Nýja dagblaðið - 08.01.1938, Page 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
Nv sildarverksmiðja
i Norðurlandi
í júnímánuði 1935 sat ég til
borðs með nokkrum mönnum í
Rvík og barst talið að hinni
miklu síldarveiði, sem þá var
byrjuð fyrir Norðurlandi, ó-
venju snemma. Létu menn orð
falla um það að síldin mundi
bjarga landinu það árið. „Aldrei
hefir hún bjargað, það er þá
nýtt fyrirbrigði ef hún bjargar
nú“, sagði gamall og gætinn al-
þingismaður, sem sat við borðið.
Nú er það á allra manna vör-
um að síldin hafi bjargað land-
inu tvö ár í röð, og flestir eða
allir sem við útgerð fást, byggja
framtíðarvonir sínar á síldinni,
svo gjörbreytt er álitið á þess-
um atvinnuvegi.
En þótt svo vel hafi gengið með
síldveiðina undanfarnar tvær
vertíðir, þá eru menn talsvert
óánægðir yfir því að ekki hafi
verið hægt að taka á móti því
sem náttúran vildi gefa, vegna
þess að sildarbræðslurnar höfðu
ekki undan að bræða það sem á
land barst, og veiðiskipin biðu
dögum saman fullfermd eftir
því að geta losað veiði sína.
f 255. tbl. Nýja dagblaðsins
skrifar hr. Hólmsteinn Helgason
á Raufarhöfn, um þörf á nýrri
síldarverksmiðju á Raufarhöfn,
telur hann, sem rétt er, að við
Langanes og allt vestur að
Rauðunúpum séu einhver allra
beztu sildarmið landsins, og að
það sé allt of mikil eyðsla á
tíma og fé fyrir veiðiskipin, að
sigla með veiði til Siglufjarðar
og Eyjafjarðar, auk þeirrar
hættu, sem því sé samfara, þeg-
ar ekki er gætt hófs með
hleðslu skipanna. Telur hann að
á Raufarhöfn séu hin glæsileg-
ustu hafnarskilyrði, og nauð-
synlegt sé einnig að snúast að
hafnarbótum þar, jafnframt
auknum iðnaði. Þá talar Hólm
steinn um Raufarhöfn sem
nauðleitarhöfn, fyrir verzlunar-
og veiðiskip, þar sem engin slík
höfn sé á svæðinu frá Seyðis-
firði til Eyjafjarðar.
Það munu sjálfsagt flestir
sem til þekkja sammála Hólm-
steini um síldarmiðin hér við
Norðurland og þörfina á nýrri
síldarbræðslustöð á því svæði.
Þótt íslenzki flotinn hafi tiltölu-
lega lítið stundað veiðar á þessu
svæði fyr en síðustu árin, þá er
það ekki vegna þess, að síldin
hafi ekki verið til staðar, held-
ur af því að síldarverksmiðjurn-
ar og söltunar-„plön“ voru á
Siglufirði og við Eyjafjörð, og
skipin sóttust eðlilega eftir að
veiða síldina sem næst þeim.
Norðmenn hafa hinsvegar lengi
stundað þessi mið.Þeir hófu síld-
arsöltun á Raufarhöfn skömmu
eftir aldamót og reistu þar síðar
bræðslustöð, og alltaf síðan
hafa norsk síldveiðiskip mjög
haldið sig á Þistilfjarðarflóa.
Hitt er einkennilegt fyrirbrigði,
að stjórnmálamenn okkar hafa
beitt sér fyrir því að reistar
hafa verið síldarverksmiðjur 'á
Austfjörðum og Húsavík, með
það fyrir augum, að bræða í
þeim síld frá Langanesi, en
engum hefir dottið í hug að
byggja slíka verksmiðju við
Langanes, fyr en hr. Gísli Guð-
mundsson hreyfði því máli í
„Nýja dagblaðinu“ í sumar eftir
ósk manna hér.
Við Hólmsteinn erum sam-
mála um þörfina á nýrri síld-
arverksmiðju hér á Norðaustur-
landi, en hinsvegar verðum við
ekki sammála um að Raufar-
höfn sé hinn útvaldi staður fyr-
ir hana. Það mun rétt, að hafn-
arskilyrði séu að ýmsu leyti góð
á Raufarhöfn fyrir smærri skip.
Höfnin er að mestu leyti lokuð,
en innsiglingin er slæm, þröngt
og krókótt sund, sem liggur
móti opnu hafi, og brýtur í því
í stórviðrum, svo að þar mun
tæplega að ræða um nauðleitar-
höfn, vegna þess að skip komast
ekki inn þangað, þegar þeim er
mest þörf að leita hafnar, hafa
skip, sem beint erindi áttu
þangað, mörgum sinnum snúið
þar frá, og leitað hafnar á
Þórshöfn, og beðið þar svo dög-
um skipti, eftir því að fært yrði
á Raufarhöfn.
Þá vantar Raufarhöfn skil-
yrði á landi til þess að heppi-
legt sé að þar myndist stórt
verksmiðjuþorp, ræktunarland
vantar þar algerlega. í ná-
grenni við Raufarhöfn eru að-
eins örfáir strjálir sveitabæir,
og þvi engin teljandi sveita-
verzlun þar, og útgerð til þorsk-
veiða er þar að mestu lögð nið-
ur. Þar er því ekkert að gera
nema þá þrjá mánuði ársins,
sem síldveiðin stendur yfir;
hina mánuði ársins verður fólk-
ið að ganga iðjulaust, og þá að
gera það, sem betur væri látið
ógert, eins og Hólmsteinn
kemst að orði um sjómennina.
Verði um stóriðnrekstur að
ræða á Raufarhöfn, verður það
líkur staður og Siglufjörður,
með óeðlilegri dýrtíð, yfir-
spenntum kaupkröfum og í si-
felldri hættu af verkföllum. Er
fyrirhyggjulaust að hópa fólki
saman á slíkum stöðum.
Á Þórshöfn eru aftur á móti
hin beztu skilyrði fyrir síldar-
verksmiðju. Þar er nú byrjað á
hafnargerð, skjólgarður þegar
langt kominn, og ráðgert að
byggja hafskipabryggju á kom-
andi sumri með þriggja metra
dýpi við bryggjuhaus. Verður
þar þá hin bezta aðstaða fyrir
síldar-„slipp“ að losa veiði sína,
því ágætt „pláss“ er fyrir síld-
arþrær og verksmiðju rétt við
bryggjuna, og svo nærri
bryggjuhaus, aö auðvelt er að
koma fyrir sjálfvirkum lönd-
unartækjum. Ætti að mega
byrja það snemma á bryggjunni,
að hún yrði nothæf snemma á
síldveiðatímanum. Þórshöfn
hefir af skipstjórum sem til
þekkja, verið talin bezta höfn-
in milli Seyðisfjarðar og Eyja-
fjarðar, enda hefir það varla
komið fyrir, að afgreiðsla skipa
hafi tafizt þar. Á Þórshöfn
leita skip iðulega skjóls í of-
viðrum. Umhverfi Þórshafnar
er víðáttumikið land, og vel
fallið til ræktunar, enda tún-
rækt þar þegar mikil, og jarð-
eplarækt lánast þar mjög vel.
Að Þórshöfn liggja víðáttumikl-
ar sveitir og allfjölmennar, sem
skapa mikla verzlun, og geta
framleitt nógar landbúnaðaraf-
urðir handa stórum kaupstað.
Þá eru fiskimiðin við Langanes
ein hin beztu norðanlands, og
fjörðurinn óvenju auðugur af
kola, enda er ráðgert að setja
þar upp hraðfrystitæki næsta
vor í sambandi við frystihús
kaupfélagsins. Á Þórshöfn get-
ur því verksmiðjufólk stundað
landbúnað, fiskiveiðar og at-
vinnu, sem verzlanir veita, þeg-
ar það ekki vinnur í verksmiðj-
unni; virðist þar því vera líf-
vænleg atvinnuskilyrði fyrir
fólkið og verkefni nóg. Ég vona,
að allir verði mér sammála um
að iðnfyrirtæki, eins og síldar-
verksmiðjur, sé sjálfsagt að
setja niður sem næst síldarmið-
unum, og þar sem lífvænlegast
er fyrir fólkið. Á Þórshöfn á
síldarverksmiðjan því að byggj-
ast.
Það eru nú komnir bílvegir
frá Þórshöfn á báða vegu út í
sveitirnar, og ef Axarfjarðar-
heiði verður gerð bílfær, kemst
hún í samband við þjóðveginn
norðanlands, og þar með höfuð-
staðinn sjálfan.
Loks vil ég vekja athygli á því
að varnargarður og hafskipa-
bryggja á Þórshöfn kosta aðeins
um hundrað þúsund krónur, én
í ýmsar aðrar hafnir norðan-
lands eru lögð fleiri hundruð
þúsund og allt upp í milljón
króna. Vona ég því að hið háa
Alþingi leggi nú þegar ríflega
fé til hafnargerðarinnar á Þórs-
höfn.
Guðm. Vilhjálmsson.
Vcgna ijölda áskorana verður
Málverkasýning
Fínns Jónssonar
Kírkjutorgi 4,
opin í dag og á morgun, sunnudagínn þann 9.
janúar, Irá kl. 10—10, og er pað í síðasfta sinn!
Innilegar pakkir fyrir auðsýnda hluft-
tekningu víð andláft og jarðarför móður
minnar
Susíe Bríem L Taylor.
Sigurður H. Briem.
í heílftunnum kr. 1,27 hverft kg
- hálfftunnum — 1,30 — —
- kvarftftunnum — 1,40 — —
Verðið er miðað við ÚRVALS DÍLKAKJÖT
og er pví auðsæftft, að peftfta eru bezftu kjöft-
k&upin, sem unnft er að gera.
Vegna góðrar geymslu er kjöftið — og verð-
ur lengi ennpá — eins goftft og nýsláftrað.
Sendum heim samdægurs og panftað er.
Samband tsi. samvínnufélaga
Sími 1080.
Skagfirðíngamót
verður lialtlið að Hótel Borg föstud. 14. jan.,
og hefst með borðhaldi kl. 7Vz»
Til skemmtunar verður: ræðuhöld, söngur,
upplestur og dans.
Nokkru af skemmtiatriðunum verður út-
varpað.
Þar sem þetta er í fyrsta sinn, er Skag-
firðingum hcr í bænum gefst kostur á að
koma saman, er þess vænst að þeir noti nú
tækifærið til þess að gleðjast með góðum vin-
um og styðja gott mál.
Aðgöngumiðar verða seldir hjá Eymunds-
son, Katrínu Viðar og á Hótel Borg eftir
n. k. mánudag.
SKAGFIRÐINGAFÉLÆGIÐ „VARMAHLÍГ.