Tíminn Sunnudagsblað - 14.02.1971, Síða 13

<3ai og var alþeikktur fyrir tún-
rMct og liúsabætur á jörð sinni.
— Óxst þú upp á Brandsstöð-
uim?
— Ég kom þangað fermingar
vorið mitt, 1908, og var þar við
Íoða að miklu leyti til 1930. Ástæð-
an til þess, að ég fór að fcenna
mig við Brandsstaði, er sú, að þeg-
ar ég byrjaði að láta til mín heyra
á opinberum vettvangi, stóð svo á,
að ég átti alnafna í Skagafirði.
Ég kærði mig ekkert um að fella
á aðra mínar sakir, svo ég tók
þann kost að aðgreina okkur með
þessum hætti.
—Hvaða n komst þú að Brands-
stöðuin?
— Ég kom úr Skagafirði. Það
er eins ástatt með mig og Jón sál-
uga hrak, að ég „skauzt inn í ætt-
ir landsins utanveltu hjónabands-
ins“. Foreldrar mínir voru ógift, og
ég ólst upp á hálfgerðum hrakn-
ingi. Þó var ég svo heppinn að vera
sex ár á sama bænum í barnæsku
minni. Það var góður tími, enda
naut ég þar umhyggju frábærrar
húsmóður. Þegar svo faðir minn
fór að búa á Brandsstöðum, flutt-
ist ég til hans.
— Hverrar menntunar nauzt þú
í æsku?
— Það fer allt eftir því, hvaða
skilning þú leggur í hugtakið
„menntun". Ef þú átt við skóla
gongu, þá eru það sjö vikur undir
fermingu, sex vitour á milli ferm-
ingar og tvítugs, og þar að auki
tveir vetur á Hólum, þegar ég var
rúmlega tvítugur. En ef þú hefur
í huga það, sem ég vil fela í hug
takinu almenn menntun, þá las ég
ailt, sem ég náði í, hvort sem það
myndi nú vera talið gott eða illt.
Og ég var mjög sn.emma læs.
Haustið, sem ég var átta ára, var
hægt að nota mig til þess að lesa
búslesíiirinn.
— Var góður bókakostujr á
þeim bæjum, þar sem þú ólst upp?
— Bókakosturinn var nú víst
heidur MtiU á bæjunum, en það
voru komin bókasöfn í sveitunum,
sem ég dvaldist_ í, þegar á barns
árum mínum. Ég átti því mjög
snemma aðgang að íslendingasög-
unum, rímum og öðru þess háttar.
Og svo er eitt, sem ekki má van-
meta: Ég flúði alltaf til biblíunn-
ar, þegar annað lesefni þraut.
— Þú ert þá væntanlega biblíu-
hestur mikiil?
— O-nei . Ekki vil ég nú segja
það. Og þó. Það má vera, að ég
Guðmundur Jósafatsson.
sé ekki ófróðari þar en leitomenn
almennt. Þessi æskukynni mín af
biblíunni urðu að minnsta kosti til
þess, að ég hef lesið hana síðar.
Líklega hefði ég aldrei opnað hana
á fuliorðinsárum, ef ég hefði ekki
sem barn verið dæmdur á vit henn-
ar af lestrarlöngun.
Annars er það einum manni að
þakka, umfram alla aðra, hvað ég
las mikið af ágætum ritum á ár-
unum frá 1915 til 1926.
— Hver var það?
— Það var danskur maður,
Evald Hemmert að nafni, verzlun
arstjóri og síðar kaupmaðui á
Blönduósi. Hann var tengdasonur
séra Arnljóts Ólafssonar, kvæntur
Jóhönnu, dóttur hans.
Ljósmynd: TÍMINN — Gunnar Valberg.
— Hann hefur hvatt þig til
lestrar?
— Já. Og hann gerði meira en
það. Hann blátt áfram opnaði mér
bókasafn sitt. Og það voru engir
skussar, sem sátu í hillum hans.
Ég komst fljótt upp á lag með að
verða stautfær fyrir sjálfan mig á
Norðurlandamálunum, og að þess
um lestri hef ég búið síðan. Ann-
ars má nú segja, að ég væri síles-
andi, allt þar til ég kom hingað
til Reykjavítour. Iíér hefur maður
sjaldan tíma og því síður næði.
Það er eins og ymur umhverfisins
slævi þessa löngun.
— En ef við höldum áfrarn með
ævisöguma: Þú reistir bú fyrir norð
an, eða hvað?
TlMINN - SUNNUDAGSBLAÐ
133