Íslendingaþættir Tímans - 15.03.1973, Blaðsíða 7

ár, en þá urðu prestaskipti i Landeyja-
þingum. Minntist hann oft Bergþórs-
hvols og sagöi þá, aö þar heföi veriö
gott aö búa.
Þegar Ingi hvarf frá Bergþórshvoli,
tók hann til ábúöar jöröina Vaönes i
Grimsnesi nágrannajörö viö Kiöja-
berg. Reyndist hann þrifnaöarbóndi. A
ööru búskaparári sinu þar reisti hann
rafstöö á jöröinni og notaöi bæjarlæk-
inn sem aflgjafa. Fullnægöi þessi stöö
notkunarþörf heimilisins, og var hún
fyrsta rafstööin á sveitabæ i Grims-
nesi og llklega meö þeim fyrstu i sýsl-
unni. Viö framkvæmd þessa verks
mun hann I öllu hafa fariö aö ráöum
hins sjálfmenntaöa meistara Bjarna
Runólfssonar I Hólmi.
Ingi bjó 20 ár I Vaönesi, eöa til ársins
1945, og búnaöist vel. En af ástæöum,
sem hér veröa ekki raktar, brá hann
nú búi og geröist póstafgreiöslumaöur
i Reykjavik. Er hann varö aö láta af
starfi sinu hjá Pósti og sima fyrir
aldurssakir, fékk hann starf hjá toll-
stjóraskrifstofunni og gegndi hann þvi
siöan fram á Þorláksmessudag s.l.
Þá haföi Ingi einnig meö höndum
smávegis störf fyrir Afengisvarnaráö
rikisins i um þaö bil einn áratug.
Kona Inga var Ingibjörg Jónsdóttir
ættuö úr Landeyjum og lifir hún mann
sinn. Þeim varö fjögurra barna auöiö:
Siguröur, skrifstofustjóri hjá Pósti og
sima, Reykjavik, Gunnlaugur bygg-
ingameistari, Hafnarfiröi, Sigurjón,
lögregluþjónn, Reykjavik og Soffla,
fulltrúi hjá Hagstofu tslands.
Leiöir okkar Inga lágu þá fyrst sam-
an, þegar ég kom til starfa I Afengis-
varnaráöi áriö 1958. Hann haföi þá
veitt ráöinu nokkra þjónustu um
tveggja ára skeiö. Hann kom fljótlega
á minn fund, skýröi mér frá þvl I
hverju starf sitt fyrir ráöiö væri fólgið
og spuröist fyrir um þaö, hvort þessar-
ar þjónustu væri óskaö framvegis. Viö
ræddumst nokkuö viö, og ég þóttist
sjá, aö hér var aö mæta viöræöugóöum
manni, er vel kunni aö haga orðum
slnum. Lauk fundi okkar svo, aö ég
sagöi: Við skulum láta viö svo búiö
standa um sinn og sjá hvort okkur
kemur saman. A þaö mál var ekki
minnzt framar, en Ingi hélt störfum
slnum áfram i 8 ár, eöa meöan hann
gat komið þvl viö vegna annarra
starfa.
Ingi bar þaö meö sér, aö hann var
vel aö manni, enda haföi hann stundaö
nokkuö iþróttir sem ungmennafélagi á
yngri árum og reynzt liötækur gllmu-
maöur.
En hann var þó ekki slður bókamaö-
ur. Hann las mikiö og átti all-stórt
bókasafn. Oft lék hannséraö þvi viö
mig I góöu tómi aö fara meö alllanga
Q Skúli
árin, sem hann liföi. Áttum heima
skammt frá hvor öörum — I sömu
byggingunni. Búa þar aö meirihluta
kennarar. Um slöustu jól heimsótti ég
Skúla og hans ágætu konu, Onnu Sig-
uröardóttur, Þórólfssonar skólastjóra,
þrlvegis. Aöur haföi ég komiö til
þeirra skömmu eftir aö ég geröist
kennari hér I Skálholti. Ræddum viö
um skólann og hlutverk hans I fram-
tiöinni. Ég las þeim kvæöi þaö, sem ég
orti skömmu áöur en skólinn tók til
starfa, og ég flutti viö setningu hans
hér I Skálholti. Skúli var sjálfur vel
skáldmæltur og haföi mikiö yndi af
ljóöum. Sýndi hann mér ýmislegt af
kveðskap slnum I handriti. Nokkuö
haföi birzt í Sunnudagsblaöi Tlmans,
en annaö beiö þar birtingar. Eitt ljóöa
Skúla er mér einkar hugstætt. Ber þaö
heitiö Jól gamla mannsins. Birtist þaö
I Sdbl. Tlmans 1971. Sagöi ég Skúla, aö
mér fyndist þaö bezta ljóö hans, —
órlmaö þó.
Anna, kona Skúla, er eins og áöur
segir, dóttir Siguröar Þórólfssonar. Er
hún áhugasöm mjög um öll menn-
ingar- og félagsmál. Stóöu hjónin þar
saman — sem I ööru.
Þegar ég kom til Skúla rétt fyrir
slöustu jól, vann hann aö þvi aö raöa
ýmsu I möppur, s.s. prófsklrteinum,
kortum, myndum, skipunarbréfum,
skeytum o.fl. Dáöist ég aö handbragö-
inu. Skúli var hiröu- og reglumaöur
frábær.
Hann varö margs heiöurs aönjótandi
á lifsleiöinni. Þannig var hann sæmdur
æösta heiöursmerki ungmennafé-
laganna, og heiöursfélagi varö hann I
ýmsum félögum. Allt var þetta verö-
skuldaö, þvl aö maöurinn var mjög
starfshæfur. Og ég er viss um, aö
Skúla þótti vænt um þá viöurkenningu,
sem samferöamennirnir veittu
honum. Skúli var áberandi maöur,
hvar sem hann fór. ööru held ég, aö
kafla úr Islendingasögunum utanbók-
ar án þess aö skeikaöi. Minniö var
traust og fornbókmenntir okkar voru
honum mikiö eftirlæti. Þaöan var frá-
sagnargáfa hans runnin og sjálfsagt
lika frá afa hans prófastinum á
Breiðabólsstaö. Eitthvaö af kimnigáfu
Inga ætla ég, aö sé einnig frá þjóö-
sagnaritaranum afa hans komin. Ingi
var maöur gamla tlmans. Hann var
fastheldinn á fornar venjur og Ihalds-
samur nokkuö aö eöli. En ekkert
gamalt var gott vegna þess aö þaö var
fornt. Þvi var hann einnig frjálslyndur
hann heföi ekki unaö meö góöu móti.
Hann fann, aö
„llfsins kvoö og kjarni er þaö aö liöa
og kenna til I stormum sinna tlöa”.
Svo talaöist til á milli okkar Skúla
siöast, er viö hittumst, að ef viö liföum
báöir til vors, mætti ég fara þess á leit
viö sjónvarpiö, aö ég ræddi viö hann I
þættinum „Maður er nefndur.” Þóttist
ég viss um, aö hann gæti frá ýmsu
sagt, og maöurinn vel máli farinn. —
Or þesu veröur nú ekki. En hér hefi ég
I höndum tslendingaþætti Tlmans, en
þar er heilt tölublaö Skúla helgaö.
Sýna greinar þær, sem þar birtast,
hvers álits Skúli naut.
Stundum er sagt, aö óþarft sé aö
minnast eins öörum fremur. Ég held,
aö hér sé öfundin aö verki, en sú hvöt
er rlk I mörgum. Mér er ekki öfund I
hug, er ég minnist Skúla vinar mlns,
heldur þökk. Hann vanntil slns frama.
Hann var ekki frá neinum tekinn. Ég
hefi þá trú, aö sumir menn séu fæddir
til aö hafa forystu.
Muniö þiö eftir mynd, sem ég festi
upp hér I skólanum, snemma I vetur?
Hún var af lýöháskólanum á Hvftar-
bakka. Þar fæddist Anna, kona Skúla,
og ólst upp. Þar nam Skúli .Við erum
ekki fyrstu íslendingarnir sem starfa I
lýöháskóla. ónei. A þaö vildi llka Anna
leggja áherzlu. 1 kynningarbréfi, sem
Skáfholtsfélagiö sendi út 1970, stóö, aö
hér væri um aö ræöa fyrstu tilraun til
stofnunar lýöháskóla á Islandi. Anna
mótmælti þessu kröftuglega.
Ég minnist hér æskulýösleiðtoga,
sem ég tel, aö hlotiö hafi sitt veganesti
I skóla svipaörar tegundar og þiö gistiö
nú um sinn. Ef þiö hljótiö hér þá
vakningu, er dugir ykkur til að vera
vekjandi og hvetjandi I félags- og
menningarmálum, þá er vel.
Viö, sem hér kennum og veitum
ykkur aöhald, fræöslu og leiösögn á
þessu fyrsta ári lýðháskólans I Skál-
holti, vonum, að þiö veröiö boöberar
menningar, hvar sem þiö fariö á ævi-
brautinni. Og þá er sannarlega til ein-
hvers unniö.
Auöunn Bragi Sveinsson.
I oröi og athöfn. En allt skyldi gaum-
gæft samvizkusamlega, áöur en til
skoöanamyndunar gæti komiö. Þaö,
sem sýndist rétt fyrir dómstóli sam-
vizkunnar, skyldi standa.
Ég þakka Inga Gunnlaugssyni störf-
in hans I þjónustu Afengisvarnaráðs
og ágæt kynni og vinarhug.
Drottin.blessi trúan þjón.
Eiginkonu hans og ástvinum öllum
votta ég samúö mlna og sendi þeim
blessunaróskir.
Kristinn Stefánsson.
íslendingaþættir
7