Tíminn Sunnudagsblað - 08.10.1967, Blaðsíða 4

Dauðinn heíur komið i líki
haustsins og náðað skáldið hoids-
veika, Hailgrím Pétursson.
....HVÍLIKT ÞREK
OG HVÍLÍK KROM
OG NEYÐ
Árið átján hundruð sjötíu og
fjögur hvarflar þjóðskáldið Matt-
hías Jochumsson að baðstofugreni
á kotbænum Ferstiklu á HvaJfjarð-
arströnd. Inni er háifdimma,
og loftið er fúlt. Á rúmfleti hvíl-
ir skáld og bíður þess í kvc-ium
að losna úr viðjum hörmunga og
voðaböls. Úti gnauðar haustvind-
ur' og Jemur sölnað gresi á þekju
„Maðkur og ei maður sýnist sá,
sár og kaun og benjar holdið þjá.
blinda h.varma baða sollin tár,
berst og þýtur yfir höfði skjár."
Hryglandi stunur og hás andsog
berast úr myrku skotinu, loöa eins
og rakatár við lausholtið og valda
í senn ofbjóði, ótta og íotningu
„Guð komi sjálfur nú með náð,
nú sjái Guð mitt efni og ráð,
nú er mér, Jesú, þörf á þér,
þér hef eg treyst i heimi hér.
Finn eg, að augum förlast sýn.
falla tekur nú heyrnin min.
hendurnar hafa misst sitt magn,
minn fótur vinnur ekkerf gagn.
• t
»ii. tt,
Ldkaminn ailur særðyr sótt
svitnar, og dregur af nrei þrótt,
einnig þrengist um anddi cJrált,
eg vænti minnar hvíldar brátt.
Dofna varir og tungan treg,
tala því ekki orka ég,
hjartað svo margs kyns mæða Ivr,
mannleg hjáip öll sér frá mér snýr.
Bg hef svo marga mæðustund
mænt eftir þinum dýrðarfund,
finndu mig nú, þó liggi eg lágt,
lát mdg ei ætíð eiga bágt “
Þjóðskáldið þokar sér nær
fletinu, nær myrkrinu.
„Hvílik Ijóð! og hvOík bænaroná'i'
Hver er þessi aðfram-komna sál?
Hvílíkt þrek! og hvílík kröm oe
neyð!
Hvílík trúar-sókn í miðjum deyð
Sjáið skáld, er söng um Kristi kvöl,
köld sem jökull starir ásýnd föl.
Standið fjarri: allt er orðið hljótt,
eilíft, beilagt, fast og kyrrt og
rótt.“
Og enn á tuttugustu öld linar
dauðinn þjáningar manna í fjar-
lægum álfum, þar sem holdsveiki
veldur hroðaógn. skelfingu og sál-
arkvölum. Meðal vestrænna þjóða
er sögu holdsveikinnar lokið,. en
þykir ekki siður vert að kynnast
henni, þvi að feikndómar liðinna
alda fræða okkur bezt um lífs-
kosti nútímans. Þetta er saga um
böl og neyð. en þetta er einnig
hamingiusaga: Hún lýsir hjálpsemi
fórnfýsi, manngæzku, brotlansri
banátt” hotínlnnH nq mikhim sieri.
Þeir neituðu að trúa honum.
Holdsveiki (lepra, kvenkyns
rnynd af griska lýsingarorðinu
lepros = nreistraður) er lang-
vinn smitsótt. Andstætt berklum,
sem nú eru frernur í rénun, verð-
ur holdsveiki æ tíðari i Asiu,
Afriku og Suður-Ameríku. Þetta
kann mörgum að þykja kyndugt,
þar eð Alþjóðaheilbrigðismálastv n
unin hefur á þessum síðustu ár-
um unnið rnikla sigra i baráttunni
gegn rrkifjendum mannk' s-
ins: iarsóttunum. En aukin út-
breiðsia holdsveiki er óhaggan-
leg staðreynd. Tölur einar tala
sínu máli: Árið 1953 hugðu sér-
fræðingar, að holdsveikisjúk’Vg-
ar í heiminum væru um það bil
7 milljónir, en tíu árum síðar voru
þeir taldir nálega 14 milljónir.
Um það bil 2 milljónir nutu þá
læknishjálpar.
Staflaga gerill, sem líkist mjög
berklasýkiinum, er valdur að
holdsveiki. Ungur norskur lækn-
ir, Gerhardt Henrik Armau-
er Hansen, uppgötvaði holds-
veikisýkilinn árið 1873. Armauer
Hansen hafði þá starfað i fimm
ár sem læknir við holdsveikra-
hælin í Björgvin, þar sem dvalizt
gátu 350 sjúklingar.
Á þessum árum voru fyrstu
kápítular sýklafræðinnar festir
FRÓÐLEIKSBROT UM HOLDSVEIKI OG ÞÆTTIR
ÚR SÖGU HENNAR Á VESTURLÖNDUM
868
1 I M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ