Nýja dagblaðið - 23.06.1934, Blaðsíða 3

N Ý J A
DAQBLABIB
8
Avarp
til Framsóknarmanna
í Reykjavík
NÍJADAGBLAÐIÐ
ÍTtgefandi: „BlaOaútgáfan h.f.“
Ritstjóri:
Gísli Guömundsson,
Tjamargötu 39 Simi 4246.
Ritst jómarskrií stofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýsingaakrifstofa:
Austurstrœti 12. Sími 2323.
Áskriftargj. kr. 2,00 á mánuði.
í lausasölu 10 aura oint.
Prentsmiöjan Acta.
Morgundagurinn
Kosningadagurinn er á
morgun. Með eftirvæntingu er
nú beðið eftir þeim úrslitum,
sem þá verða felld af kjósend-
unum íslenzku. Til þess liggja
fullgildar ástæður.
Hiklaust má fullyrða, að eng-
ar kosningar hér á landi hafi
ráðið úrslitum um jafnmörg
og stórvægileg mál og kosning-
amar á morgun. Hiklaust má
fullyrða að úrslit engra kosn-
inga áður hafi varðað jafn-
miklu um atvinnulíf, ménn-
ingu og velferð íslenzku þjóð-
arinnar og kosningarnar á
morgun. Og aldrei fyr hafa
kosningar hér snúist um það,
hvort frelsið skyldi. afnumið,
alþýðan færð í viðjar þræl-
dóms og undirokunar, og
braskaramir tækju alræði yfir
atvinnuvegunum, bönkunum og
utanríkisverzluninni.
Fyrir þessu eina máli, fyrir
baráttunni um frelsið, hverfa
öll önnur mál, þó stór séu, því
á því eina máli byggist það,
hvernig öðrum málum verður
ráðstafað í framtíðinni.
Kjósandi! Mikil er ábyrgðin
sem hvílir á atkvæði þínu á
sunnudaginn. Eitt atkvæði —
þitt atkvæði, getur ráðið úr-
slitum — úrslitunum um það,
hvort frelsi þjóðarinnar verður
tryggt eða eyðilagt í framtíð-
ínni.
Kjósandi! Með atkvæði þínu
á morgun geturðu fært aukna
velmegun, aukin lífsþægindi,
aukin réttindi, aukna menn-
ingu inn á alþýðuheimilin í
landinu. Með atkvæði þínu get-
urðu líka eflt sundrungina í
þjóðfélaginu, aukið á réttar-
spillinguna, fjölgað atvinnu-
leysingjunum, lækkað tekjur
framleiðslustéttanna og aukið
óhóf, tildur og eyðslufagnaði
braskaranna.
Kjósandi! Það á ekki að
vera örðugt að velja. Svo önd-
verðar eru höfuðstefnumar í
stjómmálunum íslenzku, í svo
gagnstæða farvegi falla fram-
sóknarstefnan annarsvegar og
íhaldsstefnan hinsvegar.
Dagurinn á morgun er úr-
slitadagur um frelsi og fram-
tíðarheill þjóðarinnar. Minnstu
þess, kjósandi, við kjörborðið
á morgun, að á þínu atkvæði
geta þessi úrslit oltið. Hugs-
aðu þig um tvisvar, áður en þú
vegur að frelsi þínu og frelsi
þjóðarinnar með því að kjósa
íhaldið eða sprengiflokkana.
Megi úrslit kosningaxma á
morgun styrkja frelsið og lýð-
ræðið, og leiða heill og ham-
ingju yfir sérhvert heimili í
landinu.
Ykkur er sagt að þýðingar-
íaust sé að kjósa lista Fram-
sóknarmanna í Rvík. Við mun-
um hvorki koma hér að þing-
manni né vinna uppbótarsæti.
Þetta er villukenning, sett
fram af andstæðingum og
keppinautum, sem vilja lokka
Framsóknarmenn til að ljá
öðrum flokkum fylgi.
Sízt situr þetta á Alþýðufl.
Hann býður fram yfir 20
menn, aðeins til að safna at-
kvæðum, þótt vitað sé, að
þeir falli. Hversvegna leitast
hann við að safna á frambjóð-
endur sína 10—50 atkv. í
kjördæmi, en hyggur að Fram-
sóknarmenn í Rvík, sem eru
fimmfalt fleiri en kjósendur
Haralds á Seyðisfirði, eigi að
hverfa frá stefnu sinni vonlaus.
ir um það, að geta á þann
hátt unnið móti íhaldinu.
Framsóknarmenn í Rvík
þurfa að vita það, að á þing-
inu 1932 vildi allur þingflokk-
ur okkar hafa þingmannatölu
Reykjavíkur 8, ef nokkur þing-
mannafjölgun yrði. Þá hefði
Framsóknarfl. verið örugg-
ur með 1 fulltrúa úr höfuð-
staðnum og bandið milli sveit-
anna og höfuðstaðarins styrkt.
En árið eftir, þegar stjórnin
kom með frv. sitt, þá fjölgaði
hún þm. upp í 50, en fækk-
aði þm. Rvíkinga í 6. Það var
gert í samráði við Jón í
Stóradal, Þorstein Briem og
allt íhaldið. Það var gert til
að larna Framsóknarflokkinn í
Rvík. Socialistunum þótti gott
hvað gekk. Þeir vildu heldur
6 en 8 þm. í Rvík. Allir þess-
ir „leiðtogar“ gerðu þessa
breytingu í því eina skyni og
einu von, að tefja fyrir við-
gangi samvinnuflokks í Rvík.
Á flokksþingi Framsóknar-
manna 1933 lét Ásgeir Ás-
geirsson mann sér handgeng-
[Blaðinu hefir borizt eftirfar-
andi grein frá mœtri konu hér í
bænum].
Það hlýtur að vera, að fleir-
um en mér af útvarpshlust-
endum hafi fundizt skrítið og
hjáróma að heyra Jón Þorl.
segja í útvarpsumræðunum:
stétt með stétt. Mér datt fyrst
í hug, þegar ég heyrði orðin,
að nú hefði einhver gárunginn
gripið inn í hjá Jóni, til að
skemmta útvarpshlujstendunr
um, því þessi orð úr munni
eins mesta burgeisins í Rvík
láta svo einkennilega í eyrum
þeirra, sem um langt skeið
hafa fylgst með hugarfari og
breytni íhaldsins. Og það er
áreiðanlegt, að það er ekkert,
sem íhaldsburgeisamir hata
Jónas Jónsson eins fyrir, og
inn bera fram tillögu um 6
þm. fyrir Rvík. En hún var
felld með nálega öllum -atkv.
Sveitamennimir, fulltrúar
framfaramanna í bygðum
landsins, vildu hafa vaxandi
grein af flokknum í höfuð-
staðnum. En bræðingsliðið,
„bændavinimir“, íhaldið og
auk þess socíalistar samþykktu
hin lævísu ráð á Alþingi.
En það hið lævísa ráð mun
ekki ná tilgangi sínum. Fí-am-
sóknarmenn í Rvík stóðu fast
með flokki sínum vorið 1931.
Þeir stóðu fast með flokki
sínum 1932, þegar átti að af-
henda hann íhaldinu. Og þeir
stóðu fast með stefnu flokks-
ins, þegar hann var að hrista
af sér hina niðurlægjandi 'sam-
búðarfjötra á flokksþingunum
1933 og 1934.
Framsóknarmenn í Rvík! Út
um byggðir landsins mun verða
afarmikil þátttaka í kosning-
unum af hálfu Framsóknar-
manna. Ef flokksmenn í Rvík
halda fast samjan, og styðja
lista sinn og flokk, þá er mjög
sennilegt, að flokkurinn fái
uppbótarsæti og sinn fulltrúa
kosinn á þing.
„Bændavinir“, íhald og Alþ,-
flokkurinn hafa saméinast um
að reyna að eyðileggja um-
bótaflokkinn í Rvík.
Framsóknarmenn í Rvík!
Verið trúir drengilegum for-
dæmum úr 'sögu flokksins. Þið
stóðuð fastir fyrir í þingrof-
inu 1931. Þið stóðuð á verði í
herleiðingunni 1932. Þið hafið
átt mikinn þátt í viðreisn
flokksins. Munið að hættan
heíir aldrei verið meiri en nú!
Flpkknum liggur meira á at-
kvæðinu en nokkru sinni fyr.
Fjölmennið á morgun og kjós-
ið Usta Framsóknarmanna,
C-listann. J. J.
það, að hann frá fyrstu tíð
hefir barist fyrir að láta stétt-
armuninn hverfa. Ég man eft-
ir einu sinni, þeg-ar Jónas
Jónsson var ráðherra, að ég
heyrði einn íhaldsmann segja
þau orð, sem mér fundust
lýsa svo vel innræti þeirra og
lífsskoðun. Hann sagði: —
„Jónas, hvernig í ósköpunum
getur maður borið virðingu
fyrir honum í ráðherrasætinu,
bann sem lætur bílstjórann
sinn þúa sig“.
En fyrir starf Jónasar Jóns-
sonar og fleiri Framsóknar-
manna er nú sem betur fer
sú tíð liðin fyrir íhaldinu, að
vesalingarnir í sku^gahverf-
unum standi og mæni út úr
bæjardyrunum á eftir Reykja-
víkurburgeisunum, og sveita-
Stétt xxted stétt
Gjaldeyriseinokun
og gengislækkun
Hvaða þýðingu hefir gengislækkun og umráð
einstakra manna yfir gjaldeyrinum? Það þýðir
almenna dýrtíð, gjaldþrot fjölda smásala og
smáatvinnurekenda? Það þýðir einveídi örfárra
............ ...... .........................
manna í f jármálum og þá um leið öðrum málum.
Allir vita, að utanríkisverzl-
unin er ekki lengur frjáls. Is-
land og aðrar þjóðir verða að
kaupa vörur sínar í þeim lönd-
um einum, þar sem þær geta
selt afurðir sínar. Um verð er
ekki lengur spurt.
Þetta gerir innkaupin óhag-
stæðari og vörurnar dýrari —
eykur dýrtíð. Við þetta fáum
við ekki ráðið.
En ef þar við bætist, að
gengi íslenzku krónunnar yrði
lækkað eins og Ólafur Thors,
Kveldúlfur og Tryggvi Þór-
hallsson vilja, mundi það hækka
verð á útlendum vörum, ekki
einasta í hlutfalli við gengis-
lækkunina heldur miklu meira,
þar sem margir tollar og álagn-
ing á vöruna er miðað við inn-
kaupsverð og innkaupsverðið
er þeim mun hærra sem gengi
þ, e. gullgildi krónunnar er
lægra.
Og* ef svo einstakir, stórir
útflytjendur eins og Kveldúlf-
ur fengu að ráða yfir hinum
erlenda gj aldeyri, sem þeir fá
fyrir afurðir landsmanna, yrðu
þessi fyrirtæki einráð um
hvaða vörur væri keyptar fyr-
ir þennan gjaldeyri og við
hvaða verði þær yrðu seldar.
Ef gengið yrði lækkað eftir
að Kveldúlfur hefir keypt fisk
sinn, mundi það þýða miljóna
gróða fyrir Kveldúlf og mil-
jóna töp fyrir almenning.
Og ef Kveldúlfur og aðrir
útflytjendur yrðu þar á ofan
eim-áðir yfir hinum erlenda
gjaldeyri, mundi það þýða
nýjan miljónagróða fyrir þá
og ný miljónatöp fyrir almenn-
ing.
Verkföll og hnignun fram-
leiðslu mundi sigl(a í kjölfar
stórgróðamannanna.
Engin furða þótt Ólafur
Thórs hafi ýtt Jóni Þorlákssyni
til hiiðar.
Gengislækkun og ráðstöfun-
arréttur hins erlenda gjaldeyr-
is er eitt af alvarlegustu mál-
um þessara kosninga.
Gengið má ekki lækka vegna
sérhagsmuna einstakra manna
eða vegna pólitískra spekú-
lanta.
Gengið má ekki lækka, nema
nákvæm rannsókn sýni, að
það sé velferðarmál þjóðar-
heildarinnar. Þau rök vanta
enn og- verða sennilega ekki
fundin.
Og gjaldeyririnn má ekki
vera í höndumí fárra einstak-
linga, sem síðan geta einokað
vöruinnkaup og vöruverð.
Framsóknarflokkurinn vill
enga gengislækkun, nema að
rannsökuðu máli, og Fram-
sóknarflokkurinn vill ekki
leggja umráðin yfir gjaldeyr-
inum í hendur einstaklings-
hyggjumanna og spekúlanta.
Munið þetta, kjósendur, á
kjördegi 24. júní og kjósið C-
listann.
Stétt með stétt
— en konur gegn körlum
Menn veittu því eftirtekt í
útvarpsumræðum, að það voru
tvö slagorð, sem íhaldsmenn
notuðu einkum og voru sér-
staklega áberandi í ræðum
Jóns Þorlákssonar og Guðrún-
ar Lárusdóttur. Slagorð Jóns
var: Stétt með stétt, og Guð-
rúnar: Konur gegn körlum.
Það er dálítið óskylt, sem
liggur að baki þessum slagorð-
um. Um annað þeirra: Stétt
með stétt, var sýnt rækilega
fram á í ræðu Hermanns lög-
reglustjóra, að íhaldið svík-
ur þetta kjörorð ekki .aðeins
dagsdaglega með breytni
sinni, heldur er það sjálft
hin raunverulega orsök stétta-
fólkið feli sig í skotunum,
þegar „fína“ fólkið kemur í
hlaðið.
Fyrir þetta og margt ann-
að menningarstarf í þarfir
þjóðarinnar, fylkir fólk sér
um lista Framsóknarmanna á
morgun. G. D.
mótsetninganna hér á landi.
Hitt slagorðið: Konur gegn
körlum, mun eflaust mörgum
þykja vera í nokkurri mótsetn-
ingu við það fyrra. Því fyrst
það er talið sjálfsagt, að
fylkja stétt með stétt, hvers-
vegna er þá ekki líka eins
sjálfsagt, að fylkja konum
með körlum. Og fyrst svo er
ekki, hvaða ástæður liggja þá
til þess, að stofna eigi til póli-
tískra deilna milli kvenfólks og
karlmanna ?
Ég fann heldur engar fram-
bærilegar ástæður færðar fyr-
ir því, í ræðu konunnar frá
Ási. Hafa konur t. d. aðra
hagsmuni en karlmenn í því,
að komið sé upp leikvöllum
fyrir bömin í bænum? Er það
ekki til jafnmikils gagns fyrir
konur sem karlmenn, að sund-
höllin s é fullgerð ? Er það
ekki eins gott fyrir húsmæð-
umar eins og húsbændurna,
að húsaleigan og verzlunar-
álagningin lækki? Og þannig
Framh. á 4. síðu.