Nýja dagblaðið - 28.07.1938, Blaðsíða 4

REYKJAVÍK, 28. JÚLÍ 1938
6. ÁRGANGUR
171. BLAÐ
G A M L A BfÓ
Skaðlegur
söguburður
Spennandi og áhrifamikil
amerísk talmynd.
Aðalhlutverkin leika:
Wtirren Willimns,
Karen Morley,
Lewis Stone.
Svifflug í Danmörku
(Frh. af 2. síðu.)
Tvö próf eru ofar þessum
þrem. Annað þeirra heitir a-C,
en hitt silfur-C. Fáir af svifflygl-
um Danmerkur hafa náð a-C, en
það er tekið í Þýzkalandi. Til að
ná a-C, verður að standast
fræðilegt próf, sem samsvarar
prófi áhuga-flugmanna. Auk
þess þarf nokkurra stunda
„hang“-flug. Meira þarf til þess
að ná silfur-C, m. a. 5 stunda
flug og 1000 metra hæð.
í Danmörku er það fólk af
öllum stéttum, sem iðkar svif-
flugið, sendisveinar, verkamenn
skrifstofumenn, stúdentar og
verkfræðingar. Þeir eru allir fé-
lagar í félögunum og allir ná
þeir svipuðum árangri. Svifflug-
menn halda því fram, að hver
sá, sem geti lært á hjóli, geti
einnig lært svifflug.
En hvað kostar það, að vera
svifflugmaður?
Það er í sannleika sagt ekki
dýrt. Það kostar ca. 450 krónur
að smíða skólaflugu. Þegar
10 menn eru saman um það,
koma ekki nema 45 kr. á mann.
Þessara peninga skal aflað á
þeim 6—-7 mánuðum, sem flugan
er í smíðum. Teikningarnar að
flugunni kosta ca. 20 kr. En fé-
lagið verður einnig að hafa
vindu til þess að hefja fluguna.
Til þess má nota bifreiðargarm,
sem oft má fá fyrir ca. 400 kr.
í Danmörku er nú um 200
svifflugmenn, sem náð hafa
prófi. En svifflugið fær nú stöð-
ugt aukna útbreiðslu. Svifflug-
félög eru stofnuð hvarvetna
um landið og menn gera sér von-
ir um að innan skamms muni
um 1000 manns verða virkir
þátttakendur í svifflugi.
Lengsti tími, sem danskur
svifflygill hefir getað svifið sam-
fleytt, er 5 stundir og 20 mín.
Þetta met var sett í maí í vor af
Erik Ploug Hansen, sem er tré-
smiður, 21 árs. 22. maí steig
hann upp við Stevns Klint til
þess að ná C-prófi, og átti, eins
og áður er skýrt frá, að halda
sér á lofti í 5 mín. án þess að
lækka. En 5 múnúturnar urðu að
5 stundum og 20 mín. Hann sveif
fram og aftur í allsnörpum vindi,
allan seinni hluta dagsins. Eldra
metið átti Edmund Sarovy véla-
maður, sem sveif í 3 stundir og
22 mínútur á sama stað í desem-
ber 1937.
Frú Förslev hefir þó svifið í
meira en 7 stundir erlendis.
Alþjóðamet í svifflugi eru
NYJA DAGBLAÐIÐ!
Munið Hótel Valhöll
Þar verður bezt að vera um helgina.
DANZ öll kvöldin
(laugardag, sunnudag og mánudag).
Ferðir um vatnið ef óskað er.
Ókeypís tjaldstœði í Brúsastaðalandi.
nokkuð öðruvísi útlits. Þjóðverj-
ar hafa ætíð verið leiðandi í
sviffluginu, en Rússar sækja
hart að þeim.
Sá, sem hefir náð lengstum
sviftíma, er þýzki verkfræðing-
urinn Ernst Jachtmann, sem
hefir skóla fyrir svifflygla á eyj-
unni Sild, en þar hafa einnig
vei'ið danskir svifflugmenn.
Hann hefir svifið í flugutegund-
inni „Grunau Baby“ í 40 stundir
og 55 mín. Rússinn Golovin er á
hælum honum, hefir aðeins 5
mín. skemmri tíma. Annar Rússi,
Sukhomlinov, á heimsmet í svif-
flugi með farþega, og er það 24
stundir og 10 mínútur.
Sá, sem lengsta vegalengd
hefir flogið, er Þjóðverjinn Ru-
dolf Oeltzschner, en hann flaug
504.2 km. í beina línu, á fimmt-
ánda Rhön-mótinu. Þjóðverj-
arnir Burzlauer og Baumann
hafa flogið 75.2 km. í tveggja
sæta svifflugu.
Þjóðverji á einnig hæðarmet-
ið. Er það Stiring, sem hefir
náð 6000 metra hæð. Metið er
samt aðeins 4680 metrar, þar eð
hann var dreginn upp af vél-
flugu.
Þjóðverjinn Ziller, sem er
stjórnandi ríkisskólans við Gru-
nau, hefir komizt í 4900 metra
hæð yfir sjó með farþega.
Hér skulu einnig tilgreind tvö
met fyrir konur: Hanna Reitsch
hefir flogið 350 km. og Feodora
Schmidt hefir svifið 23 stundir
og 42 mínútuf.
Að lokum er rétt að geta um
nokkur sérstæð svifflugafrek.
Austurríkismaðurinn Kronfeld
sveif í 41/2 stund yfir Napoli-fló-
anum og rúmar 20 mínútur yfir
gíg Vesúviusar. Sami Austurrík-
ismaður hefir hið svonefnda
„Prix Puy de Dome“, sem hann
hefir náð við að leggja af stað
frá tindi fjallsins Puy de Dome,
sem er 1465 metra hár, og lenda
á tindi fjallsins Banna d’Ordan-
che, sem er 1515 metra hár.
Þessi fjarlægð er 15 km. og hann
flaug hana á 2 stundum.
Svisslendingurinn Schreiber
sveif fyrstur yfir Alpana, en
hann fékk gullmedalíu á Olym-
píuleikunum í Berlín 1936.
30. maí í fyrra flugu Þjóðverj-
arnir Karch, Dittmar, Ruthart,
Klein, Kracht og Hanna Reitsch
í fylkingu yfir Alpana. Þau lögðu
af stað frá Salzburg og lentu öll
við Udine í Ítalíu, er þau höfðu
svifið 200 km. Daginn eftir sveif
Þjóðverjinn Osann þessa sömu
vegalengd.
Rétt er að geta þess, hvað
Þjóðverjar gera fyrir svifflugið.
í janúar 1934 var sendur stór
leiðangur til Brazilíu, til þess að
rannsaka loftstraumana yfir
skógunum og til þess að athuga
hvernig skilyrði hitabeltislofts-
lagið byggi sviffluginu og flug-
samgöngum yfirleitt. Stjórnandi
leiðangursins var prófessor Ge-
orgii. Hinir kunnustu af þýzkum
svifflyglum voru þátttakendur í
leiðangrinum, og þeir höfðu
meðferðis fjórar svifflugur og
eina vélflugu. Leiðangurinn var
kostaður af þýzka flugmála-
ráðuneytinu, verzlunarmála-
ráðuneyti Prússlands og Wúrten-
Gultormi skáldi
iylgt úr hlaði
(Framhald af 3. síðu.)
Hefir Guttormur því unnið
hin bókmentalegu störf sín und-
ir andvígum skilyrðum; og
vafalaust ber því ekki að neita,
að hin óhægu kjör, sem hann
hefir átt við að búa, hafa orðið
steinn á vegi þroska hans. En
svo rík og þróttmikil er skáld-
gáfa hans, að hann hefir sigr-
azt á mótdrægum lífskjörun-
um og orkt svipmikil og djúp-
úðug kvæði um hin hversdags-
legustu efni innan þröngra tak-
marka athafnasviðs hans. En
svo er því alltaf farið um hin
sönnu og mikilhæfu skáld;
þeim verður sjálft grjótið að
gulli, í andlegum skilningi. Jafn
algengt fyrirbrigði vestan hafs
eins og býflugnaræktin verður
Guttormi áhrifamikil og algild
táknmynd andlegrar harmsögu
sjálfs hans, og meginþorra
manna, eins og prófessor Wat-
son Kirkconnell hefir réttilega
lagt áherzlu á.
Og óneitanlega er bókmennta?
starfsemi Guttorms bæði harla
mikil að vöxtum og fjölskrúðug,
þegar aðstæður hans eru tekn-
ar með í reikninginn. Meginið
af kvæðum hans fram til ársins
1930 er að finna í ljóðasafninu
„Gaman og alvara“, sem út kom
í Winnipeg það ár, því að þar
eru, auk síðari kvæða hans,
flest kvæðin, sem prentuð voru
í safninu „Bóndadóttir" (1920)
og allur flokkurinn „Jón Aust-
firðingur“ (1909). Þó ber þess
að geta, að Guttoxmur hefir
orkt mörg góðkvæði síðan 1930,
er birt hafa verið í íslenzkum
blöðum og tímaritum beggja
megin hafsins.
Enginn fær lesið ofannefnt
heildarsafn ljóða Guttorms, svo
að lestur geti talizt, án þess
hann sannfærist um, að þar er
skarpgáfað og sérkennilegt
skáld að verki, — skáld, sem á
bæði djúpa og hvassa sjón, og
er miklum andlegum þrótti
gætt. Yrkisefni Guttorms eru
einnig næsta fjölbreytt. Með
sanni hefir hann þó verið
nefndur „helzta skáld“ íslenzkr-
ar landnámstíðar vestan hafs
og anda hennar. Söguljóðið „Jón
Austfirðingur" er úr þeim jarð-
vegi sprottið, átakanleg og
glögg lýsing af brautryðjanda-
berg og Notgemeinschaft der
deutschen Wissenschaft. í þess-
ari för náði flugmaðurinn Hein-
rich Dittmar 4200 metra hæð í
svifflugu sem dregin var af vél-
flugu í 350 metra hæð. Þetta var
þá mjög glæsilegt met.
lífi margra íslendinga í Vestur-
heimi, þrautum þeim og erfið-
leikum, sem þeir urðu að sigr-
ast á, eða bíða lægri hlut í bar-
áttunni. Hagsæld niðja þeirra
var dýru verði keypt. Mörg
minnisstæð kvæði og prýðisvel
orkt eru í ljóðabálki þessum,
og hann er í heild sinni, að
minnsta kosti óbeinlínis,
drengileg lofgerð um þraut-
seigju og manndóm landnem-
ans, sem ekki lætur bugast.
Framhald.
Kveðjusöngur
(Framhald af 1. síðu.)
þeirrar stærðar, að hann er tví-
mælalaust jafnoki heimsfrægra
söngvara. Árnaðaróskum honum
til handa og þakklæti, fylgja
getur og spár margra íslenzkra
söngvina um farnað hans og
frægð á ókomnum árum. Slíkar
spár og vonir um íslenzka heims-
frægð eru að vísu aldrei kvíða-
lausar og sízt þar sem við svo
raman reip er að draga um
harða samkeppni í sókn til há-
frægðar í mannanna æðstu list.
Kemur þar til greina ekki ein-
ungis dáð og snilld þess manns,
sem hlut á að máli, heldur ham-
ingja og skilningur þjóðar hans
um þann stuðning, sem að haldi
kemur. Og þá rís þessi spurning:
Ber þjóðin gæfu til, fyrir ein-
stakra manna framtak eða opin-
bera tilhlutun, að veita honum
brautargengi að yzta marki
þeirra vona, sem með réttu vaka
í vitund íslenz'kra listunnenda,
en sem hljóta þó að eiga tor-
sótta leið að markinu?
27. júlí 1938.
Jónas Þorbergsson.
Norrænu kenaasarnír
á förum
(Framhald af 3. síðu.)
En um leið og við væntum
þess, að hinir framandi gestir
megi fara héðan með ánægju-
legar endurminningar og hlýj-
an hug, skal hinu ekki gleymt,
að koma þeirra hingað hefir
orðið okkur, islenzku kennur-
unum, er nutum þess að kynn-
ast þeim, einkar hugþekk og
minningarík.
Við þökkum þeim áreiðanlega
hver og einn ánægjulegar sam-
verustundir.
Við vitum, að kennararnir
geta, flestum öðrum fremur,
mótað þá æsku, sem á sínum
tíma tekur við forystumálum
fólksins, hver I sínu landi, mót-
að kynslóð fi’amtíðarinnar til
giftusamra starfa og farsællar
tilveru.
IN Ý 1 A B í 6
| Heimsókn
| hammgjuim&r 1
| Amerísk stórmynd frá Uni- |
| versal Film, gerð eftir
< hinni víðlesnu sögu, IMI- s
| TATION OF LIFE, eftir |
4 amerísku skáldkonuna »
| FANNY HURST. |
| Aðalhlutverkin leika: S
| Claudette Colbert, |
| Warren Williams, |
| Ned Sparks o. fl. |
| AUKAMYND: I
: Verlefall storhanna $
| Litskreytt teiknimynd. !;!;
- Kaup og sala -
Store Nordiske Konversations
Leksikon, 23 bindi til sölu. Enn-
fremur Sögufélagsbækurnar frá
byrjun. Upplýsingar í síma 2280.
BIFREIÐAR. Notaðar fólks- og
vörubifreiðar og mótorhjól til
sölu. Stefán Jóhannsson, sími
2640.
Síðan er föt/ur sveit.
Fastar áætlunarferðir frá Rvík
að Kirkjubæjarklaustri alla
þriðjudaga. Frá Kirkjubæjar-
klaustri til Reykjavíkur alla
föstudaga. Vandaðar bifreiðar.
Þaulæfðir bílstjórar. Afgr. Bif-
reiðastöð íslands. Sími 1540. —
M.s. Dronníng
Alexandrine
fer mánudagskvöldið 1. ágúst til
Kaupmannahafnar (um Vest-
manaeyjar og Thorshavn).
Þar eð öll farþegarúm eru upp
pöntuð, er nauðsynlegt að þeir,
sem fengið hafa loforð fyrir fari,
sæki farseðla í síðasta lagi fyrir
kl. 6 í kvöld; annars seldir öðr-
um.
Allur flutningur þarf að koma
fyrir hádegi á laugardag, 30. þ.m.
Skipaafgreiðsla
Jes Zímsen
Tryggvagötu. Sími 3025.
Með þeirri ósk, að norræni
fundurinn að Laugarvatni megi
verða í þágu þess mikla mál-
efnis — beint og óbeint — árn-
um við hinum norrænu frænd-
um okkar allra heilla og þökk-
um þeim fyrir komuna.
Hallgr. Jónasson.