Tíminn Sunnudagsblað - 14.02.1971, Síða 11

INGÓLFUR FRÁ PRESTBAKKA:
RÖKIN í TILVERUNNI
— Sittu kyrr í bílmum meðan
ég fer út og athuga þetta, sagði
Jón gamli, þar sem við sátum með
bifreiðina fasta í skafli að nætur-
lagi uppi á miðri heiði.
— Sitja kyrr, át ég upp eftir
honum, og íáta þig, eldri mann-
inn, moka einan? Nei, Jón minn,
það er ekki hægt.
— Það er ég, sem ek bílnum,
svaraði Jón, stuttur í spuna, um
leið og hann opnaði hurðina og
snaraðist út í náttmyrkrið og hríð-
arkófið og lokaði vandlega á eftir
sér.
Sitja kyrr? hélt ég áfram að
hugsa og sat líka kyrr í notaleg-
um ylnum í bílnum. En gegnum
storminn heyrði ég til gainla
mannsins, þegar hann skellti aftur
loki farangursgeymslunnar. Sitja
kyrr og láta sér líða sem bezt —
er það ebki vani þeirra, sem sjaldn
ast lyfta þyngri hlutum en bók
eða penna? hugsaði ég og fann
. vanmátt minn ankast við hvert
högg stunguskóflunnar í harðan
skaflinn úti fyrir.
— Hvað ertu að gera með skófiu
á snjólausum vegi* hafði ég spurt,
þegar við lögðum upp um morg-
uninn.
— Skóflu, sagði Jón og hló við.
Það getur svo sem verið snjólaust
hér í byggð, þótt skaflar séu á
heiðinni. Þeir hafa sjaldnast látið
bíða eftir sér þar norður frá, að
því ég bezt veit. Þú talar eins og
þú hefur vit til, en ætli þér þætti
ekki langt að skreppa heim eftir
henni, skóflunni, ef við sætum
fastir í glórulausum byl.
Sætum fastir? Já, nú sátum við
fastir, og nvað hefði verið til ráða,
ef skóflan væri ekki með?
Vit, já víst hafði ég talað eins
og ég hafði vit til. Við áratuga
innivinnu hafði ég gleymt því,
hversu heiðin gat orðið erfið og
það þó ekki væri komið nema
fram í október.
Ég hefði þó átt að þekkja hana
eins og þá heiðina, sem ég hafði
alizt upp í nágrenni við. Oft hafði
ég á unglingsárunum komizt þar í
hann krappan í snöggum norðan-
áhlaupum.
Gleymt er það, sem gleypt er,
var eitt þeirra máltækja, sem Jón
gamli brá oft fyrir sig. Þetta mál-
tæki átti svo sem ekki illa við mig
—mann, sem var búinn að glevma
svo sínum uppruna, að það var
líkast því, sem han hefði orðið
eftir á láglendinu fyrir fullt
og allt.
Stormurinn óx, svo að hrikti í
bílnum, en höggin frá skóflu Jóns
gamla voru nú framan til í skafl-
inum.
Jón gamli — ég þekkti hann
allvel orðið, fannst mér, og þó
voru þau ekki svo mörg árin, sem
ég hafði dvalizt með honum hér
sunnan við heiðina. Þegar ég var
ungur, lá héiðin miíli okkar eins
og milli svo margra annarra í
þessu lífi.
Mér stóð fyrir hugskotssjónum
þessi gamli maður, þegar ég átti
fyrst tal við hann: Ekki hár í loft-
inu, en gneistandi af fjöri og
græskulausu gamni, sem þó var
oft, ef að var gáð, með undir-
straumi þungrar alvöru.
— Guð hefur alltaf verið mér
góður. Hann hefur alltaf vitað,
hvað mér er fyrir beztu, og því
þarf ég ekki að kvarta.
Þetta hafði hann sagt í lok fyrstu
viðræðu okkar og snúizt svo á hæli
og stefnt heim.
Verið honum góður, hugsaði ég-
Jú, ef til vill var hægt að hugsa
svo fyrir mann, sem bjó einn síns
liðs, eftir að guð, sem hann var
að tala um, hafði kallað til sín
fjölskyldu hans alla.
— Ég hef allt, sem ég þarf, svo
að ég þarf ekki að kvarta, hafði
hann sagt oftar, þessi maður,
meira en sjötugur, sem hjó nú
skurði í harðbarinn skaflinn til
þess að við kæmumst leiðar okk-
ar. Ég fann til vanmáttar gagnvart
slíkum manni, sem átti það trúar-
traust með sjálfum sér, er e'kkert
gat breytt. Manni, sem engar sorg-
ir gátu bugað og hélt sínu striki
eins og hann sagði, því að það var
honum ætlað.
— Sérðu ekki stundum eftir
býlinu þínu? hafði ég spurt með
ógætni ókunnugs manns, en ég
vissi að hann hafði eitt sinn SJtt
bú hér uppi í heiðardrögunum,
áður en hann flutti í þorpið.
— Sé eftir? hafði hann svarað,
og bætt svo við með kyrrð í rödd-
inni: Er það ekki nóg, að rústirn-
ar gráti, þó svo að ég geri það
ekki iíka?
Þetta varð mér minnisstætt,
enda spurði ég hann ekki framar
um býlið.
Ég hafði og heyrt, að hann ætti
enn kindur af sínum gamla fjár-
stofni, og hefði þær í eigin húsi,
sem hann hefði byggt á landi vin-
ar síns í sveitinni auk þess feng-
ið hjá sama manni landskika til
ræktunar, sem hann hafði afgirt
og fullunnið. Þess vegna hafði ég
sem gamall sveitamaður eitt sinn
spurt Jón, hvort honum þætti ekki
gaman að ;já kindur sínar þegar
þær kæmu af fjalli á haustin og
á veturna, þegar þær stæðu við
vel búna garða.
— Hef ekki séð þær síðan ég
lauk ræktuninni og fékk þeim
feðgum þær til hirðu, svaraði Jón.
Þá varð ég hissa, því að ég vissi,
að meira en aldarfjórðungur var
síðan þetta hafði gerzt.
Kynslóðir væns fjár höfðu kom-
ið og farið, en hann hafði ekki séð
þær.
— Það, sem maður hefur tekið
að sér, það kemur manni við —
annað ekki, hafði Jón gamli bætt
við i þetta sinn, og sá ég þá strax
eftir þessari hnýsni minni.
- Rökin í tilverunni ætla hverj-
um sinn stað, og því er um að
gera að villast ekki, hafði hann
bætt við stundu síðar.
Kynni okkar Jóns höfðu orðið
nánari, og nú hafði hann ekki tek-
ið i mál, að óg færi út til að að-
stoðr sig í skafli heiðarinnar —
þeirrar sem ég hafði týnt í óminni
fiestum kennileitum á.
Bílhurðin opnaðist, og Jón gamli
léi orðalaust skófluna í aftursæt-
ið og gangsetti bíliinn. Með ’agni
tókst honum að stýra bílnum rétt-
leiðis á götuna, og nú komumst við
út úr skaflinum.
Moksturinn hans Jóns hafði dug-
að.
— Viltu í nefið? sagði Jón og
starði út í glórulausa hríðarmugg-
una, sem Ijós bílsins unnu lítt á,
Það hressir mann, blessað tóbakið,
bætti hann við og var auðheyrð
glettnin í röddinni.
TtMlNN - SUNNUDAGSBLAÐ
131