Nýja dagblaðið - 10.06.1938, Blaðsíða 3

Nýja dagblaðið - 10.06.1938, Blaðsíða 3
N Ý J A DAGBLAÐIÐ 3 Heyþurkun á hesjum Eitir Þórodd Guðmundsson irá Sandi \ÝJA DAGBLAÐH) Útgefandi: Blaðaútgáfan hJ. Rltstjóri: ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON. Ritstjómarskrlfstofurnar: Llndarg. 1 D. Simar 4373 og 2353. Afgr. og auglýsingaskrlfstofa: Lilndargötu 1D. Siml 2323. Eftlr kl. 5: Simi 3948. Áskriftarverð kr. 2,00 á mánuði. í lausasölu 10 aura elntaklð. Prentsmiðjan Edda h.f. Símar 3948 og 3720. < l—» —n—u— . — n»ii~n Sameiningf flokksblaðanna Á fundi miðstjórnar Fram- sóknarflokksins, sem haldinn var síðastl. miðvikudag, var samþykkt í einu hljóði að vinna að þvi að sameina Timann og Nýja dagblaðið i sumar eða snemma í haust og láta Tímann þá koma út annanhvorn virk- an dag í sama formi og hann er nú. Eftix því sem ástœður kynnu að leyfa, myndi Tíminn síðan stækka og koma oftar út fyrir Reykjavík og þær byggðir, sem búa við beztar samgöngur við höfuðstaðinn. Ástæðan til þess að Fram- sóknarmenn breyttu Tímanum að nokkru 1933 og byrjuðu að gefa út Nýja dagblaðið, var á- staridið í flokknum, þar sem lá við sprengingu, sem að vísu kom fram engu að síður, en út- gáfa dagblaðsins eins og þá stóð á, var þá miðuð fyrst og fremst við að halda flokknum saman. Dagblaðið kom engu að síður að góðu haldi, þvl að það hafði úrslitaþýðingu meðan verið var að rétta flökkinn við eftir hið mikla áfall, þegar Tryggvi Þórhallsson hætti um stund að vinna með sinum gömlu samherjum, og margir aðrir gamlir flokksmenn fóru um stund sömu leið. Nú eru þessi sár að mestu gróin. Fram- sóknarflokkurinn hefir aftur fenglð sinn gamla styrk. Nýir áhrifamenn hafa komið í stað hinna, sem horfið höfðu þá. Æskan i dreifbýlinu fylkti sér aftur um stefnu Framsóknar- manna og í kaupstöðum og kauptúnum er fylgi flokksins nú meira en nokkru sinni fyr. Ástæðin til þess að mið- stjórnin hefir ákveðið að sam- eina bæði flokksblöðin í Reyk- javík, er ekki fjárhagslegs eðl- is. Innheimta Timans er stór- lega að batna með bættu skipu- lagi, og fjárhagsaðstaða Nýja dagblaðsins um daglegan rekst- ur hefir aldrei verið betri en nú. Kostnaðurinn við stækkun Tímans verður það mikill, að útgjöld við. hann einan verða um það bil eins mikil og þau eru nú við bæði blöðin. Hin raunverulega ástæða til sameiningarinnar er sú skoðun miðstjórnarinnar, að með þessu móti fái flokkurinn áhrifameiri blaðakost. Að Tíminn með 6000 —7000 kaupendur í öllum byggðum, kauptúnum og kaup- stöðum muni geta komið við á- hrifameirl menningaráhrifum, heldur en unnt er með því skipulagi sem verið hefir á þessu éfni um undanfarin ár. Miðstjórnin álitur að þrjú blöð á viku sé það mesta, sem dreif- býlið getur komizt yfir að lesa með þeim póstgöngum sem nú eru hér á landi, en að blað, sem kemur út annanhvorn virkan dag með fjölbreyttu efni muni líka geta fullkomlega bætt úr frétta- og lestrarþörf samherj- anna í dreifbýlinu, að því leyti sem það verður geTt með póli- tískum blöðum. Síðan teljum við allir Framsóknarmenn sennilegt, að Tíminn geti með viðbótar útgáfu fyrir höfuð- staðinn og þéttbýlið í nánd við hann áður en langt um líður,. líka fullnægt lesendum og sam- herjum, sem þar búa og óska að fá flokksblað sitt daglega. Miðstjórnin leitar til sam- herja sinna út um allt land með margvislegan stuðning við hið nýja skipulag. — Þingmenn flokksins og miðstjórnarmenn munu einkum beitast fyrir því að afla Timanum stuðnings á þann hátt, sem með þarf. En áhugamenn um allt land eru beðnir að snúa sér til mið- stjórnarmanna, þingmanna flokksins, og til skrifstoíu flokksins í Edduhúsínu í Rvík um samstarf í þessu efni. Mið- stjórnin veit að hún muni eiga kost á liðveizlu mörg hundruð samherja á öllum aldTÍ hvar- vetna á landinu við það starf að gera Tímann að fjölbreytt- asta og áhrifamesta blaði, sem nokkurntíma hefir verið gefið út af umbótamönnum á íslandi. Miðstjórnin ætlar að vinna að því af alefli, að Tíminn verði lesinn og helzt keyptur á hverju heimili á íslandi, þar sem þrek og lífsandi er í bTjóstum fólks- ins. í þau rúmlega tuttugu ár, sem Tíminn hefir starfað, hefir í dálkum hans verið birtar greinar um öll hin helztu um- bótamál, sem verið hafa á dag- skrá með þjóðinni og sóknin þar jafnan mest og hörðust. Með hinu nýja skipulagi á að vera hægt að sækja meira fram, en auk þess sinna meir en unnt hefir verið áður, margháttaðri fræðslu um lif og störf samtíð- armannánna, bæði hér heima og erlendls. Jónas Jónsson frá Hriflu. Athyglisvcrð tílraun í skólahúsinu Þingborg, Hraungerðishreppi, Árnessýslu, starfaði unglingaskóli í vetur um þriggja mánaða skeið, á- samt barnaskólanum. Eftir miðjan maí í vor, unnu svo nemendur úr þessum unglinga- skóla, ásamt nemendum barna- skólans að ýmsum útistörfum í umhverfi skólans. Aðalkennari þeirra og leiðbeinandi var hr. búfræðikandidat, Jóhannes Þorsteinsson, héraðsráðunaut- ur Búnaðarsambands Suður- lands. Verkefni voru m. a.: Þurrkun. Gerðir voru 23 m. í grjótræsum, 54 m. í hnausaræs- um. Girðingar. Bætt að nokkru úr mjög aðkallandi þörf á að laga girðingar umhverfis skól- ann. Ennfremur var lóðin um- hverfis skólahúsið löguð eftir föngum. Landvlnnsla. Unnið var að Fátt stendur íslenzkum land- búnaði meira fyrir þrifum en óþurrkar sumarsins. Þeir geta eyðilagt allan heyfeng, þegar verst lætur. Jafnvel í sæmi- legum sumrum getur þurrkun heysins orðið bændum tafsöm. Við efnagreiningu hefir það komið í ljós, að hey, sem hrekjast nokkuð að ráði, glata stórlega næringargildi. Af þvi leiðir fjárhagslegt og heilbrigð- islegt tjón, eigi aðeins fyrir bændur landsins, heldur og þjóðina í heild. En verður hér nokkru um þokað? — Að visu lætur islenzk veðrátta ekki að sér hæða og lýtur hvorki boði né banni. Veðurstofan getur þegar bezt lætur gefið sannar upplýsingar og góðar bendingar. Meira ekki. Bændur eiga allt sitt undir sól og regni. Samt eru þeir meira háðir dutlungum veðráttunnar en þeir þyrftu að vera. Heyin væri hægt að verja skemmdum miklu meira en gert er. Það er með þvi að hesja þau. Mun ég nú lýsa þeirri vinnuaðferð i fáum oxðum. Heyþurrkun á hesjum er ekki vandasöm, þótt henni sé ekki ávalt hægt að koma við né við öll skilyrði; smágert úthey verður t. d. ekki þurrkað á þann hátt. Hesjun útheimtir t. d. nokkra vinnu og dálítinn út- búnað. En aðrir ókostir fylgja henni ekki. Hinsvegar eru kost- irnir yfirgnæfandi: Heyið er algjörlega varið gegn skemmd- nm. Aðferðin er í stuttu máli þessi: Grannir staurar, 3—4 m. á hæð, eru reknir niður í jörð- ina í beinni linu með ca. 2ja m. millibili. Bezt er að gera holur fyrri staurunum með járnkarli. undirbúningi leikvallar, ca. dagsláttu að stærð. Garðvinnsla. Unninn blettur 558 m2 að stærð, þar af vaT sett í 414 m2. Þessum bletti var svo skipt niður i 30 reiti. Voru reit- írnir tölusettir 1—30. Síðan voru 12 nemendur unglinga- skólans og 18 nemendur barna- skólans, þ. e. a. s. þeir nemend- ur, sem verða i sveitinni í sum- ar, látnir draga sína töluna hver. Merkti svo hver sinn reit með spýtu, sem á var máluð talan, sem hann dró. Setti svo hver í sinn reit nokkuð af kar- töflum og rófnafræf, er skólinn lagði þeim til, en í nokkurn hluta reitsins var hverjum gef- ið frjáls að setja það, sem hann vildi, t. d. kál, blóm eða eitt- hvað annað. Og til þess nú að gera þessari grein skólastarf- seminnar jafn hátt undir höfði og öðrum, t. d. þeim bóklegu, hefir verið svo ákveðið, að bú- fræðikandidatinn skuli athuga garðinn seinni hluta sumarsins, og gefa umsögn um hvern reit, hversu vel hann hefir verið hirtur og um hann annast. Gott er að styrkja endastaur- ana með skástagi, sem festa má í stein eða tréhæl, sinn við hvorn enda stauraraðanna. Milli stauranna er síðan strengdur vírþráður ca. 10—20 cm. frá jörð. Bezt er að vefja vírnum utan um staurana, en negla hann ekki; við það mundu þeir skemmast. Að því búnu er heyið hengt á vír- strenginn og verður að gæta þess að greiða það vel í sundur og láta ekki of mikið i einu á vírinn. Sé heyið lagt á I þykk- um lögum, þornar það siður og þráðurinn getur slitnað. Þegar þessu er lokið eftir endilengri hesjunni, er næsti vírþráður strengdur laus ofan vi® neðsta heylagið. Þannig koll af kolli, unz hesjan er fullgerð. Hún má vera tveggja til þriggja metra há og svo löng sem vill. Hesjan verður því útlits líkt og afar- löng lön, en miklu lausari í sér, eins og gefur að skilja. Hún er svo mjó að ofan, að hún steypir af sér nálega hverjum dropa, sem kemur úr lofti. Gæta verður þess, að vírinn sé ekki mjög strengdur; því slakari sem hann er,.þeim mun betur endist hann. Bezt er að hesja með höndunum tómum, en einnig má nota gafíal. Það hey, sem bezt gefst að hesja, mun vera smárataða, sáðhey, stör og stórgerð bleikja. Fer það eftir tíðarfari, hve lengi heyið er látið vera á hesj- unum. í þurrkatíð mun hálfur mánuður, eða minna, vera full- nægjandi. En í skúra og vatns- tíð verður að sjálfsögðu að láta hesjurnar standa lengur. Vitan- lega ræður lika eðli heysins nokkru um þetta. Sjálfsagt er að hesja heyið nýslegið. Skal nú litið á fjárhagshlið málsins. Til hesjunar þarf tvennskonar efni: trjávið og vir. Staurarnir mega vera grannir og fer ekki mikill efni- viður í þá. Til notkunar er bezt- ur hesjuvír nr. 14 og mun mega láta kaupfélögin útvega hann. Auðvitað kostar þetta nokkurt fé. Mér reiknast svo til, að efni- vfður í hesju, sem þurrka má á ca. eitt kýrfóður, muni með gildandi verðlagi kosta allt að kr, 60,00. En á það er að líta, að nota má sömu hesjuna nokkrum. sinnum á sumri. Sé gert ráð fyrir 8—9 vikna hey- skapartíma, mætti þurrka 3—4 umferðir á hverri hesju yfir sumarið. Mætti þannig full- þurrka 110—140 hesta heys yf- ir sumarið á hesju, sem kostar um 60 kr. í beinum útgjöldum. Efnið má nota ár eftir ár með góðri meðferð. Nú mun einhver spyrja sem svo: Er þetta ekki erfitt og taf- samt, má ætla liðfáum bænd- um að geta leyst þetta starf af hendi? En ég vil benda á það, að óþurrkarnir eru lika taf- samir. Stundum rugla þeir líka svo gagngert allri vinnuáætlun, að úr því verður miklu meiri töf, en þessu starfi fylgir. En það sem mestu máli skipt- ir, er þetta: Með því að hesja, er heyið um leið tryggt gegn skemmdum, í stað þess, að ann- ars eiga menn það á hætu, að það gjöreyðileggist vegna efna- taps við hrakning í óþurrkatíð. Heyþurrkunaraðferð þessi er viðhöfð i Finnlandi, Norður- Svíþjóð og Noregi. Þar kynnt- ist ég vinnubrögðum við hesj- un sumarið 1928 og tók þátt í (Framhald á 4. siOu.J Eitirlít lögreglunnar (Frh. af 2. siðu.) samlega ofurliði og vinnsla því af mjög skornum skammti. Bif- reiðin öll er sérstaklega þung í vöfum og ekki nothæf nema á mjög takmörkuðum hraða. Gæti þetta þó allt verið gott og blessað væri bifreiðinni ekki ætluð önnur notkun en fyr er getið, enda mjög góð til þess. Þessi síðastnefnda bifreið er eina bifreiðin, sem svöðvar — og götulögreglan hefir yfir að ráða. Aðalstarf götulögreglunnar er að hafa eftirlit með umferðinni s. s. umferðalögregla í bænum. Því er ekki mögulegt að koma í verk, svo að í lagi sé, nema í bifreiðum. Má því segja, að um- ferðalögreglan í höfuðborginni sé langt á eftir tímanum, hvað farkost snertir, svo langt, að hún getur ekki gert skyldu sína, þess vegna, nema að litlu leyti. Bæði vegna þess, að R 1166 er alls ekki hæf til slíkrar notkun- ar og eins vegna hins, að stöðv- arlögreglan þarf að geta grip- ið til hennar hvenær sem er og betri bifreiðar fyrir hendi, má sjá að hér er um mjög ein- kennilega ráðstöfun að ræða. Það þarf daglega að líta eftir ökuhraða bifreiða í bænum, sem þvi miður virðist vera ó- þarflega mikill oft og tíðum og svo ennfremur hjólreiðamönn- um, sem ekki virðast kunna neinar umferðareglur eða a. m. k. nota þær ekki, en gangandi menn geta ekki haft hendur i hári slíkra náunga, og slys, meiðingar og manndauði und- anfarin ár tala sínu máli. Þessu mætti kippa í lag mjög fljótt, með því að umíerðalög- reglan fái bifreiðina R 1111 til afnota, en í staðinn fyrir þá bif- reið yrði fengin einhver önnur, sem skiljnalega mætti vera mikið lakari, en mundi þó duga vel I það starf sem R 1111 er notuð til að annast. Á fjárhagsáætlun Reykjavík- ur fyrir árið 1938 eru ætlaðar kr. 15.000,00 — fimmtán þúsund — til bifreiða handa lögregl- unni, og ennfremur 10.000,00 — tíu þúsund —- til ýmiskonar út- gjalda. Þess er því hér með krafizt að umferðalögreglunni verði nú þegar séð fyrir sterkri, gang- mikilli bifreið, sem sé að útliti sem allra svipuðust venjuleg- um bifreiðum. C.

x

Nýja dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýja dagblaðið
https://timarit.is/publication/300

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.