Íslendingaþættir Tímans - 22.11.1973, Síða 2

MINNING
i' ____
Eyjólfur Þorsteinsson
bóndi á Hrútafelli
f. 25.6. 1892.
d. 16.9. 1972.
Þeim fækkar nú óðum, kempunum,
sem settu svip á samtíð sina hér undir
A.-Eyjafjöllum á þessari öld. Einn af
þeim, sem nú hefur horfið af sjónar-
sviði lifsins er Eyjólfur Þorsteinsson á
Hrútafelli, sem um langt skeið var
með beztu bædnum þessarar sveitar,
lét málefni hennar til sin taka og var
virkur þátttakandi i þeirri þróun, sem
orðið hefur hér i átt til framfara og
menningar.
Eyjólfur ól allan sinn aldur hér i
sveit, utan tveggja eða þriggja
vertiða, er hann fór til sjós. Hann var
fæddur og uppalinn á Hrútafelli. Faðir
hans var Þorsteinn Þorsteinsson, son-
ur Þorsteins Þorvaldssonar, sem
ættaður var úr Arnessýslu og Ingveld-
ar dóttur sr. Jóns Jónssonar i Mið-
Mörk. Meðal systkina hennar voru
Anna. kona Stefáns Ölafssonar,
stúdents i Selkoti og Sveinn, sem
nefndur var hinn riki, á Rauðafelli.
Hjá honum ólst Þorsteinn á Hrútafelli
upp. Móðir Eyjólfs var Sigriður
Tómasdóttir á Hrútafelli II. Hún ólst
upp hjá Eyjólfi Brandssyni á Hrúta-
felli og tók arf eftir hann. Hún var af
hinni kunnu Vkingslækjar- og Keldna-
ætt, svo af framansögðu má sjá, að
sterkir stofnar stóðu að Eyjólfi, sem
margir öndvegismenn i Rangárþingi
og viðar eru af komnir.
Snemma varð Eyjólfur að standa
vildi hann öllum vel. Umhverfi hans
var þvi alltaf óþvingað og ánægjulegt.
Andlát Jóhannesar Hinrikssonar bar
óvænt að. Hann var alla ævi heilsu-
hraustur, en hneig niður við störf sin
um miðjan dag. Vera má að það sé
bezt að fá að deyja þannig. Vinir og
kunningjar Jóhannesar sakna þessa
glaöa og góða drengs. Konu hans og
börnum votta ég samúð. Söknuðurinn
getur veriö sár, en ánægjulegar endur-
minningar eru mikils virði. Þeir, sem
bera hlýjan hug til samferðarmanna
sinna og njóta gagnkvæmrar
virðingar þurfa eigi aö kviða fyrir þvi
þó skipt sé umdvalarstað.
Björn Pálsson.
2
fyrir búi foreldra sinna, þvi árið 1917
varð Rútur, eldri bróðir hans fyrir
slysi, sem leiddi hann til bana. Þennan
bróðurmissi tók Eyjólfur mjög nærri
sér, þvi að samstarf þeirra bræðra var
mjög gott. og hlutverk Rúts við
umsjón heimilisins hlaut að leggjast á
herðar Eyjólfs, en umsvif við hið stóra
bú á Hrútafelli voru ærin. Jafnan var
þar margt vandalausra. bæði fullráðið
ársfólk og kaupafólk á sumrum.
Reyndi þá mjög á hagsýni og dugnað
Eyjólfs. Systur hans þrjár voru þá
búnar að staðsetja sig og stofna
heimili, utan Valgerðar, sem dvaldi
alla tið á Hrútafelli, ógift og barnlauSj
og arfleiddi börn Eyjólfs að öllum
eignum sinum eftir sinn dag. Ein syst-
ir Eyjólfs drukknaði i sjóslysinu mikla
1901.
Arið 1928 hinn 30 marz kvæntist
Eyjólfur Helgu ólafsdóttur frá
Skarðshlið og eftir það taka þau form-
lega við búsforráðum á Hrútafelli.
Fljótlega kom i ljós stórhugur, hag-
sýni og dugnaður þeirra hjóna beggja i
allri umsýslu, enda jafnræði að allra
dómi með þeim. — Helga tápmikil
skörungskona, sem Eyjólfur kunni vel
að meta. Þau eignuðust 10 börn, 5
syni, og 5 dætur, en einn son hafði
Eyjólfur eignaztjáður en hann giftist.
öll eru þessi systkini hið efnilegasta og
glæsilegasta fólk, sem tekið hefur i arf
góða eðliskosti foreldra sinna.
Eyjólfur var stórhuga afkastamað-
ur. Hann hóf fljótt framkvæmdir til
endurbóta á jörð sinni, byggði upp öll
hús, bæði yfir fólk og fénað. Árrisull
var hann alla tið og mun hafa lokið
morgunverkum fyrr en fjöldinn.
Túnið, sem var kargaþýft, var hann
langt kominn með að slétta með gömlu
þaksléttuaðferðinn, áður en stórvirkar
vélar Ræktunarsambandsins komu til
sögunnar, og nú eru túnin á Hrútafelli
orðin nálægt 60 ha.jenda búið að sam-
eina tvö býli i eitt. Eyjólfur var mikið
snyrtimenni heima og heiman. Þótt
umsvif væru alltaf mikiil á Hrútafelli,
sá maður aldrei rusl né annan úrgang
liggja þar á hlaði, eins og viða hefur
viðgengizt.
Hann fór vel með allan fénað og
hafði ætið nóg af heyjum, enda voru
afurðir af fénaði hjá honum með þvi
bezta, sem gerist hér um slóðir.
Eyjólfur var hugmaður og krafðist
mikils af öðrum, en þó jafnan mest af
sjálfum sér. Hyskni og vinnusvik þoldi
hann illa eins og titt er um menn með
slika skapgerð, en þeim mun
meira mat hann framtak og dugnað,
þar sem hann sá að sjálfs-
bjargarviðleitni og trúmennska
var i heiðri höfð. Eyjólfur var
hispurslaus i framkomu og ófeim
inn viö að láta álit sitt i ljós um menn
og málefni, og kom hann þá jafnan
framan að manni. Fékk égstundum að
kenna á þvl, sökum þess, að við vorum
andstæðingar i stjórnmálum, báðir
kannski full skapheitir, en eigi að siður
mat ég manninn, þvi hann var svo
hreinskiptinn, og fullvel veit ég, að
hann bar skjöld fyrir, ef vega átti að
mér úr launsátri. Atti hann þá
þakklæti mitt óblandið, er ég man alla
tið. Þegar við vorum að stofna ung-
mennafélagið, var Eyjólfur virkur
félagi þar, samvinnuþýður og tillögu-
góöur. Sama má segja, þegar Jarö
ræktarfélag Eyfellinga var stofnað.
Þar var hann áhugasamur og gott meö
honum að vinna. Um margra ára skeið
sat hann i hreppsnefnd, og sýlunefnd-
armaður var hann um árabil og lengi
deildarstjóri Sláturfélags Suðurlands.
islendingaþættir