Nýja dagblaðið - 24.05.1934, Blaðsíða 3

N
B
NÝJA DAGBLAÐIÐ
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“
Ritstjóri:
Gísli Guðmundsson,
Tjarnargötu 39 Sími 4245.
Ritst jómarskri f stof u r:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa:
áusturstrœti 12. Sími 2323
Áskriftargj. kr. 2,00 A mánuBi.
í lausasölu 10 aura oint.
Prentsmiðjan Acta.
Samgðngumát
Reykjavíkur og austur.
sveitauna
Eitthvert brýnasta verkefni
til úrlausnar á næstu árum er
samgöngumál Reykjavíkur og
Suðurlandsundirlendisins.
öðru megin við nokkuð snjó-
þ.ungan fjallgarð liggur höfuð-
staður landsins, þar sem þriðj-
ungur þjóðarinnar býr. Hins-
vegar liggja að þéttbýlustu
sveitir Islands, sveitir, sem
sennilega búa yfir einna mest-
um framfaramöguleikum allra
héraða landsins.
Milli þessai’a tveggja svæða
er algerlega ófullnægjandi sam-
gönguleið. Megnið af fram-
leiðsluvörum bænda austan-
fjalls er flutt til Reykjavíkur.
Fátt eða ekkert er framleið-
endunum eins nauðsynlegt og
það, að hafa sem greiðastan að-
gang til margmennis höfuð-
staðarins, þar sem íbúum bæj-
arins eru aftur á móti kaup
framleiðslunnar eins nauðsyn-
leg sem hinum er salan.
En þessi leið er einatt ill-
fær eða jafnvel lokuð og það
iöngum tímum saman á vetr-
um. Það er með allra ítrustu
erfiðleikum að hægt er að
brjótast með afurðir mjólkur-
búaxma vestur um Hellisheiði
og til Reykjavíkur, þar sem
neytendurnir bíða þeirra,
Góðar samgöngur eru slag-
æðar þjóðlífsins og án þeirra
er menningu hverrar þjóðar
ábótavant.
Það er nú alllangt síðan að
fyrst hófust ráðagerðir um það,
hvernig samgöngum milli
Reykjavíkur og Suðurlands-
sveitanna skyldi helzt hagað.
En hitt skiptir mestu, að enn
eru engar framkvæmdir orðnar
i þessu efni, sem viðunandi séu.
Rangæingar hafa sýnt hinn
mesta dugnað og þrekmikla
framkvæmd með því að hrinda
til úrlausnar einu þeii'ra
allra brýnasta stórmáli, þar
sem eru brýrnar á vatnasvæð-
um Markarfljóts.
Um framkvæmd samgöngu-
bóta yfir Hellisheiði verður
ríkið að koma til sögu. Það er
skylda, sem ekki verður undan
komizt. Það er þörf, sem ekki
verður vanrækt öllu lengur.
En ríkið gerir fátt annað en
það, sem ráðandi flokkar þings-
ins hafa áhuga fyrir.
Hverjir myndu nú líklegastir
til þess að hrinda þessu stór-
máli áleiðis?
Halda menn að íhaldsflokk-
urinn fái áhuga á því? Varla
kemur nokkrum í hug, að þar
N« vilja þeir þegja -
og láta gleymast
Það er nokkuð bersýnilegt
undanhald hjá „bændavinun-
um“ um varnir í áníðslu sinni
á sveitunum.
1. Þeir þegja við því, að tveir
fjölmennir bændafundir á öuð-
urlandi mótmæla einum rómi
kaupkúgun Þ. Br. í opinberri
vinnu og ranglæti í fram-
kvæmdum.
2. Þeir þegja við því, að
bændafundir í Þingeyjarsýslu
heimta opinberu vinnuna í hér-
aðinu til handa bændum og-
hafa þá um leið áhuga fyrir
réttlátu kaupi.
3. Þeir þegja um að eini
bóndinn á Vesturlandi, sem
þeir státa af að fylgi þeim,
hefir opinberlega ráðizt á alla
liði í bændaáníðslu Þ. Briems.
4. Þeir þegja um að Jón í
Stóradal hefir orðið semja um
mikla kauphækkun á Blönduósi
við verkamenn, og afhenda
þeim yfirráðin í skipavinnu á
staðnum yfir bændum, sem þar
þurfa að vinna.
5. Þeir þegja um, að Þorst.
Briem lét í haust sem leið taf-
arlaust undan hóp af kjósend-
um Á. Á., sem heimtuðu veru-
lega kauphækkun handa öllum,
og fengu hana, í brúarvinnu
skammt frá Þingeyri.
6. Þeir þegja um, að Tr. Þ.
og Geir Zoega sömdu við Al-
þýðusambandið veturinn og
vorið 1930, um vissan kaup-
taxta í hverri sýslu, hækkuðu
kaupið um allt að 20%, og hafa
'látið ómótmælt að Tr. . hafi
lofað meíri hækkun vorið eftir.
7. Þeir þegja um, að Tr. Þ.
og G. Zoega framkvæmdu þessa
miklu hækkun upp á eigin ein-
dæmi. Bændur fengu „ekkert í
staðinn“.
8. Þeir þegja um að G. Z.
borgaði Breiðdælingum 5 kr. á
dag í vegavinnu í fyrravor. Nú
hafa íhaldsmenn í sýslunefnd
Suðurmúlasýslu hækkað kaupið
úr 5 í 9 kr.
9. Þeir þegja um að ég hafi
tvisvar lýst sök opinberlega á
hendur Þ. Br. og G. Z. um
ranglæti í kaupborgun, þar sem
Árnesingar og Reykvíkingar
unnu á Hellisheiði í vetur, Ár-
nesingar fyrir 75 aura um tím-
ann. Reykvíkingar fyrir 1,20
kr. Sama vinna á sama stað.
10. Þeir þegja um dæmi eins
I og það, að tveir synir bónda í
i Þingvallasveit vinna í opinberri
j vinnu sitt til hvorrar handar
i við bæinn. Annar er 10 daga
! að vinna fyrir því kaupi, sem
í hinn fær á 6 dögum. Báðir full-
j orðnir.
j 11. Þeir játa sök sína við
umrædda vinnu við Markar-
fljót og Þverá. Þeir hafa borg-
að verkamönnum úr kaupstöð-
unum hærra kaup, stundum allt
að helmingi, stundum allt að
2/3 hærra en sveitamönnum.
Vegamálastjóri er einn til frá-
sagnar um, hvort duglegir
verkamenn úr Rangárvallasýslu
dugðu miður til að beygja járn.
teina í steypuna, heldur en að-
komuverkamenn.
12. Þ. Br. getur ekki dulið
gremju sína yfir því, að endur-
skoðandi LR. skyldi ekki hjálpa
til að fela ósamræmið um kaup
gjaldið. Hversvegna má þjóðin
ekki vita um ranglætið í kaup-
greiðslum stjórnarinnar?
13. „Bændavinirnir" þegja
um það, að þó að þeir vilji hafa
bændur á 50 aura tímakaupi
við erfiðisvinnu í sveit, þá
borgar Kreppulánasjóður að
sögn embættismanni á 6000 kr.
eftirlaunum kr. 2,50 um tímann
við að skrifa upp skuldir bænda,
að Þ. Br. borgar Tr. Þ. 7200
kr. árslaun fyrir eftirvinnu við
kreppumálin, að Jón í Stóra-
dal veitti sér 20 kr. kaup á
dag við sama, að Hannes á
Ilvammstanga fær 1000 kr.
fyrir tveggja daga vinnu við
að endurskoða verksmiðjuna á
Siglufirði, og að hann fær 450
kr. mánaðarlega fyrir eitt af
sínum fimm aukastörfum hjá
ríkissjóði.
14. Niðurstaða málsins er sú,
að „bændavinirnir“ eru á flótta
um hvert einstakt atriði í mál-
inu. Vegna framkomu Jóns
Jónssonar og H. J. fá bændur
enga verðhækkun á vörum sín-
um, sem annars hefði verið
komin fram með bráðabirgða-
lögum, sem kosningar hefði
staðfest. Á hinn bóginn eru
bændur um allt land komnir í
sóknaraðstöðu við stjórnina og
vegamálastjóra. Bændur vilja
fá að sitja fyrir opinberri
vinnu í sveitunum, og njóta
réttlætis í kaupgreiðslu. Stjóm-
in og sýslunefndir semja og
hækka eins og Þ. Br. við kjós-
éndur Á. Á. eins og Magnús
Gíslason í Suður-Múlasýslu,
eins og Jón Jónsson á Blöndu-
ósi, eins og Tr. Þ. við Alþýðu-
sambandið 1930, er hann hækk-
ar kaupið um allt að 20% og
gefur fyrirheit um meira næsta
ár. Enginn er með veslings
„bændavinunum“ nema sveita-
pilturinn, sem er nýbúinn að
fá bitling við refarækt hjá
Búnaðarfélagi Islands. Hann er
eins og þeir stóru í Kreppu-
lánasjóði, og ánægður með sitt
hlutskipti. En bændastéttin blð-
ur ekki um. „náð“, aðeins rétt-
læti. J. J.
sé mikils að vænta, eins og
háttsettum íhaldsmönnum hef-
ir fallið orð til nágranna sinna
austanfjalls.
Allir muna áeggjanir Jak.
Möller í Vísi, er hann hvatti
almenning bæjarins til þess að
hætta að kaupa framleiðsluvör-
ur sveitamanna. Þessum manni
með allri sinni endemisfortíð
er hreykt hátt á framboðslista
íhaldsins í Reykjavík.
Framboðshmdir í Strandasýslu
hefjast næstu daga. Hermann Jón-
asson og Tr. þórhallsson fóru í
gærlcvöldi norður með Goðafossi.
Kosningaskrifstofa
Framsóknarflokksins
er í Sambandshúsínu, þriðju hœð
Opin daglega 9—12 og 1—6-
Simi 2979. Kjörskrá, liggur frammi.
KERKULES
sláttuvélar eru reyndastar að gæðum
og endingu.
Höfum selt um 1000 vélar á fáum árum
notaðar um land allt,
Nýjar og auknar endurbætur árlega
- hið nýjasta - algerlega sjálfvirk smurn-
ing og slitstál í fingrum. Og þó er
HERKULES ódýrust,
Samband isl. samvinnufélaga
— 13 ‘C
Z S i
g) s >
& B._
53 2
3 S’-ö
Í2 b
s s I
cn g p
3 .2 |
.§ g |
2 S
!§T
HREINJ UN -
Afgreiðsla og hraðpressun Laugaveg 20 (inngangur
frá Klapparstíg). — Verksmiðjan Baldursgötu 20.
Sent gegn póstkröfu um allt land.
Sími 4263. — Pósthólf 92,
Móttaka hjá Hirti Hjartarsyni, Bræðraborgarstíg 1.
Sími 4256. — Afgreiðsla í Hafnarfirði í Stebbabúð,
Linnetsstíg 1. — Sími 9291.
Ef þér þurfið að láta gufuhreinsa, hraöpressa, lita
eða kemisk-hreinsa fatnað yðar eða annað, þá getið
þér verið fuliviss um, að þér fáið það hvergi betur
né ódýrara gert en hjá okkur. — Munið, að sérstök
biðstofa er fyrir þá, er bíða meðan föt þeirra eða
hattur er gufuhreinsaður og pressaður..
Sendum. — Allskonar viðgerðir. — Sækjum.
F 1 I TT” Leskjaðl og
Ji. A 1 1 l\ óleskjað
altaf til gott drjúgt 1 TRÉSMIÐJÁN
Kirkjustr. 10 "11 T ATTT? Sími 2 3 36. J: fj UJJÍNTrÍ
og ódýrt