Íslendingaþættir Tímans - 19.07.1973, Blaðsíða 4

Sigríður Einars
frá Munaðarnesi
F. 14. október 1893
D. 10. júli 1973.
Sigriður Margrét Einarsdóttir
fæddist i Hlöðutúni i Stafholtstungum
14. október 1893. Foreldrar hennar
voru hjónin Einar Hjálmsson bóndi
þar og Málfriður Kristjana Björns-
dóttir ljósmóðir frá Svarfhóli. Ekki
voru þau lengi i Hlöðutúni en fluttu yfir
Norðurá að Munaðarnesi og bjuggu
þar allan sinn búskap. Systkini
Sigriðar voru fimm. Magnús, sem var
ári eldri. Hann tók við búi eftir föður
sinn og bjó i Munaðarnesi i rúm 50 ár,
en dvelst nú á sjúkrahúsinu á Akra-
nesi. Tviburarnir Björn og Hjálmur
voru fæddir 24. júli 1895. Björn bjó á
Kaldárbakka en Hjálmur var lengst af
bústjóri i Þingnesi. Árið 1899 fæddust
aðrir tviburar i Munaðarnesi.
Drengur, sem dó samdægurs, en var
skirður skemmriskirn, Jón, eftir
nýlátnum föðurbróður sinum, og
stúlka, sem hlaut nafnið Málfriður
eftir móður sinni, sem dó af völdum
fæðingarinnar.
Um þetta leyti fór Jóhann Björnsson
móðurbróðir Sigriðar að búa i Bakka-
koti (siðar kallað Hvitárbakki) og
hann tók hana i fóstur þá sex ára
gamla. Hún var hjá honum næstu árin,
en 1902 eða 1903 brá hann búi og flutti
út á Akranes. Hann tók hana ekki með
sér. Sigriður fór þá til.móðurforeldra
sinna að Svarfhóli. Meðan hún var i
Bakkakoti barst þangað skarlatssótt.
Hún veikist illa og beið áf þvi mikinn
hnekki. Taldi hún sjálf að minni sitt
hefði aldrei orðið jafngott og það var
fyrir veikindin. Það kom i hana
kyrkingur og heilsuleysi, sem hamlaði
henni i mörg ár.
Sigriður naut barnafræðslu eins og
önnur börn. Hún hafði góðan kennara,
sem henni þótti vænt um, og sóttist
nám vel. Hún varð snemma lista-
skrifari. Skriftina lærði hún hjá konu,
sem talin var skrifa frábærlega vel, en
svo. vel lét henni að halda á penna að
eftir hálfan mánuð var hún orðin betri
skrifari sjálf. A unglingsárum langaði
hana mjög að fara i skóla. Lagði hún
drög að þvi að komast i Kvenna-
skólann, þó varð ekki úr þvi. Hún naut
nokkurrar tilsagnar i einkatimum hjá
dætrum Halldórs Danielssonar,
Leópoldinu og Sophie, en var þá þegar
öll I að hugsa um skáldskap og
yrkingár.
Hún tók við búsforráðum hjá föður
sinum 16 ára og var i Munaðarnesi til
haustsins 1913 er henni bauðst staða
hjá móðurbróður sinum Guðmundi
Björnssyni sýslumanni á Patreksfirði.
Hjá honum var hún þar til hann flutti
suður 1918 og var skrifari hans siðustu
árin og gengdi þvi starfi einnig hjá
eftirmanni hans Guðmundi Hannes-
syni næsta ár, en fór þá suður og vann
á póstmálaskrifstofunni.
Einar I Munaðarnesi dó árið 1921. Þá
tæmdist henni svolitill arfur. Hún
notaði peningana til utanferðar. Hún
vildi afla sér menntunar og hana
langaði til að skrifa. Hún dvaldi I
Þýzkalandi 1922-1923. Þar vann hún
við saumaskap og lagði jafnframt
stund á þýzkunám. Árið á eftir vann
hún i sparisjóðnum i Borgarnesi en fór
svo aftur til Þýzkalands og var
veturinn i Meissen og fram á siðsumar
1925 að hún fór til Kaupmannahafnar.
Það lýsir vel mannkostum Sigriðar,
að þá var samferða henni I lestinni frá
Þýzkalandi félaus listmálari. Hún gaf
honum aleigu sina 20 danskar krónur
svo hann gæti leyst út farangur sinn og
komist heim til Islands.
1 Kaupmannahöfn fékk hún vinnu
við sauma hjá Magasin du Nord. Það
var vellaunuð og eftirsótt vinna, sem
hún fékk, þótt hún væri ófaglærð,
vegna þess hve góð meðmæli hún hafði
frá vinnuveitanda sinum i Meissen.
Vinnutiminn var langur og verkafólk
réttlaust, en hún lifði góðu lifi þetta ár.
Hún hafði herbergi með Málfriði
systur sinni, sem einnig var við vinnu i
Höfn. Þá voru þar margir ungir
íslendingar bæði við nám og störf og
gestkvæmthjá þeim systrum. Sigriður
var veitul og gestrisin jafnvel úr hófi
fram.
1 marz 1926 fór Sigrúður heim og
fékk aftur vinnu hjá sparisjóðnum i
Borgarnesi. Heldur var nú Borgarnes
iágkúrulegur staður og hið versta
ihaldsbæli, en þetta voru miklir um-
skiptatimar I Evrópu og náðu þær
hræringar allar götur þangað. Fúsi
vert kom (sem framsóknarboðari) og
náði talsverðum itökum, aðrir ungir
menn komu frá Þýzkaiandi heillaðir af
nazismanum, sem þá var að ryðja sér
rúms, samt var nú stofnaður verka-
lýðsflokkur i Borgarnesi. Sigriður
gekk i hann.
Alþingishátiðaráriö 1930 gaf Sigrið-
ur út fyrstu ljóðabók sina „Kveður i
runni.” t henni voru nokkrar þýðingar
á prósaljóöum eftir Sigbjörn Obstfeld-
er, sem þóttu nýstárlegar og höfðu
áhrif á ungu skáldin, sem voru aö vaxa
upp og fundu fyrir lamandi þyngslum
islenzkrar ijóðhefðar.
A þessum árum bar saman fundum
þeirra Sigriöar og Halldóru B. Björns-
son og tengdust þær sterkum vináttu-
böndum, sem héldust meðan báðar
lifðu. Þær'höfðu samflot til Reykja-
vikur ári 1932 og stofnuðu fyrirtæki I
félagi, kjólasaumastofu á Grundarstig
2.
4
islendingaþættir