Nýja dagblaðið - 31.01.1935, Síða 2

2
N t J A
DAOBliABIB
Árshá tíð
Kennaraskólans
verðui h.ildin í Oddfellowhúsinu föstudag-
iim 1. f(?biúar og hefst kl. 8V2 nieð sam-
eiginlegri kaffidrykkju.
Til skemmtunar verðui: Ka-ða, upplestur,
eelU>sd!d, kórsiingur, dans.
Aðgöngnmiðar seldir á föstudaginn í Kenn-
araskólanum og á afgr. Nýja dagblaðsins.
í G-erðahreppi í G-ullbringusýslu er
laus til ábúðar frá næstu fardögum
að -telja.
Umsóknir .um ábúð á jörðinni skulu
komnar á skrifstofu sýslunnar fyrir
20. febrúar n. k.
Sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjósársýslu 20. jan. 1935
Ragnar Jonsson,
settur.
Hinar margeftirspurðo ágætn
J II N 0
8AUMAVÉLAR
FREYJU kaffibætisdufiið
— nýtilbúið — inniheldur aðeins ilmandi kaffibœti, ekkert vatn
eða önnur efni til uppfyllingar. Þess vegna er Freyju kaffibœtis-
duftið drýgst, heilnæmast og bezt. Og þó er það ódýrara en kaffi-
bæti í stöngum.
Notið það bezta, sem usnið er í landinu
Harðfisksverkun
á Islandi
Eftir Helga P. Briem fiskifulltrú;
Kunnur
vísindamaður
n.
Líklegast má verka harðfisk
hér á Reykjanesskaganum,
kringum Hafnarfjörð, á Snæ-
fellsnesi, á Vestfjörðum og víð-
ar. Hér þykir ekki góður
harðfiskur frá Vestmannaeyj-
um, en líklega má þó herða þar
mikið til útflutnings af fiski
þeim, sem aflast eftir rniðja
vertíð. Áður fyr var fiskur
hertur uppi í berginu þar sem
eru! fiskhellar stórir. Var fisk-
urinn þar varinn gegn úrkomu,
en raki er þar minni en niður
við sjóinn. Þó mun allkostnað-
Helgi P. Briem.
arsamt að flytja íiskinn þang-
að. Á Norður- og Austurlandi
verða naumast tiltök að herða
sumarfiskinn, því þá er hætta
bæði af hitum og máðki. Bend-
ir sjósókn Norðlendinga hing-
að suður, áður en söltun varð
almenn, á það, að herzla hafi
ekki gefizt þar vel eða verið
trygg.
Aðalerfiðleikamir á herzlu
hér sunnanlands stafa af tog-
arafiskinum. Því þeir méga
ekki vera of lengi úti, með
fiskinn ósaltan, og verða því
annaðhvort að hafa mjög stutt-
ar veiðiferðir, eða herða það
sem aflast síðast í hverri veiði-
för. Veit ég þó til, að vel hefir
heppnast ag herða togarafisk
og vil ég segja frá þeirri til-
raun, því hún er að mörgu
leyti merkileg. Stóð svo á í
vertíðarbyrj un 1917, er búið
var að samþykkja að selja tog-
arana úr landi, að salt var ekki
til. Lét Bjöm Ólafs þá útbúa
togarann Maí með hyllum, eins
og hann væri að fara á ísfisk-
veiðar og lagði af stað 27. ap-
ríl. Kom hann aftur til Reykja-
víkur 3. maí og var þá með
fullt skipið og 35 lestir af
slægðum fiski á þilfari. Var
síðan fenginn maður utan af
Seltjamarnesi, sem vel þekkti
til harðfisksverkunar og var
.aflinn lagður á land á Viðeyj-
arstöðinni, fiskurinn flattur
þar og þurkaður þar á reit-
unum. Þurkurinn gekk mjög
vel og er ég spurði Bjöm
hvort ég hafi heyrt rétt sagt
frá þessari för hans, kvað
hann já við og sagði, að eng-
in veiðiför hans hafi svarað
betur kostnaði en þessi. Þó
gekk salan seint, því þá voru
miklir söluerfiðleikar í Miðev-
rópu. Seldist fiskurinn því ekki
fyr en eftir hér um bil 2 ár.
Mun hann hafa selst til Aust-
urríkis, en þar og í Ítalíu hafn-
aði íslenzki harðfiskurinn að
jafnaði, þó seldur væri til
Kaupmanniahafnar.
ni.
Á síðustu tíu árum hefir
harðfisksútflutningur Norð-
manna nurnið frá 21.750 til ;
38.000 lesta. Venjulega má j
reikna, að fiskurinn léttist um !
75% í herzlu og nemur þetta
því fjórfalt meira magni, ef
miðað er við afhausaðan fisk
og slægðan. Útflutningurinn á
harðfiski frá Noregi til nóv-
emberloka 1934 nam 21.615
lestum og skiftist hann svo á
lönd: Belgía 427 lestir, Finn-
land 464, Frakkland 236, Hol-
land 512, Bretland 356, Ítalía
9704, Svíþjóð 1613, Þýzkaland
402, Bandaríki 972, Vestur-
Afríka(aðallega Nigeria) 6565,
en önnur lönd 344 lestim
Markaður er því víða bæði
hér í álfu og annarsstaðar og
hefir aukizt stórkostlega síð-
asta mannsaldurinn bæði í ít-
alíu og Afríku, þó honum hafi
hrakað þar, sem nú er orðið
hægara að fá íiýmeti. Eins
markaðar ber þó að geta, sem
getur haft nokkra þýðingu.
Það er innanlandsmarkaðurinn.
Hér á íslandi ætti að vera
hægt að selja mjög mikið af
harðfiski, ef menn lærðu að
bleyta hann upp í lút og sjóða,
sem annað fiskmeti. Þykir
flestum Islendingum góður
, hrár harðfiskur, en bæði kost-
ar hann barningu og menn
þreytast á að tönnlast á hon-
um, ef menn þurfa að flýta
sér. Hefir heyskaparfólki því
stundum verið gefinn harðfisk-
ur útbleyttur í sýru og þykir
mörgum hann mjög góður
þannig tilreiddur. Á hinu er
enginn vafi, að markað má
finna fyrir hann hér innan-
lands, er við flytjum inn er-
lendan kommat fyrir um 3
milj. króna. Er það öldungis ó-
eðlilegt, að nokkur þjóð leggi
sér aðallega til munns innflutt
matvæli, en gangi fram hjá
framleiðslu landsins sjálfs,
enda eta Islendingar meiri
kornmat en flestar aðrar þjóð-
ir, og meira en sumar þær
þjóðir, sem stunda kornyrkju
sem aðal-atvinnuveg. Sérstak-
lega er það mérkilegt, að Dan-
ir skuli hafa getað fengið
iriarkað fyrir rúg sinn hér, því
hann verður þar sjaldan full-
þroskaður, og í raun réttri
Myndin er af dönskum pró-
fessor, Marius Fcheming. Hann
var um langt skeið forstöðu-
rnaður rannsóknardeildarinnar
í augnasjúkdómum við Sor-
bonneháskólann í París. 1910
fluttist hann til Kaupmanna-
hafnar, varð prófessor við há-
skólann og yfirlæknir við ríkis-
spítalann. Lausn frá störfum
fékk hann 1924. Hann átti átt-
ræðisafmæli í haust.
ekki nema gripafóður. Er hann
ekki talinn boðlegur mönnum
nokkursstaðar nema á Norður-
löndum, og jafnvel í Danmörku
sjálfri er hann ekki talinn
mölunarhæfur, nema blandaður
fullþroska rúgi frá Rússlandi.
IV.
Hér hefir verið reynt að
sýna fram á, að við getum; gert
íullkomlega markaðshæfa vöru
úr fiskinum, þó saltfisksmark-
aðurinn dragist saman af á-
stæðum, sem við ekki ráðum
við. En það verður að hefjast
handa nú þegar um allskonar
tilraunir viðvíkjandi herzlu
fiskjar og þangað til mun okk-
ur tryggast að nota aðallega
þær verkunaraðferðir, sem við
kunnum hér á landi. Þær til-
raunir þurfa ekki að verða B
dýrar, og jafnvel þó þær mis-
heppnist, ætti að verða hægt
að gera sér eitthvert verð úr
fiskinum, enda þarf minna að
kosta til fiskjarins, ef hann er
hertur, en ef hann er saltaður,
og auðveldara að gera úr hon-
um fiskimjöl, ef allt annað ætl-
ar að stranda. Þess ætti þó
ekki að þurfa nema um úr-
ganginn, því þó markaður væri
okkur erfiður til að byrja með,
þolir harðfiskurinn mjög vel
geymslu, jafnvel árum saman.
Fyrir okkur múndi þó hyggi-
legra að nota það af fiskinum,
sem ekki gengur út fyrir gang-
verð, til að selja mjög lágu
verði til þeirra þjóða, sem bú-
ast má við að finna markað
hjá síðar meir. Slík auglýs-
ingasala ætti að byrja t. d. í
Egyptalandi, og við síðan að
færa út kvíarnar, þegar méiri
reynsla fæst og meira magn af
hertum fiski.
Helgi P. Briem.