Tíminn Sunnudagsblað - 30.12.1972, Side 14

Þar fannst i helli einum heilmikið af
vel varðveittum beinagrindum
Neanderdalsmanna, á öllum aldri. A
sama stað fundust einnig verkfæri og
áhöld úr steini, kolaðir viðarbútar og
bein ýmis konar spendýra, svo sem
hellabjarna, nashyrninga og villi-
hesta. t notum allra þessara funda
þekkja menn nú yfir fjörutiu, meira og
minna heillegra, beinagrinda
Neanderdalsmanna. Er likamsbygg-
ing þeirra þvi allvel þekkt. Beinabygg-
ing kyns pessa er i öllum verulegum
atriðum mjög mannleg, jafnvel þó að
nokkur frávik séu hér og hvar, að þvi
er snertir nútimamenn.
Neanderdalsmenn voru lágvaxnir,
meðalhæð kvenna um það bil 156 cm,
en karla 165 cm. Útlimir sverir og
luralegir, hálsstuttir voru þeir og álút-
ir, hoknir i knjám og innskeifir. Haus-
kúpan tiltölulega stór og grófgerð, en
rúmtak heilans svipað og hjá nútima-
mönnum, þ.e.a.s. um 1500 rúmcm.
Afturhluti heilans var mun betur
þroskaður en framheilinn, og gefur
það visbendingu um litla greind, en
aftur á móti skarpa sjón. Þeir voru
veiðimenn og svokallaðir safnarar,
þ.e. veiddu sér til matar öll þau dýr, er
þeir gátu fest tangarhald á, og lögðu
sér ennfremur til munns rætur,
stöngla og blöð ætra jurta, auk ávaxta.
t hellum þeirra hafa oft fundizt stein-
gerðar beinaleifar úruxa, villihesta og
hellabjarna. Yfirleitt eru bein veiði-
dýra þessara brotin til mergjar, sem
veiðimönnunum hefur trúlega þótt
rétta gómsætastur. Vopn og verkfæri
kyns þessa voru klúr og klambursleg,
af tinnusteini gerð, en tól eða tæki úr
beini og horni hafa ekki fundizt á þess
vegum. Tinnusteinsáhöld þessi heyra
til hinni eldri steinöld, það eru hinir
svonefndu fornsteinungar. öskulög og
kolaðir tréstubbar, sem fundizt hafa i
bólstöðum Neanderdalsmanna, sýna
ljóslega, að þeir hafa þekkt og notað
eldinn, eitt helzta frumskilyrði mann-
legs lifs. Leifar þessa kyns hafa fyrst
og fremst fundizt i Mið- og Suður-
Evrópu, en einnig utan takmarka
þeirrar álfu.
Einn merkasti slikur fundur, utan
landamæra Norðurálfu, er efalaust frá
árinu 1924, en þá fundust á nokkrum
stöðum i Palestinu margar mjög vel
varðveittar beinagrindur karla,
kvenna og barna. Bein þessa Palest-
inufólks liktust i stórum dráttum all-
mikið Neanderdalsmönnum, en sýndu
þó i ýmsum einstökum atriðum þró-
aðri og manneskjulegri likamsbygg-
ingu. Ennið var til dæmis hærra og
hakan stærri og betur þroskuð, heldur
en hjá ekta Neanderdalsmanni. t
fyrstu hugðu menn, að hér væri fund-
inn tengiliður á milli Neanderdals-
manna og svonefndra Cro-Magnon-
manna, sem siðar segir frá, en við
nánari athugun komust menn að þeirri
niðurstöðu, að Palestinumaðurinn
væri skyldastur Neanderdalsmönnum,
af þeim frumbyggjum Evrópu sem
þekktir eru.
A sinum tima vakti það óhemju-
mikla athygli, er beinaleifar fundust i
gryfju nokkurri i Ródesiu, árið 1921,
þar sem Broken Hill nefnist. t Trans-
val i Afriku hafa einnig fundizt mjög
fornar leifar frumstæðra manna.
Þetta Afrikukyn hefur verið nefnt
Ródesiumaðurinn (Homo rhodesiens-
is), og þar með talið til sömu ættkvisl-
ar sem nútimamaðurinn, en annarrar
tegundar. Það, sem i Ródesiu fannst i
fyrstu umferð, var vel varðveitt höfuð-
skel, þótt að visu vantaði neðri kjálk-
ann. Ennfremur voru þar nokkrir
kögglar og hnútur og fleiri beinamol-
ar. Höfuðkúpan var, að þvi er séð
974
Sunnudagsbiaö Tímans