Nýja dagblaðið - 14.10.1937, Blaðsíða 1

^Íd/VÍIBII/’MÐIIIÐ
5. ár. Reykjavík, fimmtudaginn 14. október 1937. 238. blað
Tíðindi úr Austur-Húnavatnssvslu
Viðtal við Hannes Pálsson
bónda á UndírSellí
ANN ÁLL
287. dagur ársins.
Sólaruppkoma kl. 7,16. Sólarlag kl.
5,10. Háflæði er í Reykjavík kl. 12,00
á miðnætti.
Næturlæknir
er í nótt Bergsveinn Ólafsson, Há-
vallagötu 47, sími 4985. — Nætur-
vörður er í Ingólfs apóteki og Lauga-
vegs apóteki.
Ljósatími bifreiða
er frá kl. 5,40 að kvöldi til kl. 6,50
að morgni.
Útvarpið.
19.30 Þingfréttir. 19.50 Auglýsingar.
20.00 Fréttir. 20.30 Frá útlöndum. 20.55
Einleikur á fiðlu (Þórarinn Guðmunds-
son). 21.20 Útvarpshljómsveitin leikur.
21.45 Hljómplötur: Danslög. 22.00 Dag-
skrárlok.
Skipafréttir.
Gullfoss fór frá Leith í gærkvöldi.
Goðafoss fór vestur og norður í gær-
kvöldi. Brúarfoss er á Reyðarfirði.
Dettifoss kom til Hamborgar í gær-
morgun. Lagarfoss kom til Akureyrar
í gær. Selfoss. fór frá Antwerpen í
fyrrakvöld. — Súðin var á Skaga-
strönd í gærkvöldi. Esja er í Reykja-
vík. — Nova var á Dýrafirði í gær.
Lyra er í Bergen. — Drottningin fór
frá Kaupmannahöfn í gærmorgun.
Septíma
heldur fyrsta fundinn á þessu
hausti kl. 8,30 annað kvöld. Grétar
Fells fiytur erindi.
Eldur.
Snemma í gærmorgun varð elds
vart í verzluninni Gullfoss, sem var
nýlega flutt í Austurstræti 1. Var
slökkviliðið kvatt á vettvang og vann
það bráðlega bug á eldinum. Skemmd-
ir urðu talsverðar á ýmsum varningi
af völdum reyks og vatns. — Eldur
kviknaði, að því er talið er, út frá
miðstöð, sem komið er fyrir í litlum
klefa bak við búðina.
Togararnir
Arinbjörn hersir og Hávarður ís-
firðingur fóru út í gær.
f grein
í blaðinu í gær var frá því skýrt,
að tekizt hefði að búa til mjöl til
manneldis úr fiski og jafnvel fisk-
hryggjum eingöngu, en átti að vera
fiskhryggjum og hausum eingöngu.
Ferðir bifreiða
út um landið hafa enn sem komið
er lítið sem ekkert truflast. Vegirnir
eru óvenjulega greiðfærir um þetta
leyti árs, enda hefir ekki gert neinar
stórrigningar síðustu dagana og
hvorki snjóað til fjalla svo neinu
nemi, né gert frost. Ferðir til Austur-
lands eru þó hættar, en á þeirri leið
eru Hólsfjöllin örðugust yfirferðar.
Áætlunarferðir til Hólmavíkur og í
Skaftafellssýslu eru hættar eða um
það bil að hætta vegna þess, að fólks-
flutningar eru teknar að tregðast.
Telja má víst, að unnt verði að halda
uppi föstum ferðum til Akureyrar til
muna lengur vegna hinna miklu
vegabóta á Holtavörðuheiði.
Miðillinn frú Jóhanna
Sigurðsson
hélt síðastliðið föstudagskvöld fyr-
irlestur í Varðarhúsinu fyrir húsfylli.
Var það fyrsta erindi af þremur, sem
hún ætlar að halda um dulræn efni.
Á eftir fyrirlestrinum gaf frúin
skygnislýsingar.
Freyr,
9,—10. hefti þessa árgangs er ný-
komið út. Fyrsta greinin er skrifuð i
tilefni af 30 ára afmæli Sláturfélags
Suðurlands 28. janúar síðastliðinn.
Ingólfur Davíðsson grasafræðingur
skrifar um plöntusjúkdóma og varnir
gegn .þeim. Fjallar þessi grein eink-
um um ýms sníkjudýr, sem leggjast
á plöntur og valda oft miklu tjóni, sér-
staklega grasmaðkurinn, birkifiðrildi,
kálflugur, snígla og blaðlýs. Þrjár
greinar eru um loðdýraræktina og
felast í þeim margar þýðingarmikl-
ar bendingar. Þá skýrsla um starf-
semi Sambands íslenzkra samvinnu-
félaga á síðasta ári. Aðrar greinar
ritsins eru um kjötsöluna, búreikn-
ingafærslu, borgfirzku veikina, Græn-
metisskálann, útigöngufé og fram-
kvæmd mjólkurlaganna á Akureyri.
Bretar og Frakkar
ætla að láta til
skarar skríða
Frakkar ráðgcra
að kveðja saman
herlið til þess að
vera við «11« luiu-
ir.
LONDON:
Breska stjórnin sat lengi á
fundi í gær, og er það álitió, aö
hún hafi ákveöið aö ganga að
þeirri tillögu Frakka að gera
enn eina tilraun til þess að
leysa vandamálið um brott-
flutning útlendinga sem berjast
á Spáni, innan vébanda hlut-
leysisnefndarinnar. Það er á-
litið, að Bretum og Frökkum
komi saman um, að málið verði
að fá skjóta afgreiðslu og að
þeir muni ákveða fyrirfram
hvaða frestur skuli veittur til
umræðu um málið í hlutleysis-
nefnd.
Ef samkomulag næst ekki í
hlutleysisnefnd innan ákveðins
tíma, telja bæði frönsk og ensk
blöð líklegast, að franska stjórn-
in muni þá opna landamæri
Frakklands og Spánar til eðli-
legra viðskipta og koma því til
leiðar, að Baleareyjarnar verði
áhrifalaust svæði í ófriði. Þar
hafa nú ítalir komið sér fyrir
á eyjunni Majorca og óttast
Frakkar að þeir muni ekki láta
þar staðar numið heldur haldi
áfram að leggja undir sig eyj-
arnar og skapa sér þar með ná-
lega ósigrandi aðstöðu í Mið-
jarðarhafi einmitt á þeirri leið,
sem Frökkum ríður mest á að
halda greiðu sambandi við ný-
lendur sínar, ef til ófriðar
kæmi. FÚ.
OSLO:
Eitt aðalblað Parísarborgar,
sem stendur mjög nærri ríkis-
stjórninni; heldur því fram, að
þar sem Italir hafi tekið -Maj-
orca, liggi ekki annað nær, en
að Frakkar taki Minorca (eina
af Baleareyjum) og búizt þar
um á sama hátt. Orðrómur
gengur meira að segja um það,
að franska stjórnin hafi heimild
spönsku stjórnarinar til þess að
gera slíkar ráðstafanir, ef þörf
krefur.
Ýms blöð í Frakklandi gera
ráð fyrir því í gær, að svo kunni
að fara, að franska stjórnin láti
bjóða út einum eða fleiri ár-
göngum af varaliði landsins
vegna þess hve útlitið er
ískyggilegt í alþjóðamálum. FÚ.
Japanir reyna að
múta kínverskum
hermönnnm
Hafa boðið þeim
millj. dollara, ef
þeir gefast upp.
OSLO:
Japanir gerðu loftárásir á Shang-
hai í gær, og í þeim loftárásum bar
það við, að japönsku flugvélarnar
köstuðu flugritum niður þar sem
skorað var á Kfnverja að gefast upp,
og lofaði japnaska herstjórnin hverj-
um kínverskum manni nokkurri fjár-
upphæð sem gæfizt upp þegar í stað.
Hefir slíkum flugritum verið kastað
niður víðar á herstöðvum Kínverja,
og er talið að japanska herstjórnin
hafii þegar lofað kínverskum her-
mönnum nokkrum milljónum dollara,
til þess að gefast upp þegar í stað
eða flýja. FÚ.
LEOPOLD
Belgíukonungur
Belgíukonungur hefir unnið
að því undanfarið að Belgía
reyndi að skaya sér þá aðstöðu
að geta verið hlutlaus í nœsta
ófriði. Verður það að teljast
þýðingarmikill sigur fyrir þessa
stefnu hans að þjóðverjar hafa
nú gefið svipaða yfirlýsingu og
Bretar og Frakkar um afstöðu
sína til friðhelgi Belgíu. Fréttin
um það er á öðrum stað í hlað-
inu.
Hert á eftírlítí með
g j aldeyrí manna, sem
ferðast míllí landa
Möirnum liaimað að
fara ineð meira eu
350 krónur í ís-
leuzkum pcningum
til útlanda.
Fjármálaráðuneytið hefir nýlega
gefið út breytingar á reglugerð um
gjaldeyrisverzlun, sem fela það í sér
að strangari hömlur verða settar við
óleyfilegum gjaldeyrisflutningi milli
landa
Höfuðbreytingin er sú, að allir,
sem koma hingað frá útlöndum,
verða á fyrstu höfn að afhenda toll-
eftirlitsmanni skýrslu um það, hversu
mikinn erlendan gjaldeyri þeir hafa
meðferðis Jafnframt verða þeir að
undirrita skuldbindingu um það að
afhenda hann einungis bönkunum.
Farþegum á skemmtiferðaskipum
má þó veita undanþágu frá þessu.
í 3. gr. reglugerðarinnar er enn
hert á þeim ákvæðum, að banna
mönnum að flytja út íslenzka pen-
inga, ávísanir, víxla, skuldabréf eða
aðrar skuldbindingar, sem eiga að
greiðast í íslenzkum peningum. Heim-
ilt er þó farþegum til útlanda að hafa
með sér 350 kr. í íslenzkum pening-
um til að greiða með farseðla, fæði og
þjónustugjald. Þeir verða þó að gera
grein fyrir, þegar þeir koma aftur,
hvernig þeir hafa varið þeim íslenzk-
um peningum, sem þeir höfðu með
sér.
Skipstjóra ber að afhenda tolleftir-
Nýja Dagblaðið hefir átt tal við
Hannes Pálsson bónda á Undirfelli og
spurt hann fregna úr Húnaþingi.
— Menn tala nú mest um mæðiveik-
ina og afleiðingar hennar, segir Hann-
es. í Austur-Húnavatnssýslu hefir hún
gert vart við sig á a. m. k. 35 býlum og
eru 2 þeirra austan Blöndu. Einn bóndi
hefir þegar misst helminginn af fé sínu
og í haust mun hann verða að slátra
mörgu af því sem enn er lifandi. Má
telja víst, að ekki geti hann sett á vet-
ur nema ca. 25% af því fé, er hann setti
á sl. vetur. Sama hlutskipti virðist bíða
allmargra eða jafnvel flestra heimila
þar sem sýkin grípur um sig, ef dæma
á eftir útkomunni í Vestur-Húnavatns-
sýslu, en þar hefir mæðiveikin geisað
einu ári lengur og munu nú allmargir
bændur þar ekki geta hugsað sér að
setja á meira en ca. 20—30% af sauð-
fjárstofninum. .
Flestallt íé, sem sjúkdómseinkenni
sáust á í vor um rúningu, var dautt um
réttir. Af fjalli kom allmargt fé sýkt
t. d. rúmlega 100 fjár af Víðidalstungu-
heiði um 40 af Grímstunguheiði og
eitthvað um 20 af Auðkúluheiði.
Þó mun enn fleira fé hafa verið rek-
ið úr réttum sýkt, án þess eigendur
tækju eftir því. Almennt munu menn
ekki taka eftir sjúkdómnum fyr en
hann er kominn á allhátt stig.
í allri Austur-Húnavatnssýslu vestan
Blöndu mun varla verða sett á vetur
nokkurt lamb, og þar sem sýkin gerir
vart við sig í haust munu menn hafa
hugsað sér að slátra öllum geldum ám
og veturgömlu fé. Verð á kjöti af
veturgömlu fé er þó óheppilega lágt
eða svipað og á ærkjöti. Engan hefi
ég heyrt tala um að hann muni slátra
öllu sinu fé.
Menn horfa með allmiklum kvíða til
framtíðarinnar og þykir súrt í broti, að
einmitt nú þegar afkomumöguleikar
okkar bænda voru að verða sæmilegir,
eftir þeim kröfum, er bændur yfirleitt
gera til lífsafkomu, þá skyldi einmitt
þessi pest koma til að draga kjark úr
mönnum.
Það er fyrirsjáanlegt að nú þegar
þarf að fara að undirbúa viðreisnar-
starf á þeim svæðum er mæðiveikin
hefir herjarð á og er að herja.
Mun ég ef til vill síðar biðja þig
fyrir greinarkorn þar sem stiklað
.verði á nokkrum þeim atriðum, er
við Húnvetningar margir hverjir get-
um helzt eygt til bjargar.
— Hvað um veðurfarið í sumar?
— Tíðarfar í héraðinu má telja
frekar slæmt þetta sumar. Gróður
kom reyndar snemma, en sökum mik-
illa vorkulda varð spretta mjög treg
og heyskap má telja víðasthvar allt
að þriðjungi minni en í meðalári. í
minni sveit, Vatnsdal, telja margir
miðaldra bændur sig aldrei hafa séð
jafn lítið hey á haustnóttum og nú.
Fóðurbætir mun þó ekki verða
keyptur í mjög stórum stíl sökum
JAPANIR IIALIIA
Afram SÚMIMI
I NORÐlJR-KtNA.
LONDON:
Japanski herinn sækir fram í
Norður-Kína, suður með Peking-
Hankow járnbrautinni, og er nú kom-
inn 250 mílur suður fyrir Peking. Þá
segja Japanir, að japanskur og
mongólskur her nálgist nú óðum höf-
uöborg Suiyuan-fylkis, og annar her
Japana sé í þann veginn að taka
höfuðborg Shansi-fylkis. FÚ.
litsmanni yfirlýsingu sína og skip-
verja sinna um ,að þeir flytji ekki
íslenzkan gjaldeyri til útlanda.
Tolleftirlitsmönnum ber að fram-
kvæma eftirlit um það, að íslenzkur
gjaldeyrir sé ekki fluttur héðan til
útlanda eða frá útlöndum hingað.
Einnig ber póstafgreiðslumönnum að
framkvæma eftirlit með bréfa- og
bögglasendingum til þess að fyrir-
byggja það, að íslenzkur gjaldeyrir
sé fluttur til eða frá útlöndum í pósti.
Breytingar þessar á reglugerðinni
eru þegar gengnar í gildi.
þess, að flestir verða að fækka af
völdum sauðfjárveikinnar. Þó mun
þar e. t. v. vera nokkru öðru máli að
gegna austan Blöndu, því þar eru
menn að mestu laustir við pestina,
eins og við orðum það.
Verzlunin er góð bæði s. 1. ár og
það sem maður veit um af yfirgtand-
andi ár. Hún hnígur nú meir og
meir til samvinnufélaganna. Slátur-
félag Austur-Húnvetninga hefir nú
meginið af kjötverzluninni. Hæsta
verð á dilkakjöti hjá Sláturfélaginu
s. 1. haust kr. 0,92 pr. kg. Meðalverð
alls dilkakjöts mun alltaf hafa náð
85—86 aurum pr. kg.
Fiskafli hefir verið nokkur frá
Blönduósi s. 1. daga, en eigi hefir ver-
ið hægt að stunda róðra neitt að ráði,
sökum þess að um þennan tíma árs
eru menn bundnir við sauðfjárslátr-
un. Opinberar framkvæmdir hafa
verið litlar í héraðinu, nema það sem
unnið hefir verið að hafnargerðinni
á Skagaströnd og er vonandi að því
verki miði sem fyrst áfram, þvi eitt<
hið nauðsynlegasta til þess, að hin
ágætu landbúnaðarskilyrði njóti sín
er að á Skagaströnd risi upp útgerð-
ar- og hafnarbær. Lika gæti iðnaður
komið til greina með hina frægu
Blönduóss-rafstöð sem aflgjafa.
Þjóðverjar víður-
kenna hluileysí
Belgíu
Belyía telur sig þó
hafa sömu shyldur
við I»jóðabanda-
layið oy áður.
LONDON:
í gær var birt yfirlýsing frá þýzku
stjórninni, þar sem hún lýsir því
yfir að hún muni ekki rjúfa friðhelgi
Belgíu, nema því aðeins, að Belgía
hafi áður gerzt sek um hernaðarleg-
ar aðgerðir gegn Þýzkalandi, vegna
styrjaldar sem Þýzkaland kynni að
eiga í. Ennfremur lýsir þýzka stjórn-
in því yfir, að hún sé, eins og stjórn-
ir Frakklands og Bretlands, við því
búin, að veita Belgíu hernaðarlega
aðstoð, ef á hana verður ráðizt.
OSLO:
í opinberri yfirlýsingu belgisku
stjórnarinnar er sagt, að hún telji
að þýzka stjórnin hafi með yfirlýs-
ingu sinni lagt mikilsverðan skerf
til friðarmála Evrópu. Hún bætir því
við, að liún telji, að með yfirlýsing-
um þessum sé ekki neitt brotið í bág
við þær skuldbindingar, sem hún
hafi tekið á sig sem meðlimur Þjóða-
bandalagsins.
Dr. Spaack, utam'íkisráðherra
Belgíu, lagði einnig áherzlu á það í
ræðu sem hann hélt í Brússel í gær,
að Belgía teldi sig hafa sömu skuld-
bindingar gagnvart Þjóðabandalag-
inu og áður. FÚ.
Ungir Framsóknar-
menn halda fund
Félag ungra Framsóknar-
manna heldur fyrsta fund sinn
á þessum vetri næstkomandi
föstudagskvöld í Sambandshús-
inu.
Á fundinum verður rætt um
þá atburði, sem nú eru að gerast
og eru framundan í stjórnmál-
unum. Framsögumaður verður
Eysteinn Jónsson fjármálaráð-
herra.
Þess er vænst að félagsmenn
fjölmenni á fundinn og taki
með sér nýja félaga.