Tíminn Sunnudagsblað - 01.09.1968, Side 16

í nágrenni Höfðakaupstaðar. Nasa-
sjón sú af heimsmennmgunni, sem
ég hafði hlotið við dvölina á síð-
astnefnda staðnum, hafði orðið
að nægja mér til þessa tíma. Sjón-
deildahhringur minn, andlega séð,
var því harla þröngur. En hvað
gerði það til? Ég var ánægður.
Ævin var öll framundan. Það var
langt til tvitugs. Og þrjátíu ,til
fjörutíu ára aldur var einhvers
stáðar langt í burtu. Mér fannst
jafnvel, að óratími væri síðan þeir
voru á æskuskeiði, er voru þá á
Tniðjum aldri. Slíkar og þvílíkar
hugsanir brutust um í kolli mín-
um. Mætti segja mér, að svo mundi
um fleiri.
Ekki er því að neita, að seytján
ára aldurinn er tírni hugsjóna og
eru til beggja handa, mörg um
þúsund metra há og hömrum sett,
einkum að vestan. Þessi háu fjöíl
gera það að verkum, að sólar-
gangur er stuttur lengi vetra®,
meira að segja austan ár, en Refs
staðir standa þar niður undan
djúpu og breiðu gili. Kemur héð-
an bæjarlækurinn, sem rennur
rétt fyrir sunnan túnið. Er hann
venjulega vatnslítill, en getur orð
ið hið versta forað í leysingum.
Hafði túnið á Refsstöðum oft, fyrr
og síðar, fengið að kenna á bæjar-
læknum — þar -hafði skriða hlað-
izt ofan á ákriðu.
Túnið var allstórt, um tuttugu
dagsláttur. og mest allt greiðfært.
Grasgefið ' var það víða, einikuim
gamla túnið niður og norður und-
Allir, sem komnir eru til vits
ag ára, horfa með nofckrum söfcn-
Uði ttí liðinna æskuára, ekki sízt
áranna milli fermingar og tvítugs.
>á brosir framtíðin við í allri sinni
dýrð, þá er allt framundan.
í æsku fram á lífsins leið
vér lítum, en ei annað neitt,
vonandi að breiða gatan greið
grænum sé blómum skreytt.
segir Grímur Thomsen, óg er mik-
11] sannleikur fólginn í þeim ljóð-
línum.
Nú er ætlunin að dvelja við eitt
ár þessa æviskeiðs, átjánda ævi-
árið. Er hér af mörgu að taka og
vandi að velja og hafna. En nokk-
ur bót er í máli, að ég styðst hér
við ritaðar heimildir eins og síð-
ar kemur fram. Margt er þó eftir
minni. Og skal nú hefja þáttinn.
Umhverfi.
Sagt hefur verið, að umhverfið
móti menn mjög, og er það ekki
nema eðlilegt. Er ekki von til, að
sá, sem eist upp í borg, hafi á sér
annan brag, yzt sem innst, en hinn,
er elur aldur sinn í afskekktri
sveit frá barnæsku? Ég er afdala
barn, fæddur á afskekktu heiðar-
býlt, Selhaga á Skörðum, og hafði,
er hér var komið sögu, dvalizt á
tveimur jörðum á Laxárdal í
Húnavatnasýslu og þrjú ár á jörð
drauma um framtíðina. Þá taka
fyrir alvöru að mótast hugmynd-
ii um það, hvað gera skal á fullorð
insárunum. Dæmi ég þarna að vísu
mikið eftir mér og jafnöldrum
mínum á þessum tíma. Ég var í
tæpu meðallagi, hvað líkamlegan
þroska snerti, og mér fannst mér
ekki liggja neitt sérlega á að verða
futíorðinn. Hefur umhverfið vafa-
laust átt mikinn þátt í því.
Skal nú gerð nákvæm grein fyr-
ir mínu umhverfi.
Þegar hér var komið sögu, átti
ég heima hjá foreldrum mínum
að Refsstöðum á Laxárdal í Aust-
ur-Húnavatnssýslu. Foreldrar mín
ir höfðu búið á dalnum í mörg ár,
en flutt þaðan út á Skagaströnd
og búið þar í fá ár..Hugurinn leit-
aði sífellt fram á dalinn, og vorið
1938 keypti faðir minn Refsstaði
og fluttist þangáð í fardögum.
Hafði jörðin verið í eyði þá um
skeið eftir húsbruna. Bráðabirgða-
skúr hafði þó verið reistur
skömmu eftir brunann, og stóð
enn; Var húsnæðið þröngt og þæg-
indalítið, en fjárhús í sæmilegu
standi. Refsstaðir eru framan við
miðjan dal, þar sem hann er breið-
astur. Verða vatnaskil á dalnum
nokkuð fyrir framan Refsstaði í
uppsprettum þeim, er Kattaraugu
nefnast. Áin Laxá er hér því lítil
alla jafna, en verður töluvert vatns
fall, er nær dregur ósi. Hlá fjöll
an bænum. Var alveg ótrúlegt, hve
það spratt, þegar þess er gæfct, að
enginn tilbúinn áburður var notáð-
ur, en aðeins húsdýraáburður.
Engjar eru víðlendar mjög, bæði
flóar og breiðar í allar áttir frá
túni — aðeins sá gallinn á, að mjög
er votlent og erfitt að þurrka. Varð
að flytja mest til þerris heim á
tún.
Landstór jörð er Refsstaðir, og
var talin tuttugu hundraða jörð að
fornu mati. Aðdrættir voru erfið-
ir á Refsstöðum, en verzlun var
sótt jöfnum höndum til Höfða-
kaupstaðar og Blönduóss, og far-
inn dalurinn út á Mýrar, um Refa-
sveit til Blönduóss, en Skagaströnd
til Höfðakaupstaðar. Til Sauðár-
króks var lestavegur um fjalla-
skörðin, Litla-Vatnsskarð, Víðidal
og Hryggjadal. Laxárdalur ligg-
ur samhliða Langadal. Milli þess-
ara tveggja dala skerast nokkur
Skörð, og eru þeirra mest Auðólfs-
staðaskarð, sem gengur upp frá
bænum Auðólfsstöðum í Langadal,
Skarðsskarð, sem gengur upp frá
Geitaskarði, og Strjúgsskarð, sem
gengur upp frá bænum Strjúgs-
stöðum. Þetta síðastnefnda skarð
er mér ofarlega í huga, þegar ég
minnist æskudaga minna, því að
mörg á ég þar sporin og sum ekki
létt. Þó held ég, að skarðið sé
ekkert afbragð að fegurð. í skarð-
inu ofarlega er dálítil tjörn, sem
664
TÍMINK — SUNNUDAGSBLAÐ