Tíminn Sunnudagsblað - 01.09.1968, Page 17

úr rennur læíkur austur 1 Laxá.
Grei'ðfært er Strjúgssikarð um
frasd grónar skriður og grundir,
ema neðst, þar sem er nokkur
hliðarihalli og allbratt. Mætti ef-
laust með tiltölulega litlum til-
kostnaði gera hér veg, færan jepp
um um sumarmánuðina. Bíður það
síns tíma. Ég fór oftast gangandi
um Strjúgsskarð, og marga hef ég
þar vísuna ort og erindin. í ein-
veru og kyrrð fjallanna er auðvelt
að hugsa. Þetta stytti mér göng-
una, og fyrr en varði blöstu Refs-
staðir við augum mínum, þegar
skarðið var að baki. Býlið Kára-
hlíð er við austurop dalsins, en
hafði verið í eyði í mörg ár, þegar
hér var komið sögu. Þar var því
ekki að vænta að sjá ljós í glugga
sem leiðarmerki í myrkri eða veðra
ham. En skammt fyrir norðan og
austan var enn búið. Þar mátti
ég eiga von á að sjá ljós í glugga.
Og gott var að koma heim í litla
bæinn, hrakinn af hríð og uppgef-
inn af að kafa snjóinn — hvíta,
endalausa þilju.
Námsvonir.
Frá þvi ég man eftir mér, hefur
lestur bóka og blaða verið mér
yndi. Þrátt fyrir stutt nám í barna
skóla, aðeins fjóra vetur, tókst mér
að ná sæmilegri leikni í skrift og
•réttritun, enda skrifaði ég flest
það, sem faðir minn þurfti að fá
skrifað, eins og samninga, sem
hann gerði marga um sína daga,
og ég þá um og innan við ferm-
ingu. En nú var ég orðinn seytján
ára og hafði dvalizt þrjú ár á Refs-
stöðum, vanizt allri vinnu, sem títt
er að stunda í sveit, en einnig feng
ið að láta hugann rei'ka. Þessi ár
hafði hugur minn staðið til náms,
helzt langskólanáms, en faðir minn
taldi sig ekki geta misst mig frá
búskapnum, sem ég hafði lítinn
hug á, og svo væri ekki víst, sagði
hann, að ég kæmist hærra í lífinu
sem menntamaður en bóndi í sveit.
Hann hafði sjálfur komizt af með
sinn sex vi'kna, aðkeypta lífslær-
d'óm, eins og hann oröaði það sjáif
ur, og sá lærdómur hafði dugað
honum fram að þessu. Get ég
aldrei fyrirgefið föður mínum
þessa afstöðu, þó að mér tækist
síðar á ævinni að afla mér nokk-
urrar menntunar, algeriega af eig-
in rammleik. Eitt sinn, einmitt vet
urinrn sem ég var seytján ára,
hilltd þó næstum undir það, að
menntadraumur minH rættist, og
skal nú nokkuð frá því sagt. Séra
Gunnar Árnason á Æsustöðum,
sóknarprestur okkar, var góður
kunningi föður míns. Kom hann
í húsvitjun á hverjum vetri til okk
ar og á aðra bæi dalsins í hans
prestakalli. Hafði með sér fylgd-
armann og var vel hestaður. Þótti
okkur ærinn viðburður að fá klerk
í heimsókn og fagnaðarauki um
leið. Það var tignarlegt að sjá
prest og fylgdarmann koma sunn-
an hjarnið á dalnum, skeiðríðandi
og fara mikinn. Eftir að prestur
hafði heilsað fólki, las hann nokk-
ur vel valin ritningarorð og lagði
síðan út af þeim. Var þetta öllum,
sem á hlýddu, mikil ánægja, en
faðir minn, sem var mjög bagað-
ur á heyrn, fór fram í bæ, þegar
prestur hóf lestur sinn. Séra Gunn
ar kallaði á eftir. föður mínum:
— Sveinn-, Sveinn, hvers vegna
ferðu út
Heyrði hann, hvað prestur kall-
aði og svaraði ípéð vísu:
Heyrnardeyfán hamlar mér
að hlusta á drottins orðið,
en allir leyfa að óska sér
einhyers góðs á borðið.
Þetta var, þegar ég var seytján
ára. Einmitt í þetta skipti, sem hér
um ræðir, orðaði ég við séra Gunn-
ar, hvort hann vildi kenna mér
undir skóla og tók hann því lík-
lega sem hans var von. Hafði
prestur oft áöur tekið unglinga til
náms á heimili sitt, og þeir þá
unnið fyrir nokkru af námskostn-
aði sínum við skepnuhirðing og
fleira á prestsetrinu.
Ég taldi mig ekki síður hæfan
til náms en nokkra þá, sem ég
þekkti og voru að leggja út á lang
skólabrautina. Veit ég, að mér
hefði verið vel borgið, hvað nám-
ið snerti, hjá öðrum eins lærdóms
manni og séra Gunnari. En þetta
átti nú einu sinni ekki að verða,
þvi miður. Skömmu eftir þessa hús
vitjun, kom faðir minn að Æsu-
stöðum, og spurði þá prestur hann,
hvort hann ætlaði ekki að láta mig
í nám til sín, ég væri efni í mennta
mann, og væri ékki vel gert að
hefta löngun mína til lærdóms-
iðkana. En faðir minn sat sem fast
ast við sinn keip. Hann langaði
víst sjálfan tdl að stunda nám í
æsku, en fátækt og basl hindraði
það. Varð svo sjálfur beizíkur í
garð skóla og aðfenginnar mennt-
unar. Eru mörg dæmi þessa. Mér
Presturinn á Æsustöðum, séra Gunn.
ar Árnason, kennari kenndi ungling-
um undir skóia, og pilturinn á Refs-
stöðum hafði mikinn hug á námi. En
þó að presturinn reyndi að tala máli
piltsins, kom það fyrir ekkl. Gamla
skáldið, faðir hans, hafði farið á mis
við alla skóla — og fyllzt biturleik f
þeirra garð.
fannst þetta kannski ekki eins sárt,
þegar það gerðist, og síðar. En
vegna þessa get ég aldrei gerzt
talsmaður þess, að æskulýðn-
um sé takmarkaður aðgangur að
menntun. Slíkt má aldrei henda.
Mig langaði sárlega til að læra á
þessum árum, og einmitt á átjánda
aldursárinu nálgaðist sá draumur
að verða að veruleika. Mig dreymdi
á nóttunni, að ég væri kominn í
stóran og glæsilegan skóla og sæti
þar við nám með öðru æskufólki.
Það, sem ekki fékk að rætast í
vökunni, hlaut þó alltaf að verða
að veruleika í draumum. Kannast
vist flestir við þessu líkt, óska-
draumana. Og skal nú ekki meir
fjölyrt um þáð, sem aldrei varð
að veruleika.
Dagbókin.
Og mig dreymdi mi'kla drauma
um að verða rithöfundur og skáld.
Það, sem hefur vakið þessa skálda
drauma mína, hefur vafalítið ver-'
Ið það, að faðir minn var síyrkj-
andi og kveðandi. Og áhrifin síast;
inn óafvitandi á löngum tíma. Var
þetta kannski lika meðfætt. Svo
T Í IVl 1 N N — SUNNUDAGSBLAP
665