Nýja dagblaðið - 23.12.1933, Side 2

2
* Ý J A
DA6BLA9I9
í SXiENDIN GAR
Bókin eftir dr. Guðm. Finnbogason um eðlisein-
kenni Islendinga kom á markaðinn í gær.
Bókin er 386 bls. i stóru broti og vönduð að öllum
írágangi. Höfundur hefir unnið að samningu henn-
ar í mörg ár, og mun hér vera stórmerkilegt rit á
íerðinni, og eigulegt í alla staði. Til þess að gefa
lítið sýnishorn af efni bókarinnar, birtast hér yfir-
skriftir hinna 16 kafla hennar:
Sjónarmið — Uppruni íslendinga — Landnáms-
menn — Stj órnarskipun — Lífsskoðun og trú —
Huliðsheimar — íslenzkan .— Sögurnar — Kveð-
skapur — Listir og íþróttir — Landið — Dýrin —
Mannlýsingar — Þjóðarlýsingar — Frá ýmsum
hliðum — Að lokum — Auk þess formáli og heim-
ildaskrá.
Bókin kostar að eins 10 kr. óbundin og 13 kr. í
vönduðu bandi. — Fæst hjá bóksölum. — Aðalút-
sala hjá:
frá Solusambandí ísl. fiskframleiðeuda.
Vér undirritaðir stjórnendur Sölusambands isl. fiskfram-
leiðenda erum staðráðnir í því, að halda Sölusambandinu áfram
næsta ár ef þátttaka framleiðenda verður nægilega mikil og
verður þá starfsemi þess hagað svipað og verið hefir, þó með
þeirri breytingu, að vér munum hlutast til um að hver lands-
fjórðimgur velji sér trúnaðarmann, er komi á fund vorn til
þess að fylgjast með störfum og athuga hvernig gætt sé hags-
muna hinna einstöku fjórðunga. Er þetta gjört í því skyni að
auka viðkynningu og traust milli stjórnar Sölusambandsins og
meðlima þess.
Viljum vér því hér með beina þeirri ósk til allra sem
taka vilja þátt í slíkum samtökum um sölu á næsta árs fisk-
framleiðslu, að þeir sendi oss umboð sín eigi síðar en 10. jan.
næstkomandi og munum vér þá taka ákvörðun um það, hvort
vér treystum oss til þess að halda starfseminni áfram. Verði
þátttaka eigi nægileg að vorum dómi, munum vér leggja niðiir
störf vor jafnskjótt og vér höfum ráðstafað sölu á þeim hluta
af þessa árs fiski sem enn er óseldur. Til þess að ná sæmilegu
verði fyrir þann fisk mun verða leitað aðstoðar ríkisstjórnar-.
innar ef nauðsyn krefur.
Að lokum viljum vér lýsa yfir þeirri skoðun vorri, að
Sölusambandið hefir reynzt landsmönnum til mjög mikilla hags-
bóta og álítum vér, að falli starfsemi þess niður, kunni af því
að leiða slíkt verðfall, að valdi fjárhagslegu hruni sjávarút-
vegsins. - <
Þess vegna skorum vér fastlega á alla fiskframleiðendur
að fylkja sér sem einn maður, undantekningarlaust, undir
merki Sölusambandsins.
Reykjavík, 21. desember 1933.
Richard Thors. Ólafur Proppé
Kristján Einarsson. Magnús Síéurðsson.
Helgi Guðmundsson.
Allir eru sammála um
að kvæðabækur Davíðs
séu albeztu jólagjafirnar sem gefnar eru á
þessum jólum.
Geflð vinum yðar þad albezta.
Í5ófmenntir - xþróttir - íistir
Vígsla skólahússins
að Brautarholti
á Skeiðum.
Latigardagskvöldið 16. þ. m.
var vígt heimavistarskólahús,
sem reist hefir verið að Braut-
arholti á Skeiðum. Var þar
saman komið marg-menni, á
fjórða hundrað, og hin mynd-
arlegasta samkoma. Hófst hún
á prédikun sóknarprestsins,
séra Gunnars Jóhannessonar.
Síðan flutti Helgi Elíasson
fræðslumálastjói-i aðalvígslu-
ræðuna. Gat hann þess m. a.,
að hús þetta væri veglegasta
og fullkomnasta heimavista-
skólahús á landinu, og lauk
mjög rniklu lofsorði á áhuga
og dugnað Skeiðamanna. Þá
sagði Eiríkur oddviti Jónsson í
Vorsabæ sögu skólabyggingar-
innar, Klemenz Þorleifsson
kennari skólans flutti ræðu.
Rósa B. Blöndal skáldkona
flutti skólanum vígsluljóð. Loks
flutti Aðalsteinn Sigmundsson
sambandsstjóri ávarp frá U.
M. F. 1. og Aðalsteinn Eiríks-
son kennari heillaóskir kenn-
arastéttarinnar. Þá var danz-
að. En síðar um kvöldið söng
flokkur manna úr Karlakór
K. F. U. M. og Helgi Geirs-
son formaður U. M. F. Skeiða-
manna flutti ræðu. Eiríkur
Þorsteinsson skólanefndarfor-
maður á Löngumýri stýrði
samkomunni, og fór hún hið
bezta fram.
Skólahús Skeiðamanna er
glæsilegur vitnisburður um ein-
huga og vel mannaða sveit.
Hreppurinn, kvenfélagið og
ungmannafélagið hafa staðið
saman að byggingu þess og eng-
inn látið sitt eftir liggja. Þar
eru heimavistir fyrir um 20
böm, skólastofa og kennara-
íbúð, allt rúmgott og vandað,
og svo auk þess fimleikasalur,
sem jafnframt er samkomuhús
sveitarinnar. Er hann svo stór
og veglegur, að hann á fáa sína
líka í sveitum þessa lands.
Einar Erlendsson húsameist-
ari gerði teikningu af húsinu.
Er það úr steinsteypu og vik-
urlag innan á útveggjum. Á-
ætlað verð er 42 þús. kr., og
er talið, að kostnaður hafi ekki
farið fram úr áætlun. Kristinn
Vigfússon stóð fyrir smíði
hússins, og auk hans var einn
múrari aðfenginn. Alla aðra
vinnu við bygginguna, 1300
dagsverk, lögðu Skeiðamenn
sjálfir fram, endurgjaldslaust.
Nokkur ný og vönduð
Eikar-
skrifbord
til sölu á N j á ls g ö t u 80
(kjallaranum)
125 krónur stk.
Sérstaklega góð til
jölagjafa.
Alexander Jóhannesson:
1 lofti.
Nýja dagblaðinu barst í
þessu bók um fluglist og flug-
ferðir eftir próf. Alexander Jó-
hannesson. Er þar fyrst rak-
in sagan um framfarir fluglist-
arinnar og síðan vendilega sagt
frá flugferðum hér á íslandi
og flugferðum útlendra flug-
manna hingað.
Próf. Alexander hefir frá
upphafi haft hinn mesta áhuga
á flugmálum Islendinga og lát-
ið þau meir til sín taka en
nokkur maður annar. Þess
lætur hann raunar lítið getið
í þessari bók sinni. En bókin
öll ber þeim áhuga vitni.
Bókin er helguð æskulýð Is-
lands og lýsir höf. þannig á
einfaldan hátt 'trú sinni á
framtíð flugmálanna hér á Is-
landi. Er það heldur ekki að
efa, að þau mál eru mál fram-
tíðarinnar og er ólíklegt, að
þess þurfi lengi að vænta, að
við íslendingar komumst í ná-
ið samband við umheiminn
loftleiðis.
Tvær góðar bækur.
Frá Bókaverzlun Sigfúsar
Eymundssonar hafa komið
tvær bækur nú fyrir jólin, er
Nýja dagblaðið vill mæla sér-
staklega með að sem flestir
lesi.
Önnur þessara bóka er Sag-
an um San Michele, eftir
sænskan lækni, Axel Munthe.
Það er undursamleg bók um
lífið og dauðann. Þar er undar-
leg samstilling nautnar og
þjáningar, er lífinu fylgir, séð
með augum manns, sem er
hvorttveggja í serín raunsæis-
maður og hugsjónamaður, mik-
ill læknir og mikið skáld. En
hann segir frá öllu, sem hann
sér, með svo einfaldri og sannri
list, að það smýgur inn í hvers
manns hug og fyllir hvers
manns hjarta. Þessi bók er svo
auðug af öllu, sem lífið á, og
þó auðugust af list, að hver
maður á að verða ríkari eftir
að hafa lesið hana. Jafnvel frá
hinum hryllilegustu atburðum
er þannig sagt, að það er eins
og lífið komi þar móti okltur í
sinni mestu dýrð og veldi. Sag-
an um Flopette, stúlkuna af
götunni, sem fyrirfór sér í
rennunni, er með öllum sínum
hryllingi fögur eins og helgi-
saga. Og þó er hún líklega feg-
urst og átakanlegust sagan um
bláeygða drenginn, John, er
Munthe bjargaði fyrst, er hann
fæddist, og svo aftur úr hinni
írönsku „uppeldisstofnun“, og
barðist síðan fyrir að fengi að
lifa, sagan um drenginn, sem
aldrei lærði að brosa, en átti
þó svo blá og falleg augu —
og líka svo hjartaríka móður.
Hún kom bara of seint, þó að
hún væri kölluð snemma.
Þar er líka sagt frá dýrun-
um með frábærri ást og skiln-
ingi. Ef til vill er lýsing Munthe
á þeim um of vafin róman-
tískri fegurð. Um það verður
ekki fullyrt, því að um það er
ekki til nokkurt fullgilt mat,
nokkur löggildur mælikvarði.
Og svo er það raunar um alla
auðlegð lífsins. Hún verður
aldrei metin, nema með okkar
eigin alinmáli, okkar eigin
næmleika. Og Axel Munthe
hefir svo mikið af þeirri auð-
legð að segja, af því að hann
er svo undumæmur, af því að
hann getur svo margt skilið og
metið og þakkað.
En mönnum finnst ef til vill
frásögn hans ofurlítið villandi,
ekki nógu einföld um það, að
fagurt sé fagurt og ljótt sé
ljótt, nautnin sé nautn og þján-
ingin þjáning, því að allt mæt-
ist þetta hjá honum í hærri
einingu og samstillingu: Það er
allt saman líf.
Hann segir það í forspjalli, að
einhverjir hafi nefnt bókina
söguna um dauðann. En þó að
hann viðurkenni, að það sé ef
til vill rétt, þá er það nú samt
algerlegt rangt. Hitt er rétt, að
honum hverfur dauðinn sjald-
an úr huga. Hann hefir líka
vai'ið öllu sínu atgerfi í bar-
áttuna við hann, líka þegar
hann ritaði þessa bók, því að
hann elskar lífið af heitri
hjartrænni ástríðu. Þessvegna
er bókin ástaróður og lofsöng-
ur um lífið.
Þýðingin er góð, en hún er
ekki ágæt. Hún er einföld að
máli eins og frásögn höfund-
arins sjálfs. En hún á ekki þá
auðlegð og dulræna töfra í sín-
I um einfaldleik sem frásögn
, höfundarins, þegar hann talar
j á sínu eigin máli. En þrátt
i fyrir það ber að þaKka þýðend-
unum verk sitt — og útgefand-
anum, því að þessi bók getur
ekki verið gefin út af gróða-
hug, heldur af löngun til að
gefa út góða bók.
Hin bókin, sem hér skal
minnst á, eru 17 þýddar smá-
sögur frá ýmsum löndum. Jón
frá Kaldaðarnesi og Kristján
Aibertson hafa búið þær undir
prentun og má telja það
tryggingu fyrir góðu vali og
vandaðri þýðingu. Sögumar
eru líka flestar ágætar í sín-
um íslenzka búningi. Og þær
eru með ýmsum hætti, svo að
þar getUr hver valið sér sögu
eftir sínum smekk. Ef einhver
kýs sér sögu, þar sem einfald-
leiki lífsins blásir við sem dul-
arfullt fyrirbrigði, eða (svo
má líka að orði kveða um hinn
sama hlut) að hið dularfulla
fyrirbrigði blasir við sem ein-
faldleiki lífsins, þá les hann
Hjón og einn maður til, eftir
Kipling eða I dótturleit eftir
Olav Duun. Ef menn kjósa sér
harmsögu lífsins eins og hún
getur verið einfaldast sögð og
með mestum sannindum, þá
lesi menn Skósmiðinn eftir
Galsworthy. En kjósi menn
bara að lesa sér sögur til
skemmtunar, þá slculu menn
lesa þær allar. A.