Tíminn Sunnudagsblað - 30.12.1972, Qupperneq 15

Þetta eru höfuðskeljar Ródesiu-mannsins, en þær fundust i Suður-Afríku 1921.
varð, mjög frum'stæð að gerð, með
geysimikla brúnaboga og kamb aftur
eftir miðri hauskúpu, flatt og lágt enni,
digra köggla o.s.frv, Að öðru leyti likt-
ust beinaleifar þessar nútimamönn-
um. Til dæmis sat hauskúpan lóðrétt á
hryggnum alveg eins og á nútima-
manni, og heilabúið var meira að
framan og minna að aftan, en hvort
tveggja þetta er þveröfugt við það,
sem var hjá Neanderdalsmönnum. Þá
þótti það og feykilega athyglisvert, að
tennur hauskúpunnar voru stór-
skemmdar af beinátu, fyrirbæri, sem
ella er gersamiega óþekkt hjá stein-
gerðum beinaleifum manna, en má
heita dæmigert fyrir Evrópumenn
nútimans. Það mun vera afar erfitt að
ákveða með nokkurri vissu, aldur
beinaleifa þessara, þó vilja sumir
fornleifafræðingar telja Ródesiu-
manninn eins konar afriskan
Neanderdalsmann. Aftur á móti álita
aðrir sérkenni hans svo óljós og vafa-
söm, að eigi sé hægt með sæmilegri
nákvæmni að ákvarða skyldleikann,
við aðrar steingerðar leifar frum-
manna, er fundizt hafa. Arið 1953 fann-
st norðan við borgina Kapstað i Suður-
Afriku höfuðkúpubrot, það er að segja
efsti hluti höfuðskeljar, sem að lögun
allri liktist töluvert höfuðlagi Ródesiu-
mannsins. Hauskúpubrot þetta er talið
stafa frá mjög forsögulegum tima, og
vera ef til vill um þr jú hundruð þúsund
ára gamalt.
Austur i Asiu hafa einnig fundist
leifar manna, sem likjast Neander-
dalskyninu. Arið 1931 fundust til dæm-
is við uppgröft á eynni Jövu, einar ell-
efu hauskúpur, sem flestar voru nokk-
uð heillegar og allvel varðveittar. Likt
og Neanderdalskynið þá hafði þetta
fólk stórt og grófgert höfuð, með flötu
og lágu enni, þykkum brúnabeinum og
stórvöxnum hnakka. Ýmis önnur ein-
kenni voru þó ólik hinum evrópsku
Neanderdalsmönnum, og skyldleiki
við þá þvi mjög óviss. Þessir mörgu
fundir á leifum forsögulegra frum-
manna benda til þess, að fólk, sem
liktist Neanderdalskyninu i útliti hafi
einhvern tima verið dreift yfir mikinn
hluta hnattarins.
Vegna rannsókna á þessu sviði hér i
Evrópu, ráku menn sig fljótlega á nýtt
kyn frummanna, sem lifði i álfunni á
siðustu isöld, en nokkru seinna en
Neanderdalsmenn, og hafa að ýmissa
áliti útrýmt hinum siðar nefndu, en aö
annarra ætlan hefur kannski i ein-
hverjum mæli, verið um að ræða blóð-
blöndun beggja kynja. Það var i
héraðinu Dordogne i Frakklandi, að
menn fyrst fundu leifar þessa isaldar-
fólks, er virðist hafa staðið á verulega
hærra menningarstigi en Neander-
dalsmennirnir. Árið 1909 fannst i fyrr-
nefndu héraði Frakklands beinagrind
manns, sem bar öll einkenni þess, að
hann hefði eigi aðeins sofnað svefnin-
um langa i helli sinum, heldur hefði
hann einnig verið grafinn þar eða jarð-
settur. Hinn dauði var skrýddur háls-
keðju úr sjókuðungum, en við höfuð
hans og brjóst lágu finlega unnin áhöld
úr steini. Hvort tveggja þetta bendir á
tiltölulega hátt menningarstig, og vist
fegurðarskyn. Kyn þetta hefur verið
nefnt Aurignacmenn (Árinjak-), eftir
bæ einum eða borg i áðurnefndu hér-
aði. Kyn þetta hefur að likindum kom-
ið til Evrópu fyrir svo sem fimmtiu til
sextiu þúsund árum, þegar fjórða isöld
stóð sem hæst, og voru þar enn viðloða
i lok jökultimans. Aurignacmenn virð
ast hafa staðið fyrirrennurum sinum
langtum framar að menningu, likams-
atgerfi og útliti, þó að þeir bæru enn
ýmis einkenni frummannsins. Þeir
voru langhöföar með vel lagað enni,
hátt og hvelft. Litið áberandi brúna-
boga, há kinnbein og höku lika þvi, er
nú gerizt meðal Norðurálfubúa. Lágir
voru þeir vexti, en fagurlimaðir og
beinvaxnir. Hvaðan Aurignackynið
hefur borizt til Evrópu er ekki vitað,
þótt margir visir menn geti þess til, að
Asia sé þess ,,Berurjóður”. Muni
kynsmenn þessir hafa fylgt eftir hinni
hopandi jökulrönd norður á bóginn,
þegar helheimur fjórðu og siðustu is-
aldar tók nokkuð að slakna. Að þvi var
Mannfræðingar álykta það af höfuðskeljum, sem fundizt hafa af Peking-mann-
inum svonefnda, að andlitsfall og höfuðlag hans hafi verið þessu likt. Þetta er
konuhöfuð.
Sunnudagsblaö Tímans
975