði“ í næstu andrá. Eitt-
hvert bezta kvæðið byrjar t.
d. svona sljólega: „Að vöggu
minni völvur engar tróðu“.
Hann kann einna lakast að
gera að gamni sínu. Það er
alltaf eitthvað tilgert, ónátt-
úrlegt við gaman hans. Þegar
hann segir „Bæn mín er stór
sem biblían hans afa“ er varla
annað hægt en láta sér falla
það illa, en það hefði bara
þótt skemmtileg „fígúra“ hjá
Laxness. Aftur getur hann
sagt undra vel „óbrotna mann-
1 lega kærleikans sögu“:
„Ég skrifaði um þig sögur
í lærdómskverið mitt
svo gal'stu mér i staðiim
töfrabrosið þitt“.
Bjarni M. Gíslason hefir —
líklega ósjálfrátt — stillt sína
hörpu við lag Einaxs Bene-
diktssonar. Þó hefir hanri ekki
náð því lagi, og sitt eigið lag
hefir hann heldur ekki fundið
til hlítar — og svo virðist
stundum að langt sé, þangað
til 'hann vefður viss á nótun-
um. Það er af því, að hann
yrkir kvæði sín oftast í hams-
lausu ósjálfræði, og honum
finnst áreiðanlega um of til
um andann, sem ltemur yfir
hann. Það getur orðið býsna
harður straumur í kvæðunum
hans, en þau eru eklti nógu
tær, alltaf eitthvað óskýrt
bæði um boðskapinn og jafnvel
um tilfinninguna. En ef það
gæti hrunið ryðið af sverðinu
hans, held ég, að það hljóti að
vera bæði beitt og skínandi
fagurt. Því að áreiðanlega er
í því hreint og gott stál, og
hann íinnur það líka sjálfur:
Gæti ég letrað í ljóði
svo lýsandi alvöru’ og þunga,
þann guðmóð, þá fegurð og göfgi,
sein geymir Jiin islenzku tunga,
skyldi ég skelina brjóta
er skyggir á perluna bjarta, —
vígja i vorsins eldi
og vekja þig islenzka lijarta.
En ef leitað er að einhverju
sameiginlegu fyrir þessi tvö
ungu verðandi skáld, þá er það
þrátt fyrir allt aðdáunin á
viljanum, þessum brothætta
og reyndar margklofna, niarg-
sprungna vilja mannanna
barna. Annar þeirra segir:
„Æska það er á viljans valdi,
hvað vorar snemma í þinni
sveit“, en hinn kvartar yfir, að .
„tæpast finnst lína af ljóði,
sem lifir í heilbrigður styrk-
ur“. Og þó að Bjami M.
Gíslason dýrki nú ef til vill
mest þá hrifningu, er kemur
honum að óvörum, og hann
ræður ekki við, gæti ég vel trú-
að, að hann sneri fljótlega
við blaði og gæti fyrr en
varði sagt með Guðmundi:
„Ég hef starað í arineldinn
með óvitans von um helga
sýn“.
Því að þó að allar þær lind-
ir, er vökva rót lífsins komi úr
djúpunum, sem við skiljum
ekki, verður heróp nýja tím-
ans fyrst og fremst vilji, meiri,
sterkari, heilli vilji. Þar er
þörfin mest. Unga kynslóðin
þjáist ekki af andlegri fátækt.
Því einkennir hana ekki fróð-
leiksþrá. Hún deyr heldur ekki
úr fátækt af lífshvötum og
ástríðum, því að hún hefir nóg
af þeim auði og fær oftast
nægilega að njóta hans. En
hún getur auðveldlega dáið af
því, að hún nái ekki valdi yfir
þeim auði, að hún fái ekki
þann vilja, sem henni dugar.
Því verður ákallið sem hún
hlýðir á frá hrópendum viljans
| og heiðríkjunnar (og ef til
, vill líka bráðum, því miður:
þröngsýnisins). Slík verða hin
nýju skáid, sem bergmálið iá.
A.