Tíminn Sunnudagsblað - 05.05.1973, Blaðsíða 17

Bakarís-briininn
í Keflavík
Árið 1908 var ekkert slökkvilið á
Suðurnesjum og Keflavik var þá ekki
undanskilin. Formlegt slökkvilið kom
ekki i Keflavik fyrr en 1913, en það ár
er gefin út „Reglugjörð fyrir eldvarna
og slökkvilið Keflavikur kauptúns”.
Fyrsta slökkvidælan kom svo nokkru
seinna. Upphaf að slökkviliði i þorpinu
er þó eldra eða frá árinu 1911, en þá
ritar stjórnarráðið hreppsnefnd Kefla-
vikurhrepps bréf,þar sem minnt er á
að samkvæmt lögum sé þorpum og
þéttbýliskjörnum, sem hafa 300 ibúa
og þar yfir, gert skylt að eiga slökkvi-
dælu, fötur, stiga, stúta og annað þvi-
likt er hverju reglulegu slökkviliði
fylgir. Hér á eftir mun verða rætt um
húsbruna nokkurn er varð i Kelfavik
árið 1908, eða eins og fyrirsögnin segir
til um: Bakariisbrunann. Eigandi
hilssins var Helgi Eiriksson frá Karls-
skála við Reyðarfjörð Björnssonar.
Verður nokkuð sagt frá Helga bakara
og konu hans frú Sesselju Árnadóttur
prests á Rip i Skagafirði siðar á Kálfa-
tjörn (frá 1886 til 1919) Þorsteinssonar.
Heimildir um þau hjón og heimili
þeirra er að finna i jólablaði Faxa
1964, grein eftir Mörtu V. Jónsdóttur
ættfræðing. Heimildir um rannsókn
brunamálsins eru úr dómsmálabók
Gullbringusýslu frá braunaárinu.
bjóðólfur flytur eftirfarandi fregn
31. janúar 1908: „Húsbruni varð i
Keflavik 22. þ.m. Þar brann hús Helga
Eirikssonar bakara, allstórt hús, tvi-
lyft, með ibúð, bökunarofni og vöru-
búð. Einhverju var bjargað af lausum
munum. Húsið var vátryggt og sömu-
leiðis allt sem i þvi var, að einhverju
leyti a .m .k. Tvö næstu hús voru allhætt
komin og skemmdust ekki til muna.
Urðu varin”.
Þann 7. febrúar 1908 var sýslumaður
Gullbringusýslu, Páll Einarsson,
staddur i Keflavik til „að taka próf til
upplýsingar um eldsvoða þann, er að
höndum bar i Keflavik þ. 22. f.m. ”,
Húseigandinn, Helgi Eiriksson,
mætti fyrstur i réttinum „og áminntur
um sannsögli gefur hann skýrslu á
þessa leið”: Um kvöldið þann 22. f.m.
sat hann að kvöldverði ásamt fjöl-
skyldu sinni i húsi sinu (á efri hæð-
inni). Gekk þá mágkona hans, Stein-
unn Árnadóttir, fram i eldhúsið til þess
að sækja kaffi. Varð henni þá litið i loft
uppi i eldhúsinu og sá hún þá eld þar.
Kallaði hún þegar fram i borðstofuna
hvers hún væri vör, og sagði að eldur-
inn væri upphaf lampa á hillu, sem þar
var á veggnum. Brá Helgi skjótt við og
skautzt fram i eldhúsið. Virtist honum
eldurinn vera litill svo hann hugðist
geta slökkt hann með votri dulu. Hann
hljóp þvi upp stigann,sem þarna var og
uppá loftið, til að aðgæta eldinn betur.
Er upp kom lagði reykjarmökkinn á
móti Helga og sá hann þegar að eldur-
inn var það magnaður að ekki yrði
hann slökktur i einu vetfangi, hafði
hann læst sig fram með öllu þakinu i
mosa og tréspæni sem þar var geymt.
Var það vegna þess að upphaflega var
áætlað að nota það sem stopp i húsið er
það var reist.
Er Helgi sá nú hve eldurinn var mik-
ill skipaði hann svo fyrir að sótt yrði
fólk til að bjarga og slökkva. Sjálfur
lét hann það verða sitt fyrsta verk að
bjarga börnunum sinum 4 úr húsinu.
Dreif þegar að múg og margmenni úr
öllum áttum. Strax varð ljóst að hús-
inu myndi ekki hægt að bjarga og þvi
var lögð áherzla á að koma i veg fyrir
að eldurinn næði i næstu hús. Nokkru
varð samt bjargað úr hinu brennandi
húsi, en ekki tókst samt betur til en
svo að margt af þvi eyðilagðist með
öllu,er þvi var varpað út um glugga i
öllum látunum og fátinu sem greip um
sig. Brann nú húsið til ösku á stuttum
tima.
Við réttarprófin taldi Helgi Eiriks-
son það alveg öruggt að upptök eldsins
væru að kenna lampanum sem stóð á
hillu i eldhúsinu og áður er frásagt.
Húsið var vátryggt hjá dönsku
tryggingafélagi fyrir 12.000.00 kr., en
hafði verið virt á tæpar 14 þúsund.
Innbúið var sömuleiðis tryggt hjá
Helgi Eiríksson
dönsku félagi fyrir 2 þúsund krónur.
Meðal þess sem brann var mikið bóka-
safn. Til að meta tjón Helga voru þeir
Agúst Jónsson hreppstjóri i
Höskuldarkoti i Ytri Njarðvik og Egg-
ert snikkari Björnsson i Keflavik kosn-
ir. „Ber þeim að gjöra hana eftir beztu
þekkingu og i formi þvi, sem hlutað-
eigandi tryggingafélag óskar eftir”.
Steinunn Árnadóttir var þvi næst
kölluð fyrir sýslumann og eftir henni
Sigurður Árnason. Var framburður
beggja samhljóða þvi,sem Helgi hafði
sagt. Var nú gert hlé á réttarprófum
þar til daginn eftir..
Þá mætti fyrir réttinum Eyjólfur
Bjarnason verzlunarmaður (og siðar
kaupmaður i Keflavik i áratugi). Hann
var verzlunarmaður hjá Ólafi
Asbjarnarsyni kaupmanni sem rak
verzlun á neðri hæð bakarisins. Þegar
kviknaði i húsinu var búið að loka
sölubúðinni. En er Eyjólfur vissi hvað
skeð hafði brá hann við og opnaði búð-
Sunnudagsblað Timans
401