Nýja dagblaðið - 23.02.1934, Síða 4

i
M t J A
DAGBLAÐIO
Annáil.
Skipaíréttir, Gullfoss var á
Svalbarðseyri í gœr. Goðafoss kom
til Hull 1 gœr. Brúarfoss er á leið
til Leitli frá Kaupmannahöfn.
Lagaríoss kom tii Kaupm.hafnar í
gær. Dettifoss fer vestur og norður
á sunnudag. Selfoss er í Rvik.
Nýir kaupendur fá blaðið ó-
keypis til mánaðarmóta.
Franskur toaari kom í gær til
þessað sækja hingað fiskiskip-
stjóra, og annar spánskur togari
kom til þess að sækja fjóra háseta
og fiskiskipstjóra.
Varoy, fisktökuskip, var væntan-
iegt hingað í gærkvöldi.
Árshátið samvinnumanna verður
i kvöld að Hótel Borg. Hátíðin
hefst með sameiginlegu borðhaldi
kl. 7Yz. Undir borðum verða haldn-
ar ræður og ungfrú María Markan
syngur nokkur lög. Á eftir verður
dansað langt i'rani á nótt. Jtátt-
taka er mikii, svo ekki er að eía,
að þetta verður hin bezta skemmt-
un. — Aðgöngumiðar eru seldir
í Kaupfélagi Reykjavikur i
Bankastræti og á Hótei Borg.
Meyj askemman verður sýnd í
kvöld. Aðsókn er alltaf mikil,
svo aðgöngumiðar eru jafnan
seldir löngu fyrirfram.
Hóraðslæknir hefir verið veikur
undanfarna daga, en er nú aftur
tekinn til starfa.
Ísíiskssalan. Ver seldi bátafisk í
Grimsby í fyrradag fyrir 1429
sterlingspund. Er það síðasti tog-
arinn, sem fer til Englands á
þessari vertíð með ísfisk. Nú fara
allir togamir að veiða í salt.
Fiskiveiðamar. Margir togarar
eru nú farnir út á veiðar til þess
að veiða til söltunar. Hafa þeir
verið í Jökuldjúpinu, en afli hefir
verið mjög tregur, enda hefir
veðrið verið slæmt.
Bátar samvinnuútgerðarinnar á
Eskiíirði eru fjórir. — þrír undir
20 tonn en einn er um 40 tonn.
Stunda þeir nú allir veiðar frá
Homafirði.
Skemmdir í óveðrinu. Tveir
enskir togarar komu hingað i
fyrradag til þess að leita sér við-
gerðar. Hafði björgunarbátur ann-
ars þeirra brotnað. Franskur tog-
ari kom einnig í sömu erinda-
gerðum. Tveir útlendir togarar
komu í gær til viðgerða.
Skákþingið. Níunda umferð í
Skákþingi íslendinga fór þannig:
Jóel Hjálmarsson gerði jafntefli
við Pál Einarsson, Ásmundur Ás-
geirsson gerði jafntefli við þráinn
Sigurðsson, Jónas Jónsson vann
Stefán Sveinsson, Guðmundur
Guðlaugsson vann Eið Jónsson,
Sigurður Lárusson vann Guðbjart
Vigfússon og Sveinn þorvaldsson
vann Aðalstein þorsteinsson. —
Tíunda umferð fór þannig: Páll
Einarsson gerði jafntefli við Svein
þorvaidsson, Guðbjartur Vigfússon
vann Aðalstein þorsteinsson, Eiður
Jónsson gerði jafntefli við Sigurð
Lárusson, Guðmundur Guðlaugs-
son gerði jafntefli við Stefán
Sveinsson, þráirin Sigurðsson vann
Jónas Jónsson, Ásmundur Ás-
geirsson vann Jóel Hjálmarsson.
— Úrslit í Skákþingi 2. flokks
urðu þessi: Efstur varð þórhallur
Hallgrímsson með 6V2 vinning, 2.
og 3. urðu þeir Bjöm Axfjörð og
Amljótur Ólafsson hvor með 6
vinninga, og 4. varð þorsteinn
Gíslason með 5]/2 vinning. — Ell-
efta og siðasta umferð í meist-
ara- og 1. flokki var háð í fyrra-
dag og fór svo, að Ásmundur Ás-
geirsson vann Pál Einarsson, Guð-
bjartur Vigfússon vann Svein
þorvaldsson, þráinn Sigurðsson
vann Guðmund Guðlaugsson, Jóel
Hjálmarsson vann Jónas .Jónsson,
Eiður Jónsson vann Aðaistein
þorsteinsson og Sigurður Lárusson
vann Steián Sveinsson. — í fyrra-
kvöld afhenti forseti Skáksam-
bands ísiands, Ari Guðmundsson,
verðiaunin, en þau hlutu Ás-
mundur Ásgeirsson 1. verðlaun,
hafði hann 10y2 vinning ai ellefu,
sem mest var hægt að fá. práinn
Sigurðsson 2. verðlaun, hafði 9
vinuinga. Jóel Hjálmarsson 3.
verðlaun, haíði ?y2 vinning, og 4.
verðlaunum skiftu þeir með sér
Sigurður JArusson og Guðmundur
Guðlaugsson, hvor með 6 vinninga.
—■ Jafnframt þessu skákþingi var
haldinn aðalfundur Skáksam-
bands ísiands. Var stjóm þess
endurkosin, og hana skipa Ari
Guðmundsson forseti, Elís Guð-
mundsson og Garðar þorsteins-
son. — FÚ.
Frá Grindavík. 26 bátar reru til
liskjar þaðan i gær í fyrsta sinni
ú vertíðinni. Fiskur var tregur, 2
iil 5 skpd. á bát. — FÚi
Guðspeklfélagið heldur iund í
Septímu í kvöld kl. 814. Fundar-
efni; Erindi um öldukvik, o. fl.
Yfirkjörstjóm Norður-ísafjarðar-
sýslu hefir samþykkt tvær nýjar
kjördeildir, aðra í Vestur-Aðalvík,
er heitir Sæliólskjördeild, en hin
í ytii hluta Nauteyrarhrepps, er
heitir Melgraseyrarkjördeild. FÚ.
Brottvísun Hendriks Ottósonar.
Verklýðsblaðið á mánudaginn seg-
ir nánara frá brottrekstri Hend-
riks Ottósonar úr Kommúnista-
fiokknum. Telur það einkum fram
tvær ástæður. Önnur að H. Ó. hafi
ekki tekið þátt í hinni „þjóðernis-
legu frelsisbaráttu" Kommúnista-
flokksins í þingrofsvikunni og hin,
að H. Ó. hafi stundum gerzt mál-
svari „foringja allra verklýðssvik-
ara", en svo nefnir blaðið Trotsky,
en hann og Lenin vom fmm-
kvöðlar rússnesku byltingarinnar.
Kaffi og sykur. Árin 1881—85 var
kaffineyzlan á mann hér á landi
5,4 kg. Árið 1931 var hún 6,9 kg.
Mest hefir hún verið um og eftii
heimsstyrjöldina, árin 1916—20. þá
var hún 7,3 kg. á mann. Sykur-
neyzlan var á ámnum 1881—85
7,6 kg. á mann, en hún henr allt-
af í'arið vaxandi og var 1931 40
kg.
Fjöldi verzlana. Samkvæmt
verzlunarskýrslunum 1931 var tala
fastra verzlana þá 1085 og hafði
þeim l'jölgað um 42 á árinu. Skipt-
ust kaupmenn þannig, að í sveit
voru 61, i kauptúnum og kaup-
stöðum 947 og heildsalar voru 77.
Erlendar eru verzlanir taldar,
þegar eigandinn er búsettur í
öðru landi. 1 byrjun aldarinnar
voru þessar verzlanir 50, I striðs-
byrjun (1914) 43, eftir stríðslok
(1919) 36 og 7 árið 1931.
Morð í þýzkum fangelsum. Með-
al þeirra, sem þýzku nazistarnir
hnepptu í varðhald, var ritari
friðarfélagsins þýzka, Gerhard Se-
ger, sem I mörg ár var þingmaður
jafnaðarmanna. Nýlega tókst hon-
um að flýja þaðan og komast til
Tékkó-Slóvakíu. Hefir hann nú
skrifað bók um dvöl sína í fanga-
búðunum og segir þar frá morð-
um og kvalafullum limlestingum,
sem hafa verið framdar af yfir-
mönnum fangastöðvanna. Bókin er
nú komin út. Handritið að henni
sendi hann dómsmálastjóminni í
Berlín og gaf upp nöfn þeirra
manna, sem glæpina höfðu framið
og gerði þá fcröfu, að þeim vrði
refsað, samkvæmt ákvæðum hegn-
ingarlaganna. En ekkert hefir
heyrzt um, að þær kröfur hafi
verið teknar til greina.
Esperanto skyldunámsgreln við
enskan skóla. f gagnfræðaskóla í
Bishop Auckland (Englandi) var
esperanto kennt sem skyldunáms-
grein, sem undirstaða undir
frönskunám. Að dómi ailra kenn-
aranna voru þeir nemendur, sem
lærðu esperanto í 1 vetur og
frönsku í einn, betri í frönsku en
þeir, sem lærðu írönsku í 2 vetur.
Esperanto er einfaldur inngangur
að námi útlendra tungumála.
Næsta útlent mál læra nemend-
urnir með meira áræði, meiri
reynslu, meira valdi yfir viðfangs-
efninu og meiri málfræðilegum
skilningi, ef þeir hafa tileinkað sér
hið einfalda esperanto, sem felur
i sér aðalatriðin í málfræði allra
tungamála, segja esperantistar.
Landílótta vísindamaður látinn.
Nýlega er látihn i Sviss einn af
merkustu vísindamönnum þjóð-
verja, Fritz Haber. Sína stærstu
uppgötvun gerði hann a striðsár-
unum. lnnflutningur var mjög lít-
ill til þýzkalandsins vegna hafnar-
bannsins. þýzkur landbúnaður var
því að sjá þjóðinni íyrir miklu
meiri neyzluvörum en á venju-
legum tima. paö var þá, sem Fritz
Haber tókst að finna upp nýja,
fljóívirka aðferð til þess að vinna
áburð úr loftinu. Er talið, að fátt
hafi hjálpað landbúnaðinum öllu
meira á þeim árum en sú upp-
götvun. pegar nazistar komust til
valda voru samstarfsmenn hans
reknir úr embættum. Sjálfur fékk
hann að halda sinni stöðu, en
hann lagði hana niður í mótmæla-
skyni Nú var hann staddur er-
lendis. Slíkar þakkir hafa nazist-
ar veitt mörgum löndum sínum,
er þjóðinni hafa reynzt þarfastir
á undangengnum árum.
Stolið frá lögreglunni. Nýlega
var haldin sýning í Chicago á
vopnum þeim, sem iögreglan not-
ar í baráttu sinni við glæpa-
mannaflokka borgarinnar. Einn
dag, þegar margt fólk var statt á
sýningunni, ruddist hópur vopn-
aðra manna inn í sýningarskál-
ann, skipaði þeim, sem fyrir voru,
að rétta upp hendurnar, tóku þar
næst öll vopnin og flýttu sér í
burt.
1200 prófessorar. Fyrir slcömmu
var haldinn fundur í London, sem
hafði til meðferðar, hvað gera ætti
fyrir þýzka flóttamenn. Voru
mættir á fundinum fulltrúar frá
12 ríkisstjórnum og 14 alþjóðleg-
um hjálparstofnunum. Á fundin-
um upplýsti svissneski pröiessor-
inn, Rappard, að skýrslur lægju
fyrir hendi um 1200 prófessora,
sem ýmist hefðu flúið eða verið
reknir úr landi, síðan Hitler komst
til valda.
NIRA. 20. þ. m. flutti stjórnarfull-
trúi sá, er umsjón hefir með við-
reisnainnálum iðnaðarins i Banda-
rlkjunum, ræðu í útvarpið, og
lýsti þvi hver árangur hefði orðið
til þessa af viðreisnarstarfinu, og
baráttunni á móti atvinnuleysinu.
Hann kvað 3 miíjónir manna nú
vera komnar í virinu, að tilhlutun
viðreisnarráðsins, og að gjaldeyr-
ir sá, sem komizt hefði í umferð
meðal almennings vegna þessara
ráðstafana, næmi nú orðið 3 mil-
jörðum dollara.
Gjaldeyrismál Dana. Hert hefir
verið á ýmsum ákvæðum dönsku
gjaldeyrisreglugerðarinnar, svo að
nú þarf gjaldeyrisleyfi til inn-
flutnings vissra vörutegunda, sem
ekki hefir áður þurft, t. d. vissra
véla, skipa, eimvagna o. fl.
Fransk-enska viðskiptastríðlð. —
Talið er, að svar frönsku stjómar-’
inn til þeirrar brezku, um inn-
flutningshöft, sem afh. var í fyrra-
dag, fari fram á að byrjað verði
á undirbúningi nýrra viðskipta-
samninga svo fljótt sem því verð-
ur við komið. Hafa menn fyrir
Dollfuss uppleysir
söngféíög
Berlín kl. 8 22/2 FÚ.
í Wien voru enn uppleyst 9
jafnaðarmannafélög í gær, þar
á meðal knattsp.vrnufélag,
söngfélag o. s. frv. Eru félög-
in sem bönnuð hafa verið orð-
in samtals 82.
Eitt af blöðum Iieimwehr-
manna í Wien segir að tiltölu-
lega fáir af foringjum jafnað-
armanna hafi verið teknir
höndum, og það sé eftirtektar-
vert, að meðal þeirra sem náð-
ust, hafi ekki verið einn ein-
asti Gyðingur, þeim hafi öllum
tekizt að bjarga sér yfir landa-
mærin.
Vinahót
Morgunbl., Vísir, Heimdallur,
Stormur, Isl. Endurreisn, Þórs-
hamar og yfirleitt öll íhalds-
blaðahersingin, gefa Nýja dag-
blaðinu ýms heiti, þegar þau
minnast þess. Stundum kalla
þau það Grímsbyblað og er það
auðfundin vinsemd, að kenna
það við þá borg í Englandi,
sem íhaldsmenn halda mest
upp á, enda fá þeir þar mest
af peningum fyrir fisk sinn.
Stundum kenna þau það við
æðarkollu og er það líklega
gert til dýrðar „kollumáls11-
höfundunum, þeim Birni Gísla-
syni og Sigurði rafvirkja, sem
njóta sérstakrar verndar og á-
lits hjá íhaldsblöðunum. En
langöftast kalla íhaldsblöðin
þetta blað „snepil“ eða „bleðil“
og þykir þeim auðsjáanlega
vænst um það nafnið. Er það
kannske af því, að það minni
mest á ástand þeirra sjálfra?
I ýmsu kemur það fram, hvað
þeim þykir vænt um Nýja
dagblaðið, enda er t. d. Mbl.
farið að reyna að laga á sér út-
ganginn eftir fyrirmynd þess,
þó báglega gangi og tregt, sem
vonlegt er. En bezt lýsir þessi
hlýleikur sér í þessum nafn-
giftum öllum og sannast hér
það sem danskurinn kvað um
óskabömin, sem jafnan eiga
sér mörg heiti.
satt, að svarið sé vinsamlegt, og
það gefið í skyri, að ef að samn-
ingaumleitunum verði horfið muni
Frakkland ekki framkvæma gagn-
ráðstafanir þær, sem áformaðar
höfðu verið, eftir að Bretar tóku
að leggja 20% viðbótartoll á
franskar vörur. Hinsvegar er gert
ráð fyrir í svarinu, að Frakkar
muni draga úr innflutningsleyfum
fyrir brezkan varning, ef viðbótar-
tollurinn verði framvegis krafinn
inn af hálfu Breta, og hafi franska
stjórnin gert kolainnflytjendum
aðvart um það, að þeir megi
vænta mikiila skerðjnga á inn-
ílutningsleyfum, ef samningar
ekki takist. — F.Ú.
Frá Pólverjum. Formaður utan-
ríkisnefndar' pólska þingsins,
Radzivill, hélt ræðu í Krakow í
fyrrad. um afstöðu Pólverjatil ann-
ara þjóða. Hann kvað það oft vera
erfiðleikum bundið fyrir Pólverja
að haida sér frá afskiptasemi
gagnvart Rússlandi, þvi þar
byggj unú hálfönnur miljón Pól-
verja við mjög örðug kjör. Friður-
inn við þýzkaland væri nú tryggð-
ur með þýzk-pólska samningnum,
• Ódýru %
auglýsmgarnar.
Til sölu byggingarlóð í mið-
bænum. Sími 2149.
Grammófónn til sölu á Rán-
argötu 29 A. Sími 4808.
Munið
lága vöruverðið á
TÝSGÖTU 3
Ctungunarvél fæst með tæki-
færisverði. Sími 4326.
Kjarnabrauðin.
Hafið þið reynt hið holla og
Ijúffenga kjamabrauð frá
Brauðgerð Kaupfélags Reykja-
víkur ?
Tilkyimingar
Sá sem auglýsti húsnæði um
daginn í blaðinu og lét merkja
tilboð „140“, vitji tilboða sem
borizt hafa á afgreiðsluna.
Gísh Ólafsson skáld frá Ei-
ríksstöðum tekur að sér að
yrkja eftirmæli og margskonar
tækifæriskvæði. Til viðtals á
Njarðargötu 7 ld. 10—12 f. h.
Sími 4863.
Munið gullsmíðavinnustof-
una Þingholtsstræti 3. Guðl.
Magnússon.
Tek að mér vélritun og fjöl-
ritun skjala, einnig allskonar
lögfræðilega skjalagerð.
Pétur Jakobsson
Kárastíg 12.
Gott ódýrt fæði fæst í K.-R-
húsinu. Einnig einstakar mál-
tíðir.
Hef síma 2497. Sigurvin
Einarsson kennari, Egilsg. 18.
I
Húsnæði
3 herbergi og eldhús óskast
strax. Ábyggileg greiðsla. Til-
boð merkt „100“ leggist inn á
afgr. þessa blaðs.
Herbergi óskast til leigu nú
þegar. Upplýsingar í síma
2385 kl. 1—5 e. h.
Kennsla
Kennum að taka mál og
sníða eftir nýjustu tízlcu. Nán-
ari uppl. í síma 2211.
Kenni á píanó. Árni Bjöms-
son, íngólfsstræti 9, sími 2442.
i Tek að mér að spila á dans-
i leikjum og samkvæmum.
og hefði hann haft þær afleiðing-
ar, að ófriðarhættan sem stafaði af
„pólska rananum" væri úr sög-
unni fyrst um sinn. Nú væri það
Dónárdalurinn og vandamál
hjnypa öllu í bál og brand.
Ástæðulaust væri því fyrir Frakka
nú, að ásaka Pólverja um starf-
semi andvíga friðnum og þjóða-
bandalaginu.
Aðalbankastjóri austurríska þjóð-
bankans liefir verið hnepptur í
varðhald i Wien. Hann er jafnað-
armaður og hefir um langan aldur
verið ráðunautur jafnaðarmanna-
flokksins í fjármálum. — F.Ú.