Tíminn Sunnudagsblað - 30.12.1972, Síða 17

Striösmannadans — hellismáiverk mjög fornt frá Castellón á Spáni.
þar ef til vill verið eins konar helgi-
staðir, nokkurs konar bænhús eða
heimilishof. Að öllum likindum hafa
Cró-Magnonmenn þó einkum gert
myndir sinar i þeirri veru, að veiði-
dýrin yrðu þá auðveldari bráð en ella,
eða kannski sem þakkarfórn til guða
sinna, að lokinni vel heppnaðri veiði-
för, nema hvort tveggja væri.
Hafa verður það i huga, að dýra-
veiðarnar gáfu hellabúum þessum all-
ar þeirra lifsnauðsynjar, kjöt til átu,
feiti til ljóss og hita, skinnfeldi til
klæða, sinagirni til sauma og bein i
ýmis áhöld og smiðisgripi. Það er að
segja, öll lifsafkoman byggðist á vel
heppnuðum dýraveiðum. Cró-
Magnonfólkið virðist vera fyrstu ibúar
jarðar, sem þroskað hefur með sér
umtalsverða menningu. Skiljanlega
vitum vér þó næsta litið um lif þess og
lifnaðarhætti, skipulag samfélagsins,
hugmyndaheim og trú. Þó mun mega
ganga að þvi sem visu, að kyn þetta
hefur átt sér einhver frumstæð trúar-
brögð. Hin'sérstæðu hellamálverk,
jarðsetning dauðra, ásamt gjöfum til
þeirra, sýnist allt bera vitni um trú á
framhaldslif eftir dauðann. Vegna
slikrar trúar, voru iveruföt lögð i gröf
hjá framliðnu fólki, ennfremur vopn
og matvæli, allt til notkunar i hinum
dularfulla dánarheimi og á leiðinni
þangað. Á bak við lifsform þessara
frumstæðu, harðgerðu veiðimanna,
sem hvorki þekktu til húsdýra né ak-
urgerðar, heldur börðust þrotlausri
baráttu fyrir lifi sinu, við blind og mis-
kunnarlaus náttúruöfl, sjáum vér þó i
fyrsta skipti i mannheimi leiftrum
bregða fyrir af svonefndri menningu, i
list og lifsviðhorfum Cró-Magnonkyn-
flokksins.
Það er talið engum efa undirorpið,
að nútimamaðurinn eigi ætt sina að
rekja til Cró-Magnonkynsins, en þá
vaknar spurningin, hverjir voru for-
feður þess? Sumir fornfræðingar telja
sennilegt, að það hafi verið Neander-
dalsmenn. Meðal annars færa þeir það
til eða benda á, að Palestinumaðurinn
likist Cró-Magnonmönnum, og að elztu
kynslóðir þeirra beri ýmis einkenni
Neanderdalsmanna. Á hinn bóginn
halda aðrir fróðir menn i þessum fræð-
um þvi fram, að mismunur þessara
tveggja kynja sé svo mikill, að ekki
geti það til álita komið sem staöreynd,
að nútimamaðurinn sé á nokkurn hátt
afkomandi eða i skyldleika við hið
mjög svo frumstæða Neanderdalskyn.
Og hefur sú skoðun orðið æ útbreiddari
meðal fornfræðinga, nú á siðari árum.
t Þýzkalandi og Englandi hafa sem
sé fundizt leifar manna, sem eru mjög
miklu eldri en Neanderdalsmennirnir,
ef til vill allt að þvi þrjú hundruð þús-
und ára, það er að segja frá næst sið-
asta hlýviðrisskeiði jökultimans, á
milli þriðju og fjórðu isaldar. Eftir
þeim fundum aö dæma og öðrum, frá
sama eða svipuðum tima, þá liktist
það kyn meira nútimamönnum, að
ýmsum likamseinkennum, en Neande-
dalsmönnum, þótt skrýtið megi virð-
ast. Hallast menn helzt að þeirri skoð-
un, að þar hafi verið um að ræða sér-
stakt kyn, sem orðið hafi ættfeður bæði
Neanderdalsrnanna og annarra kynja,
er liktust Cró-Magnonkyninu. Hafi þau
þróazt samtiða, en tileinkað sér ólika
lifnaðarhætti.
Er hægt að rekja sögu mannsins
lengra aftur i timann? Hvaðan komu
til dæmis forfeður hinna elztu kynslóða
Neanderdalsmanna? Og hvar eigum
vér að leita að vorum allra fyrstu for-
eldrum? ,,t malæiska Eyjahafinu”,
sagði hinn kunni þýzki könnuður, Ern-
st Haeckel, fyrir tæpri einni öld.
„Meðal steingerðra leifa útdauðra
spendýra, sem grafin liggja i gömlum
jarðlögum á þeim slóðum" Ungur
hollenzkur læknir, Eugéne Dubois, að
nafni, varð svo hugfanginn af þessari
tilgátu Þjóðverjans, að hann lét af
góðri stöðu heima i Hollandi, og gerð-
ist herlæknir austur i Asiu-nýlendu
Niðurlanda. En hið stórkostlegasta við
hugdettu þessa, og skyndiákvörðun
læknisins unga var það, að hann fann
einmitt fjársjóð þann, er hann leitaði
eftir, steingerðar leifar eins frumstæð-
asta manns, sem þekkzt hefur.
Árið 1892 fann hann við uppgröft á
eynni Jövu, efsta hluta mjög frum-
stæðrar höfuðskeljar, fáeina jaxla,
alveg heilan lærlegg og brot úr öörum.
Veru þessa kallaði E. Dubois
„Pithecanthropus erectus”, það er
hinn upprétti apamaður, sem alla tima
siðan er þekktur undir nafninu, Jövu-
maðurinn. Fundur þessi vakti að von-
um gifurlega athygli á sinum tima, og
áhangendur þróunarkenningar Dar-
wins héldu sigurhátið, þar eð vart gat
fengizt betri sönnun fyrir réttmæti
þeirrar kenningar, sem hinn miklu
brezki náttúrufræðingur hafði sett
fram. En andstæðingar hinna sigur-
glöðu manna sögðu aftur á móti, að
fundur þessi væri með.öllu þýðingar-
laus og stæði i engu safmbandi við upp-
runa mannsins, heldur mundu beina-
leifar þessar stafa frá einni eður ann-
ari apategund. Ýmsir meira raunsæir
visindamenn, létu sér einnig fátt um
finnast þennan merka beinafund.
Jafnvel svo siðla sem árið 1921, hélt
hinn alkunni sænski liffærafræðingur
0. M. Ramström þvi fram, að höfuð-
kúpa Jövumannsins sýndi i öllum hlut-
föllum svo algert samræmi við
Simpansapa, að hún yrði að teljast til-
heyra einhverri stórvaxinni mannapa-
tegund, sem eigi væri mönnum skyld á
nokkurn hátt. Sama ár (1921) gerði
sænski steingerfingafræðingurinn
Gunnar Anderson mikilvæga uppgötv-
un, sem leiddi i ljós, að Rördam hafði
ekki á réttu að standa. 1 stórum og við-
um hellum austur i Kinaveldi nálægt
borginni Peking, þar sem Chou-Kou-
Tien heitir, fann Anderson mikinn
fjölda steingerðra leifa margs kyns
spendýra, sem veriðhöfðu á foldu fyr-
irsvo sem hálfri milljón ára. Á meöal
leifa þessara, uppgötvuðust svo
skömmu siðar mjög frumstæðar
mannstennur. Var þá ekki að sökum
að spyrja, uppi varð fótur og fit og um-
fangsmikill uppgröftur hafinn, með
styrk frá ameriska Rockefeilersjóðn-
um. A næstu tuttugu árum fundust
þarna hvorki meira né minna, en leif-
Sunnudagsblað Tímans
977