Nýja dagblaðið - 09.12.1933, Síða 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
LILJA
KRISTSKONUNGSDRÁPA
BRÓÐUR BYSTEINS ASGRÍMSSONAR
Kemur í bókaverzlanir í dag.
Lilja er iegursta helgikvæði íslenzkrar kristni, list-
ræn æfisaga Krists og lýsing endurlausnarinnar,
auðskilin hverjum manni að efni og máli, þótt
aldir skilji oss og höfundinn.
„Allir vildu Lilju kveðið hafa“
segir móltækið. Lilja á ekki siður að vera í höndum
hvers íslendings ’ en Passíusálmar Hallgrims.
Útgófunni fylgir æfisaga bróður Eysteins eftir Guð-
brand Jónsson, sern gengur fró útgáfunni: er
æfisagan sögð nokkur önnur en hingað til hefir
verið.
Er þetta tuttugasta og fjórða útgófa Lilju.
Utgáfan er hin prýðilegasta — sérstaklega ætluð til
gjafa — og eru ekki prentuð af henni nema 150
tölusett eintök. —
Verð kr. 10,00.
Áskrifendur vitji eintaka sinna sem fyrst.
BÓKAVERZLUN SIG. KRISTJÁNSSONAR
BANKASTRÆTI 3. REYKJAVÍK.
Da.nsleiloii*
í Oddtellohúsinu í kvöld
kl. 9. e. m. Ágóðinn verður jólagjöf til fátækrar ekkju.
— Aðgöngumiðar fást í Oddfellowhúsinu og kosta kr. 3,00.
Skemmtið ykkttr! — og gevið um leið þarft verk.
Aths. Dansleikurinn verður á 1. hæð til kl. IIV2, eftir
það niðri í stóra salnum.
Framfarafélag
Seltirninga
heldur skemmtun í Mýrarhúsaskólanum kl. 9 í kvöld
í tilefni af 50 ára afmæli félagsins.
Adgöngumiöar fást í Mýrarhúsaskólanum,
Bjargi og Nesi. •
nálverkasýning
Ólafs Tubals
í Goodtemplarahúsinu uppi Daglega opin
frá kl. 10 f. h. til 8 e. h.
Frá Alþingi í gær.
1 sameinuðu þingi var í gær
afgreidd þál.till. um Eiðaskól-
ann. Var fyrri liður um áætl-
un um rafstöð samþ., en síðari
liður, um sundlaug og leikfim-
ishús felldur með 19 : 19 atkv.
Tillagan um varalögreglu var
með 24 : 17 atkv. afgreidd með
rökstuddri dagskrá frá ólafi
Thors. Hefir sú dagskrá áður
verið birt hér í blaðinu. Með
dagskránni greiddu atkv. allir
Sjálfstæðismenn, Tryggvi Þór-
hallsson, Hannes Jónsson, Jón
Jónsson og Halldór Stefánsson.
Móti dagskránni geiddu at-
kvæði Alþýðuflokksmenn, og
allir Framsóknarmenn aðrir en
áðumefndir , nema Ásgeir Ás-
geirsson, sem sat hjá.
1 tilefni af fyrirspurn frá
forsætisráðherra var samþykkt
að slíta þingi um leið og kosn-
ingalagafrv. væri afgreitt. En
ýmsir þingmenn kröfðust næt-
urfundar um áfengismálið, og
hófst fundur í sameinuðu þingi
kl. 11 í gærkvöldi.
Á fundi efri deildar var
kosningalagafrv. afgreitt til
sameinaðs þings. Stjórnar-
skrárnefndarmennirnir Björn
Kristjánsson, Ingvar Pálmason
fluttu nokkrar brtt. til sam-
ræmingar. Jón Baldvinsson og
Jón Þorláksson lýstu sig mót-
fallna breytingum, er gerðar
hefðu verið í neðri deild, en
kváðust ekki flytja brtt., þar
sem ekki væru líkur til, að þaSr
gengju fram í sameinuðu þingi.
í neðri deild var stuttur
fundur og aðeins þrjú mál á
dagskrá.
Kl. 11 í gærkvöldi hófst
fundur aftur í sameinuðu
þingi. Var þar til umr. till. til
þál. frá 9 þingm. þess efnis, að
ríkisstjórnin afli sér heimildar
til þess að afnema með bráða-
birgðalögum áfengislög nr. 64
7. maí 1928, en setja í staðinn
reglur um innflutning áfengis
í samræmi við þjóðaratkvæða-
greiðsluna 21. okt. — Er áður
skýrt frá tilögunni. — Umræð-
ur stóðu enn er blaðið fór í
pressuna.
Iioltvarnir.
Lengi hefir mönnum blöskr-
að sú ógn hernaðarins einna
mest, er vopnaðar flugvélar
gera næturárás á varnarlausa
stórborg, láta rigna yfir hana
tundurskeytum og eitur-
sprengjum, umhverfa henni á
stuttri stund í logandi rústir.
En allur þorri íbúanna bíður
illan dauðdaga, eða hræðileg
meiðsl og þjáningar, sem eng-
in orð fá lýst. En þrátt fyrir
allar framfarir á flughernaði
hin síðustu 15 ár þykir nú
afar vafasamt, hvort árásar-
flugsveit stendur nokkru betur
að vígi hlutfallslega heldur en
gerðist í heimsstyrjöldinni, er
hvorttveggja, flugvélarnar og
varnirnar gegn flugárásum,
var næsta ófullkomið. Mætti
virðast, að þá sé til lítils bar-
izt fyrir vígvélamennina, er
vopnin og verjurnar magnast
alltaf nokkurnveginn jafnt.
Vopnasmiðjurnar græða en
hernaðaraðstaðan er lík og áður.
Amerísk blöð skýra frá nýj-
ustu varnarvélum Ameríku-
manna gegn flugárásum. Er
það fyrst vél ein, sem hlerar
eftir vélarhljóðinu úti í geimn-
um og sýnir hún jafnskjótt, í
hvaða stefnu flugvélin er, sem
til heyrist, og hversu hátt hún
flýgur. Vél þessi er samstæð
við aðra, sem sendir þegar
feykilega björt kastljós í þá
stefnu, sem fundin er. Kast-
ljósið hefir 600 milj. kerta
styrkleika og dregur nærri 9
enskar mílur. Þegar kastljósið
fellur á flugvélina kemur að
því að reyna að skjóta hana
niður og er það þyngri þraut-
in. Byssum þeim, er til slíks
eru gerðar, fylgja margbrotin
hárnákvæm sjálfvirk mæling-
artæki, er gera allt í senn:
finna hæð flugvélarinnar, gera
fyrir hraða hennar með tilliti
til skotmálsins. Þá verður að
ætla fyrir styrkleika og hraða
vindsins, hraða skeytisins, loft-
þunga og loks sveiflum þeim,
sem fiugmaðurinn kann að
láta flugvél sína gera. Allt
þetta gerist í svo skjótri svip-
an og með þeirri nákvæmni
að gegnir furðu. Bezta loft-
varnarbyssan er 105 millimetr-
ar að vídd. Hraði kúlunnar,
sem vegur yfir 30 pd., er
3000 fet á sekúndu. Hún
dregur 11 enskar mílur í lá-
réttri stefnu og nærri 8 mílur
í loft upp, hærra en nokkur
flugvél, sem hlaðin er sprengi-
efni, getur flogið. Þessar byss-
ur hafa verið reyndar og
reyndin er sú, að jafnaði, að
50% af skeytum hitta. Með 4
slíkum byssum er hægt að
skjóta 100 skotum á mínútu.
Mætti eyða heilum flota af
fjandsamlegum flugvélum á
einni mínútu með fimmtíu
kúlum, er allar hitti mark.
Hernaðarreynslan ein sker
úr því hvað þessar varnir
duga, en vel skilst manni
kvíði þeirra þjóða, sem í raun
og sannleika eiga á hættu
slíka atburði sem þá er áður
var á minnst. Svo sem nú horf-
ir um friðarmálin verður þeim
ekki láð sem vopnin fægja —
til varnar, ef í nauðir rekur.
Q5ó£menutir - íþröttir - íi$tir
r mr'
Merkilegt sögurit.
Saga Eiriks Magnússon-
ar í Cambridge. Eftir
Dr. phil. Stefán Einars-
son. Rvík 1833. Aðalum-
boðssala ísafoldarprent-
smiðja h. f.
Eiríkur Magnússon meistari
í Cambridge var fyrir margra
hluta sakir einstakur maður.
Gáfur hans voru óvenjulega
fjölhæfar, svo að hann lagði
izt að koma sköpulagi á verk
sitt, mannsmóti, ef svo mætti
segja. Það er ekki sópdyngja
eða haugur, lögunarlaus og
sviplaus að öllu öðru en breidd
og lengd. En vandi er að
skrifa um jafn geðríkan mann
og Eirík Magnússon, án þess
að flaska á því að gera mót-
stöðumönnum hans einhvers-
staðar heldur lægra undir höfði
en vert væri. Eiríkur var aldrei
myrkur í máli og sízt um þá
Eiríkur Magnússon.
gjörva hönd á því nær hvað
eina, sem hann vildi. Hann var
fríður maður og álitlegur og
kunni vel að umgangast menn
af hvaða stétt sem var. Lær-
dómsmaður var hann sæmileg-
ur að hætti sinnar aldar, ekki
sérlega þrautlærður í neinu,
en með yfirgripsmikla þekk-
ingu og gott skyn á mörgu.
Hann var mjög hrifnæmur og
fljótur að átta sig á hverju
einu. Hinsvegar var örlyndi
hans og kapp þess valdandi
öðrum þræði, að hann lét sér
ekki allt jafnvel skiljast og
sumt alls ekki, ef honum bauð
svo við að horfa. Hann var því
í rauninni ekki mjög til þess
fallinn að vera vísindamaður,
þolinmóður könnuður, varfær-
inn, óhlutdrægur og hófsam-
ur. Hann var í eðli sínu bar-
dagamaður og hafði gaman af
skærum, enda sneyddi hann
alls ekki hjá góðri sennu, ef
færi bauðst. Og færin gáfust
nóg, helzt til mörg.
Lýsing Stefáns Einarssonar
á Eiríki Magnússyni er góð.
Fátt er vandasamara en það
að lýsa æfi manns, sem víða
kemur við sögu, á þann hátt,
að lýsingin eigi fyrst og fremst
við manninn og ekki fyrst
og fremst við allar sögurnar
sem hann kemur við. Það væri
samt oflof, að segja, að þetta !
hafi tekizt í bezta lagi. Það
eru til betri æfisögur en þessi.
Ég held samt, áð þetta sé bezta
rit sinnar tegundar, sem rit-
að hefir verið um íslenzkan
mann. Höfundinum hefir tek-
menn, sem honum þótti við.
Til þess að greina vel kj ama
málsins í svo heitum ræðum,
þarf fyrst og fremst glöggan
skilning á þeim, sem orðunum
veldur. Þar þarf oft mikið af
að taka og á hinn bóginn þarf
að bæta við. Óhemjumikla
vinnu kostar það að geta náð
þvílíkum tökum á ýmsum þátt-
um í æfi Eiríks Magnússonar,
að frásögnin sé hvorki of né
van. Engum myndi nú ánægja
að því, að hallað væri málum
þeirra Eiríks og Guðbrands
Vigfússonar, á hvora hlið sem
væri. Um það vandræðamál er
frásögn Stefáns hófleg og hin
skynsamlegasta, eins og bezt
verður kosið. Það er ekki sök
hans, þótt ekki fari hjá því að
báðum þeim ágætu mönnum,
Eiríki og Guðbrandi, verði jafn-
an minnkun nokkur að viður-
eign þeirra, frá hvaða hlið sem
skoðað er.
Hér er ekki unnt að rita
rækilegar um sögu Eiríks. Hún
er rituð á góðu íslenzku máli,
hispurslaust og mjög blátt á-
fram, enda er Stefán Einars-
son ekki aðeins einn hinn bezti
málfræðingur, sem við eigum,
heldur einn hinn* ritfærasti
maður á íslenzka tungu. Er
þakkarvert, að honum hefir
auðnazt að rita bók þessa,
svo örðugt sem slíkt verk
hlýtur að vera manni, er dvel-
ur langvistum í annari heims-
álfu, hlaðinn störfum, sem eru
álíka óskyld íslenzkum fræðum
og Baltimore liggur langt frá
Beykjavík.