Íslendingaþættir Tímans - 27.06.1969, Blaðsíða 20

Sfötíu og fimm ára*
GUORdNM. KRISTÚFERSOÚTTIR
frá Krossi á Barðaströnd
Að Brefckuvefffi á Barðaströnd
b.juggu uim árat'Ugas'keið, fyrir ag
eftir síðustu aldamót, sæmdar
hjónin, Margrét Hákonardóttir og
Krislófer Sturluson. Þau voru
bæði styirkar stoðir í þeirra tima
þjóðfél'aigi, enda_ enigum aukvisum
hent a'ð eignast og ala upp 17
börn, á rýrðai'koti, án allra styrkja
og situðntogs seim bændur fá nú
notið. Hægt er að hugsa sér að á
heimilinu því hafi ekki aMtaf ver-
ið gnægð í búi, en þar kom eitt-
hvað á móti, sem fljótlega sýndi
sig, þegar systkdnin þau „uxu úr
grasi“, og urðu hvert öðru mann-
vænlegra, svo að af batr, og má
þar t.d. nefroa: Eirífc Skipherra —
sem m þjóðin hef ur lengi þekkt og
virt — og sömuleiðis HáOcon, al-
þingismann og bónda í Haga 6
Bai'öaströnd.
En alit firam á vora daga, hafa
konror verið hlédrægar á opinber-
uim vettvarogd hér á landi, og þeirra
þvi minna getið, en karla, þó störf
þeirra liafi í öltu verið jafn happa-
drjúg, og átt sinn þátt í að skapa
þann auð og áilt sem íslenzka þjóð
in býr að í dag — og ekki þarf
að gera litið úr, þrátt fyrir yfiir-
standandi örðuigleifca.
Ein úr þessum systkiroahópi, var
kona sem ég hef nú í huga —
koroan sem ég hef dáð og virt sök-
um manntoosta hennar, um margra
áratuga stoeið, og bið nú allar bless
unar, er hún á þrjá aldarfjórðunga
að batoi. Mikið vatn hefur runnið
til sjávar á þeim tíma og oft verið
„hart í heimi“ — etoki síður í henn-
ar lífi, en á viðara vettvangi. Hún
er fædd að Brekkuvelli á Barða-
sbrönd, þann 28. maí 1894, og heil-
ir Guði'ún Margrét. Þekktust nxun
hún undlr nafninu: Guðrún á
Krossi, því á Krossi á BarðaStrönd
20
bjó hún við sæmd. næstum þvi
iiiáltfa öld.
Mér he'ar alltaf fundizt svo éðli
fegt að hennar Ijóssæfcna sál skyldi
fæðast á þessa jörð að voöíagi á
fögrum stað, og hugsa mér að hún
hafi fyrst opnað augun á sólbjört-
uim morgni, eins og þeir geta feg-
urstir verið á Brebkuvelli, þegar
Breiðafjörður bilkar sólfáður í
Iljúfu íogni og skýjaslæður vefjast
að tindum Snæf'dllis'ökul's — hins
tigna útvarðar bvggðanna við
Breiðafjörð. En skuggabólstrar
geta þó hafa þirzr við Slcor.
Barðastrandárljöllin láta efcki
mikið yfir sér, en þau eru form-
fögur og skýla vel fyrir köldum
anda norðursins. Þau geyrna Tíka
unaðsfagra, birkiklædda smá
dal inmi á millx sín, og þaðan legg-
ur oft ilmsæta angan nýlaufgaðra
trjánroa að voriagi. Við myroni
tvegigja af þessum smádölum, hef-
uir Guðirún eytt miestum Muta æv-
ironair, og á vorum dögum mun
vandifurodið jafn fagurt og Mðsæl
umhverfi sem fæðingarstaður Guð
rúnár var, og ég veit að þau á-
bríif balfa seitlað inn í siál benroar
á berazkn og þroskaáruroum, og
hijiálp-að til að gæða hana þeirn ör-
Uigga kjarki, trúarvissu og tdi-
beiðslu á ölTu fögru og góðu, sem
ávalt befur einkenmt lif henroar og
starf.
Berroska he-nnar mun haía li'ðið
fljótt, og hún snemma byrjað að
ala öinn og umhyiggju fyrir li-eiim-
iffli sín-u og systkinahópnum stóra,
á ýmsuim aidri En hugur hennar
hðfur þó þráð þekfcingu og meront-
un, því 18 ára að aldri héflit hún
tl Reykjav'kur á Kvenniaskófann
þar — æðstu og næ.rtum þvi einu
m'erontastofnuniroa sem þá stóð
stúikrom opxn. Ög hvenisu sorglega
fáai* böfðu efni og áræði til að not-
færa sér haroa? Já, það var næstum
óskdijanleg,- að Guðrún stoyTdi geta
Tátið þennan draurn sinn rætast —
enda áreiðantega exn,t stúltoan úr
þvi byggða’.agi á þeiim árurn. ®n
gott dærni um dugnpð hennar og
viiljafeisitu. Námið nc>tfærði hún sér
með þeim ágætum, að eroga konu
hef óg þekkt færari um að rækja
hversdagsieg störf á hagkvæmari
hátt, eða hæfari tl að staroda fyrii'
veizlum ar meira skiTdi við hafa-
Ifarodavinna hennar bar af öðru er
þá sást í sveitum, listfengi og vand
vi.rknii fyiigdust þar að.
Áreiða-nlega var frændi nxiron,
Valdimar Sæmundsson, af mörg-
um liitiinn öfundaraugum þega,r
þeissi giæsilega og mikilhæfa
Stúltoa hét honum eiginorði. Brúð-
toaup þei-rra var baldið að Knossi
þann 16. marz 1916. og stuttu
ÍSLENDÍNGAÞÆTTíS