Nýja dagblaðið - 15.02.1934, Síða 3

N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
S
I
NÝJA DAGBLAÐIÐ |
Utgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“ |
Ritstjóri:
Dr. phil. porkell Jóhannesson. |
Ritstjómarskrifstofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa:
áusturstræti 12. Síini 2323.
Framkv.stjóri:
Vigfús Guðmundsson.
Áskriftargj. kr. 2,00 á mánuði.
I lausasölu 10 aura cint.
Prentsmiðjan Acta.
I
Landhelgisgæzlan.
Kristján Bergsson, forseti Fiskifélags
Islands, skýrir frá. ■ Nógur skipakostur
og nóg eyðsla, segir hann, en samt er
landhelgisgæzlan „allsendis ónóg‘
Oarðar
borfarstjóri
Nýja dagblaðið skýrði frá
því fyrir bæjarstjórnarkosn-
ingarnar, að meiningin hjá í-
haldinu væri sú, að gera Garð-
ar Þorsteinsson að, borgar-
stjóra. Jón Þorláksson ætti að
verða kosinn til málamynda,
en svo ætti Garðar að taka við
á útmánuðum.
Nú er það komið á daginn,
og það jafnvel fyr en varði,
sem sagt var um þetta efni hér
í blaðinu.
Fyrir bæ j arstj órnarf undin-
um í kvöld liggur frumvarp frá
íhaldsmönnum um að stofna
svokallað borgarritara embætti,
launað úr bæjarsjóði. Borgar-
ritari á eítir því, sem þar
segir, að annast umsjón með
innheimtu; bæjargjalda og vera
hæstráðandi á borgarst j óra-
skrifstofunni, þegar borgar-
stjórinn er ekki við (og það er
eins og kunnugir vita, æði oft).
Það er áskilið, að borgarritar-
inn sé lögfræðingur, og í þetta
starf- ætlar íhaldsmeirihlutinn
að setja Garðar Þorsteinsson.
Jón Þorláksson ætlar með
þessu móti að afhenda Garðari
raunverulega borgarstjóra-
starfið. Hann á að annast alla
framkvæmdina. Handa Jóni
verður þá víst lítið annað eftir
en að sitja í borgarstjóra-
stólnum á fundum — og svo
að hirða borgarstj óralaunin,
nál. 17 þús. krónur á ári, fyr-
ir að gera ekki neitt.
Hér við bætist svo það, að
nú á að ráða Helga Sigurðs-
son verkfræðing til að hafa
umsjón með lagning vatnsveit-
unnar og hitaveitunnar — með
byrjunarlaunum 550 kr. á mán-
uði. — Ekki ætlar Jón því að !
láta þessar framkvæmdir ó- j
náða sig, og munu margir bæj-
arbúar telja það vel farið —
og jafnvel þótt fyr hefði verið.
Útkoman er þá væntanlega
þessi, að bærinn á að fá að
sitja uppi með Jón á 17 þús.
kr. launum, vinnulausan, en
Garðar á að stjórna bænum og
kaupa nýja verkfræðinga til
að sjá um: framkvæmdir bæj-
arins. í rauninni verða þessar
17. þús. ekkert annað en eftir-
laun.
Jón ætlar að verða annar
Knúturinn til.
En nú er að vita, hvemig
Garðar gefst í borgarstjóra-
starfinu. Svo mikið er þó víst,
að ekki mun „útnefning" hans
vekja neina tilhlökkun í bæn-
um.
Landhelgisgæzlan er eitt af
stórmálum sj óþorpanna, er
hyggja afkomu sína á smáút-
gerð. Á stuttum tíma geta
botnvörpungar eyðilagt góð
fiskimið og leitt aflaleysi yfir
heila veiðistöð. Það er sann-
girniskrafa smáútveg'smanna
um land allt, að landhelgis-
gæzlan sé í góðu lagi, svo at-
vinna þeirra sé ekki eyðilögð
með yfirtroðslum og lögleys-
um.
Tvö seinustu árin hefir
Magnús Guðmundsson verið yf-
irmaður landhelgisgæzlunnar.
Skal hér ekki lagður dómur á
þá stjórn hans, en vísað til
þess manns, sem ætti að vera
hæfur til að dæma um það af
þekkingu og hlutlaust. Það er
Kristján Bei'gsson, formaður
Fiskifélags Islands. Skrifar
hann í, nýútkomnum Ægi grein
um sjávarútveginn 1933 og
fara hér á eftir nokkur um-
mæli hans um landhelgisgæzl-
una:
„Hana önnuðust eins og
undanfarin ár varðskipin „Æg-
ir“ og „Óðinn“, auk þess sem
„Þór“ hafði þessa gæzlu á
liendi fyrir SuðuHandinu, jafn-
framt björgunar- og eftirlits-
starfinu þar á vertíðinni.
Annars er varla hægt að tala
nema um eitt skip við gæzl-
una, því að þessi skip hafa
sjaldan verið við hana sam-
tímis; hafa þau að mestu
skipzt á um starfa þennan, og
hefir þá hitt skipið legið í
Reykjavík, nema þegar svo
hefir staðið á, að þau hafi ver-
ið við björgunarstörf, og er
það þá einkum „Ægir“, sem
við þau hefir fengizt.
Talsvert hefir vei'ið kvartað
um yfirgang togara á ýmsum
stöðum á landinu, einkum þó
Austanlands, enda er þessi
„44
gæzla okkur allsendis ónóg,
þegar ekki er haldið úti nema
öðru varðskipinu, og það auk
þess notað jöfnum höndum í
ýmiskonar ferðalög eða til
björgunarstarfa, því að mjög
liægt er fyrir veiðiskipin, sem
nú hafa flest loftskeytatæki
og standa jafnan í skeytasam-
bandi hvort við annað, að
fylgjast með hreyfingum og
ferðalögum eins skips, en mjög
illt eða næstum ógerningur að
fylgjast með því, þegar tvö
eða fleiri eru úti samtímis“.
Þannig er dómur kunnugs og
hlutlauss manns um landhelg-
isgæzluna undir stjórn Magn-
úsar Guðmundssonar. llún er
„okkur allsendis ónóg“, eitt
skip haft við gæzluna í einu,
sem þó er jöfnum höndum not-
að til „ýmiskonar ferðalaga“
eða annara starfa, óviðkomandi
landhelgisgæzlunni.
Máli sínu lýkur Kristján á
eftirfarandi greinarkafla, sem
er með breyttu letri:
„Það væri nauðsynlegt að
koma landhelgisgæzlunni í
betra lag en nú er á henni,
og er ekki annað sjáanlegt, en
að það væri auðgert með þeim
skipakosti, sem við liöfum yfir
að ráða og því fé, sem árlega
er til hennar varið".
M. G. ver framkomu sína í
landhelgismálum, með því að
'segist vera að spara. Forseti
Fiskifélagsins segir að hægt sé
að halda öllum skipunum úti,
án aukins kostnaðar, ef vel er
á haldið.
Hvorum trúa sjómenn betur?
Hvort á heldur að stjórna
landhelgisgæzlunni til hagsbóta
fyrir sjómenn eða eigendur
einstakra stórútgerðarfélaga ?
Eina örugga leiðin, til að
tryggja góða landhelgisgæzlu,
er að . steypa Magnúsi Guð-
mundssyni og íhaldinu af stóli.
Ivan Duca
forsætisráðherrami, sem
myrtur var í Rúmeníu, var
íoringi samvinnumanna þar
í landi og hlaut doktorsnafn-
hót fyrir ritgerð í samvinnu-
fræðum við tiáskólann í Par-
ís, þar sem Charles Gida
var prófessor.
Dansskemmtun
heldur kvennadeild Slysavarnarfélagsins í Oddfellow-
húsinu í kvöld kl. 9. Aðgöngumiðar verða seldir í Bóka-
rerzl. Sigf. Eymundsen, Yeiðarfærav. Geysir og Yerðandi
Til bænda og búnaðarfélaga
MUNIÐ að panta allar ræktunarvörur svo sem girðingarefni,
verkfæri, sáðvörur og tilbúinn áburð o. fl. svo tím-
anlega að ekki þurfi að treysta á síðustu stundu til
aðdrátta og framkvæmda.
MUNIÐ að vér útvegum yður allar slíkar vörur, og veljum
þær eftir óskum yðar, og þeirri reynslu, sem við má
styðjast bæði hér og erlendis.
MUNIÐ að vér svörum greiðlega öllum fyrirspurnum, um
þessi atriði, og sendum verðlista hvert sem óskað er.
Virðingarfyllst,
Samband ísl. samvínnnfélaga
Iva:a Diica.
Nokki'u fyrir áramótin var
forsætisráðherrann í Rúmeníu
! myrtur. Tilræðismaðurinn var
nazisti. Færði hann þá ástæðu
fyi'ir morðinu, að stjórnin hefði
lagt bann við starf'semi naz-
ista í landinu, og sýnt sig al-
búna þess, að íylgja því fram
með harðri hendi.
1 Hinn myrti forsætisráðherra,
I Ivan G. Duca, var einn af
: merkustu stjórnmálamönnum
Rúmena. Ilann var 55 ára að
aldri, og hafði frá því á árinu
1907 verið aðalforingi frjáls-
. lynda flokksins í landinu. Á
yngri árum hafði hann stundað
! nám í París og komst þar í
j kynni við ýmsa merka sam-
! vinnumenn. Varð það til þess
, að vekja áhuga hans á sam-
vinnustefnunni ’og á þeim ár-
| urn samdi hann ritgerð um
samvinnufélögin í Rúmeníu og
hlaut doktorsnafnbót fyrir.
I Var Charles Cide einn af þeim,
sem gagnrýndu ritgerðina. Eft-
ir heimkomuna var Duca einn
af athafnamestu mönnum
samvinnuhreyfingarinnar í
Rúmeníu og stóð þar í farar-
brjósti fram til dauðadags.
Ilann hafði ekki gegnt for-
sætisráðherrastörfum nema á
annan mánuð, þegar hann var
myrtur. Á þeim skamma tíma
afrekaði hann ótrúlega miklu.
Hann hóf starfið fyrir verndun
lýðræðisins og gekk ákveðið
til verks. Þó honum auðnaðist
ekki sjálfum að leiða þá bar-
áttu til sigurs, má ætla, að af
starf'i hans leiði góðan árang-
ur. Eftirmenn hans í stjórn-
inni halda sókninni áfram og
byggja á þeim grunni, sem
lagður var aT þessum merka
stjórnmála- og samvinnumanni.
w
Avarp
frá Bálfarafélagi
íslands■
Bálfarir liafa rutt sér mjög
til rúms víða erlendis, á ný-
tízku bálstofum. Forgöngu-
menn hafa verið Þjóðverjar og
Norðurlandabúar. I sumum
þýzkum borgum eru nú flest
lík brennd, en á Norðurlöndum
eru víða bálstofur, og það í
mannfærri borgum en Reykja-
vík.
Orsakir til þess, að horfið
er frá að jarðsetja framliðna,
er aukinn skilningur almenn-
ings á því, aó það er að öllu
leyti nieiri ræktarsemi og
hreinlæti að eyða líkamsleyf-
um hins látna á 1—2 klst. í
líkofni, heldur en að leggja þær
tii rotnunar árum eða áratug-
um saman í dimmri gröf. Er-
lendis reynast líka bálfarir
miklu ódýrari en jarðarfarir,
og starírækja bæjarfélögin víða
bálstoíur, en reyna að komast
hjá kostnaði við aukning og
viúnald grafreita.
A íslandi voru sett frj'áls-
lynd líkbrennsluiög árið 1915,
skv. frv. Þáverandi alþm. Sv.
Björnssonar, sendiherra. Þó er
enn engin bálstofa til hér á
landi. Þ. 6. febr. sl. var því
stofnað „Bálfarafélag Islands“,
til þess að koma þessu máli á
rekspöl.
Tilgangui' þessa félags er að
1) útbreiða þekkingu um lík-
brennslumál, 2) vinna að því
að reistar verði bálstofur í
Reykjavík og víðar á landinu,
3) veita aðstoð og leiðbeining-
ar um bálfarir og bálstofur,
4) vinna að því að gera bálfar-
irnar sem ódýrastar, 5) koma
upp tryggingardeild, þannig að
menn geti gegn iðgjöldum
tryggt sér greiðslu bálfarar-
kostnaðar að þeim látnum. —
Félagsníenn geta orðið bæði
fullorðnir og börn. Árgjald er
kr. 3.00, en æíigjald kr. 25.00.
Menn geta innritað sig og börn
sín í félagið í flestum bóka- •
verzlunum höfuðstaðarins og
hjá ritara félagsins, Gunnari
Einarssyni, Isafoldarprentsm.
Vér þykjumst þess fullvissir,
að Bálfarafélag íslands eigi er-
indi til landsmanna. Bálfarafé-
lögin í Svíþjóð og Danmörku
eru nýlega búin að eiga 50 ára
afmæli, svo ekki verður sagt
að rasað sé fyrir ráð fram, þótt
þessi lireyfing sé vakin á Is-
landi. Erlendis hefir fyrstu bál-
stofunni aldrei verið komið á
fót í neinu landi nema vegiia
forgöngu og atbeina félags ein-
stakra manna. Bálfarafélag ís-
lands ætlar sér að vinna að
þessu sjálfsag’ða menningarmáli
hér á landi, og skorar á menn
að gerast félagar.
Reykjavík, 14. febr. 1934.
I stjórn Bálfarafélags íslands
G. Claessen. Ben Gröndal.
Gunnar Einarss. Ág. Jósefsson
Björn Ólafsson.
|LUlidj)jS UliDjSllðjSi Q3UI JIIV
Auglýsið í Nýla dagMadínu!