Tíminn Sunnudagsblað - 15.01.1967, Page 14

magnsstólnum, Sacco og Vanzetti,
sekir fundnir um morð á gjald-
kera í skóverksmiðju. Það skipti
ekki miklu máli, þótt þriðji mað-
ur væri búinn að meðganga gjald-
keramorðið, áður en í verk komst
að kála þeim, því að þetta voru
byltingarseggir og bolsivíkkar, sem
höfðu hlaupizt suður í Mexíkó, þeg
ar átti að kalla þá í herþjónustu,
og hreinasta þarfaverk að slátra
þeim. Þeir voru af því taginu, að
öxin og moldin geymdi þá bezt,
og óþarfi að gera sér rellu út af
sekt eða sýknu. í Kína var aftur á
móti ískyggilegt umhorfs eins
og glöggt var tekið fram í einu
Reykjavíkurblaðanna: „Sjang Kæ-
sék er í rauninni blóðrauður bolsi
og hann ætlar sér að ■ivipta út-
lendinga öllum þeim sérréttindum,
er þeir hafa haft í Kína.“
Því er ekki að leyna, að tals-
vert hark. varð víða um lönd út
af því, 1 hvers konar stól þeim
Sacco og Vanzetti var vísað til sæt-
is, jafnvel upphlaup í Kaupmanna-
höfn. En kurr sá, sem nokkuð
gætti á Vestfjörðum, stafaði af
öðru. Hvítir miðar, áletraðir af
kaupmanninum, höfðu lengi þótt
gulls ígildi á Þingeyri og Bíldudal,
— ekkert minna en ein hin mestu
veraldargæði, sem unnt var að
höndla. En nú hafði fyrir nokkru
sannazt, að þeir gátu skyndi-
lega orðið verðlitlir, svo að
hvorki fékkst framar út á þá kaffi
né sykur. Þar á ofan höfðu
bankarnir eignast rösklega tuttugu
fiskibáta, sem þeim virtist ekkert
í mun að halda til fiskjar, þó að
sjómenn teldu tíðarfar ekki rysj-
ugri en svo, að sullast mætti á mið
in. En það getur alltaf hent, að
sitt sýnist hvorum, og sízt af öllu
er það ónáttúrlegt, að bankar og
sjómenn geti verið á öndverðum
meiði.
Annars var allt í góðu gengi.
Landsmenn voru að kynna sér
nýja hugvekjubók, samskotabók
hundrað presta, og þar reyndist
andskotinn, sem þó hafði lengi
sætt illu umtali i landinu, hvergi
nefndur á nafn, og svo lagt út
af orðum Krists um perluna dýr-
mætu, að guðsríki gætu menn öðl-
ast, án þess að fórna neinum ^er-
aldarimossum. Þarna var sem sagt
mikið í boði, en lítils krafizt, og
umskipti gagnger frá því lorðum
var, þegar nálaraugað var talið
úlfaldanum greiðari leið en ríkum
manni hlið himnaríkis. Þessari út-
leggingu var að sjálfsögðu vel tek-
ið af flestum, svipað skattalækk-
un. Hitt vakti frekar nokkurn urg,
er séra Gunnar Benediktsson í
Saurbæ birti pésa sinn, Var Jesús
sonum Jóseps? Jóni prentsmiðju-
stjóra Helgasyni sýndist einkum
í tvísýnu stefnt hinu gamla versi:
Son guðs ertu með sanni,
sonur guðs, Jesús minn.
í þessum svifum kom þó upp úr
kafinu, að höfðinginn, sem hvergi
var nefndur í hugvekjum prest-
anna, átti sér enn óðal á jörðu hér.
Sem menn deildu um faðerni
piltsins úr trésmiðshúsinu í Naza-
ret kom Jóhannes, sonur Stefáns
stórbónda Sveinssonar á Uppsölum
í Blönduhlíð, vestan úr Ameríku
og tjáði löndum sínum uppgötvun
sína: „Helvíti er landflæmi milli
Atlantshafs og Kyrrahafs11. Og
hann orti kvæði mergjað um siðu
manna og háttu á þessum slóðum.
Öllu hrikalegri lýsing hefur ekki
verið felld í rím og stuðla síðan
Vísnabókin var prentuð á Hólum.
Þetta ár var þó ekki einungis hag
stætt sálarheill manna, heldur
gáfst líka sumum fyrirhafnarlítil
lækning líkamlegra meina. Svart-
listarmenn í prentsmiðjunni Acta
höfðu verið í önnum að prenta
Vefarann mikla frá Kasmír eftir
Halldór Kiljan. Og nú bar til, að
frú ein af góðum stigum, sem
hafði orðið sér úti um bókina, fékk
ákafa tannpínu. í kvöl sinni hóf
hún að lesa fertugasta kaflann, og
með því að þetta var í rauninni
harðgerð kona, lét hún þjáningarn
ar ekki á sig bíta, heldur hélt
lestrinum áfram. Og er skemmst
af því, að tannpínan var horfin,
er hún hafði lokið fertugasta og
öðrum kaflanum. Glöð yfir snögg-
um og óvæntum bata kom hún
sögu sinni á framfæri við blöðin,
öðrum giftum konum til leiðbein-
ingar, líkt og stundum var gert,
þegar fólk læknaðist við straum
og skjálfta af uppþembu, gallstein-
um og berklum.
Víðfrægari en tannpínukerling-
arnar, sem hlutu meinabót við lest-
ur valinna kafla í þessari undra-
lækningabók Kiljans, urðu þó aft-
urbatabesefarnir norðlenzku, sem
raunar færi bezt á að kalla yngi-
munda. Er þar þá komið, að nefna
verður til sögunnar menn, sem
margrætt varð um þessi misseri —
Steinach, Voranoff og héraðslækn-
inn á Hvammstanga, Jónas Sveins-
son. Þessir menn sýsluðu allir
nokkuð við kirtla í mannslíkaman
um, og voru hinir fyrmefndu læri-
feðurnir, en Hvammstangalæknir
lærisveinninn. Var þar komið þess-
um tilraunum, að við blasti, að
ekki þyrfti nema lítilfjörlega hag-
ræðingu á réttum stað til þess að
rosknir menn yngdust upp, og við
dálitla ígræðslu voru góðar horf-
ur á, að þeir köstuðu alveg elli-
belgnum og yrðu liðtækir til allra
athafna til jafns við æskumenn.
Öldruðum mönnum fannst að von-
um, að þeir hefðu fæðzt á giftu-
mikilli öld, og fjármörgum bú-
mönnum varð til þess hugsað,
hvort lambhrútar þeirra kynnu
ekki geta komið að sama gagni og
aparnir í apabúri Voranoffs pró-
fessors, til endurnýjunar lífsfjöri
gamalla manna.
Hinir íslenzku yngimundar urðu
aðnjótandi þeirrar aðgerðar, sem
kennd var við Steinach. Til slíkr-
ar uppyngingar þurfti enga hluti
aðfengna, og virtist þó sitthvað
benda til þess, að hún gæti gefið
dágóða raun. Annar þeirra tveggja
manna, sem fyrstir reyndu þessa
nýlundu, festi ráð sitt að skömm-
um tíma liðnum, kominn á sjö-
tugsaldur. Á hinum urðu aftur á
móti ekki neinar þær breytingar,
er umtalsverðar þóttu. Af hinum
þriðja spunnust mestar sögur. Það
var þurfamaður, kominn hátt á átt-
ræðisaldur og hafði lengi þjáðzt
af berklaveiki. Hann leitaði læknis-
ins upphaflega vegna kviðslits, alls
vonlaus um það, að hans biði endur
nýjun lífdaganna. En þegar í tal
barst milli karlsins og læknisins,
að unnt kynni að vera að hressa
hann við og lengja líf hans til
nokkurra muna, vildi gamli mað-
urinn óðfús, að þess yrði freistað—
Við þetta urðu yngingarnar á
Hvammstanga fyrst landsfrægar,
og olli því mest, hvaða dilk aðgerð-
in dró á eftir sér. Karlinn gerðist
fljótlega umsvifameiri og hávaða-
samari en honum var títt og þar
með allvífinn. Urðu að þessu svo
mikil brögð, að hreppstjóri sá, sem
hann var hjá, þóttist tiineyddur að
heimta meira meðlag vegna óróa
þess og verktafa, sem hlutust af
hátterni yngimundarins á heimil-
inu. Hreppsnefndinni brá önota-
lega í brún, er henni barst krafa
um fjögur hundruð króna aukatil-
Iag á ári, og þótti henni sem þetta
hefði allt hlotizt af Jónasi Sveins-
syni eg óviðurkvæmilegu fitli hans
38
llHINN - SUNNUDAGSBLAÐ