Tíminn Sunnudagsblað - 14.02.1971, Qupperneq 2

m
★ ★ Lönd Araba eru að
mestu auðnir og eyðimerkur.
Olíulindirnar eru mesti autfur
þessara landa, en sá bængur
á, að nýting þeirra er í hönd-
um útlendra auðfélaga, sem
A'sammta'ð hafa sjálfum sér
gróða, en látið hluta hans renna
sem iðgjald í vasa fursta og
soldána, er sjaldnast skila nema
litlu einu til þess fólks, sem
kallast þegnar þeirra. Hefur
löngum verið deilt hart um
olíugróðann, og ein slík deila
er nú háð. Auðfélögin eru treg
til þess að sleppa spóni úr aski
sínum, en þeir, sem byggja olíu
löndin arabísku eru orðnir
langþreyttir á eymd og ör-
birgð, sem ekki þyrfti að vera
hlutskipti þeirra, ef útlent auð-
vald og leppar þess rændu þá
ekki frumburðarréttinum. í svo
hart hefur slegið með olíukóng-
unum og forráðamönnum Ar-
abaþjóðanna, að fyrir dyrum
virðist truflun á olíuvinnslu og
olíuflutningum, hvort sem fá-
tæklingum þessara landa kann
að standa gott af því eða ekki.
★ ★ Líklegt er, að brátt
muni þessi deila hafa í för með
sér hækkandi olíuverð. Þá hiyt-
ur hugur okkar að beinast að
því, að enn er verulegur hluti
húsa okkar hitaður með að-
fluttri olíu. Svo er í þorra kaup
túna, einum tíu kaupstöðum og
nær allsstaðar í sveitum Ár
og síð lesta bflar sig um
þjóðvegina með olíu, sem
komast þarf innst í dali og yzt
á nes, svo að kulda verði bægt
frá híbýlum manna. Þessu fylg
ir gífurleg ánauð á vegiim. sem
þola þessa þungu bíla ilfa, og
oft getur svo borið til í fann-
fergi, að þeir komist alls ekki
leiðar sinnar. Á sama hátt get-
ur það verið torvelt á hafísár-
um að sjá kaupstöðum og kaup
túnum á Norðurlandi og Aust-
fjörðum fyrir nægri olíu með
viðráðanlegum kostnaði. Síð-
ast en ekki sízt má svo hafa
í huga, að það er útlendur
gjaldeyrir, sem verið er að
brenna, þegar kveikt er upp
í olíumiðstöðvunumu. Eða er
kannski komið úr tízku hjá
þessari ríkisþjóð að skeyta um
slíkt?
★ ★ Nú erum við á hinn
bóginn komnir það áleiðis, að
rafstrengir liggja að öllum
þorra byggðra bóla í landinu.
Fólk er yfirleitt búið að „fá
rafmagn“. í sveitum Iandsins
flytja þessar raflínur þó nauða-
lítið rafmagn eins og I pottinn
er búið, og hefur stundum ver-
ið fjargviðrast yfir því, hve dýr-
ar þær væru í hlutfalli við raf-
magnsnotkunina og tekjurnar,
sem rafstöðvarnar hafa af þeim.
En þetta getur ekki öðru vísi
verið eins og til er háttað, þvi
að rafmagnsverðið er haft svo
hátt, að með því eru skorður
\ið því reistar, að það sé notað
nema minnst Hinar dýru
raflínur mega ekki flytja raf-
magn nema af skornum
skammtj — aðeins til Ijósa og
suðu og ef til vill lítils háttar
til súgþurrkunar.
★ ★ Það þætti fávíslegt að
byggja stórt og dýrt fjós og
byrgja svo alla básana nema
tvo eða þrjá. Það teldist kynd-
ugur iðjuhöldur, sem aflaði sér
verkvéla, en setti síðan lása á
flestar þeirra, því til varnar, að
þær væru notaðar. En keimlíkt
þessu er, þegar landsmenn leit-
ast ekki vlð að hafa full not af
rafkerfinu í landinu. Dæmi
sanna þó, að sums staðar og
stundum er talið borga sig
mætavel að selja rafmagn lágu
verði, og það má undarlegt
heita, ef ekki er hagkvæmt að
nota sveitaraflínur til nokkurra
muna, draga úr eyðslu til olíu-
kaupa, hlífa vegum landsins við
sliti og auka öryggi og hrein-
læti með því að gera fólki við-
ráðanlegt að hita hús sín með
rafmagni. Þetta er mál, sem
dag hvern gefst tilefni til að
reifa, hafi vaninn ekki gert
fólk blint, en þó sérstaklega,
þegar hagsmunaárekstrar úti f
löndum leiða af sér átök, sem
hafa f för með sér hækkun á
olíuverðinu.
★ ★ Að einu atriði skulum
við víkja enn, áður en við setj-
um punkt aftan við síðasta
stafinn. Mengun er orð, sem
títt er notað, og olíu fylgir
mengunarhættan. Varla er alls
staðar tryggilega frá olíugeym-
um gengið, og við mistokum
verður ekki séð eftir á. Þetta
er enn eitt, sem hvetur til þess,
að frekar verði tekin upp raf-
hitun, þótt töf yrði á því ann-
ars staðar — byggðarlög, þar
sem olían getur haft í för með
sér geigvænlegt tjón, ef út af
ber. Má þar sérstaklega
minnast Mývatnssveitar, þar
sem slíkt tjón gæti orðið, að
tæpast bættist til fulls á ára-
tugum, ef olía kæmist í Mý-
vatn. Hvað sem öðru líður ætti
því þegar í stað að gefa Mý-
vetningum kost á rafhitun, sem
ekki yrði kostnaðarsamari en
olíukynding. í kverinu, sem
börnin voru látin læra hér á
árunum, voru syndir flokkaðar
eftir eðli þeirra, líkt og kyn-
þættir manna eru flokkaðir eft-
litarhhætti og öðrum líkamsein
kennum. Þar var talað um van
rækslusynd, og ásetningssynd,
eða eitthvað þess háttar. Við
skulum kalla það vanrækslu-
synd, að Mývetningum hef-
ur ekki verið boðin rafhit-
un með aðgengilegum kjörum.
En farist það fyrir, eftir að
málið er komið á dagskrá, sýn
ist mér undandrátturínn fá á
sig dekkra svipmót.
J. H.
MimnMMnwimiini
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
í