Íslendingaþættir Tímans - 06.07.1974, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 6. júli 1974 — 18. tbl. — 7. árg. — nr. 169.
TIMANS
Martinus Simson
ísafirði
Heimspekingur og listamaður
Nú þegar skógurinn laufgast vestur i
Tungudal, reikar hugurinn þangað og
til æsku- og unglingsáranna á Isafirði.
Eftirminnilegastur og sérstæðastur
manna frá þeim tlmum er tvimæla-
laust Simson. Ég var ekki nema litill
drenghnokki, þegar ég fyrst man eftir
Simson ég man að hann talði dálítið
skrýtna islenzku. Hann var nefnilega
danskur 'lslendingur. Alltaf var hann
kátur og góður, og hann kunni að gera
ýmislegt skrýtið, hann var vist töfra-
maður, og gat galdrað. Það var spenn-
andi að vera nálægt Simson.
„Það var heilt ævintýri að koma inn
i skóg. Þar átti hann sumarhús og
garð. í garðinum hjá Simson var hellir
og gosbrunnar, og svo var ker, sem
gullfiskar syntu i. Trén i garðinum hjá
honum voru miklu stærri heldur en
i skóginum i kring.
Sögur gengu milli krakkanna, hann
gat kveikt i 5 króna seðli i lófa sér og
látið hann brenna til ösku, lokað svo
lófanum með öskunni i, opnað svo
lófann og sjá, þar var ðkallinn alheill
og óbrunninn. Þær voru margar
sögurnar, sem gengu um Simson. Já,
það var vist öruggt, að hann var
galdramaður, en hann var góður, og
við krakkarnir hændumst að honum.
Þetta eru minningar barnsins. Ég
átti þvi láni að fagna að þekkja Simson
þar til hann hvarf úr likama sinum, i
april mánuði siðastliðnum, tæplega 88
ára að aldri. Ég ætla að láta hann
segja sjálfan frá. Hann skrifar i
febrúar ifyrra: Ég er 86 ára núna. Ég
hafði ekki búizt við að eiga svo góða
daga á efri árum eða njóta slikrar lifs-
hamingju, sem ég nú get glatt mig við,
og ég hlakka til dauðans, sem fyrir
mig er fæðing til æðri heima. Ég veit
Hka að það er ómögulegt aö skilja
veruleikann til fullnustu, ef maður
skilur ekki að lifið og dauðinn er lang-
ur dagur og nótt, milli hverrar endur-
fæðingar. Við erum öll i andlegum
skilningi börn i skóla lifsins.
Þar sem ég hef frá fæðingu verið
„öðruvisi” hvað hugsunarhátt og lif-
erni snertir en almenningur, hef ég af
eðlilegum orsökum ævinlega verið
talinn smáskritinn sérvitringur, en ég
hef ekkert á móti þvi að þeir skopist að
mér, þvi ég skil þá og veit að þeir
skopast að sinni eigin heimsku.
Ég hef aldrei haft tima til að láta
mér leiðast. Ég hef áhuga fyrir næst-
um hverju sem er, og ég kæri mig ekki
um að eiga meira af peningum og ver-
aldlegum munum en það sem ég
nauösynlega þarf til að lifa áhyggju-
lausu lifi, til þess að ég geti stundað
hin mörgu áhugamál min og maður
getur gert hvað sem mann lystir, ef
lögun og lifsorka er fyrir hendi. Ég hef
á minni tið verið vinnumaður i sveit,
listamaður i fjölleikahúsi (sirkus),
skopleikari, tjaldsaumari, hljóm-
listarmaður, kvikmyndamaður, sirkus
eigandi, málari, teiknari, fugla-
uppstoppari, útvarpsvirkj, kennari i
útvarpstækni, húsasmiður, mynd-
höggvari, bílavirki, ljósmyndari,
skógræktarmaður og vinnuveitandi
m.a. Auk þess hef ég skrifað meira en
100 bæklinga og bækur um andans
vísindi og vaxtakerfið, og allt þetta
hefur mér lánazt. Sem sagt: Maður
getur gert hvaðeina sem mann lystir.
„Fæðingastaður minn er Vendsyssel
á N.-Jótlandi. Þegar ég var 17 ára
feröaðistég með fjölleikahúsi (Sirkus)
og skömmu seinna fór ég að koma
fram á sviði og i 12 ár var ég sirkus-
listamaður og við ýmsa sirkusa i Dan
mörku og kom fram sem slöngu-
maður, tannaflraunamaður, töfra-
maður, hugsanlesari o. fl, og i
styrjaldarbyrjun 1914 átti ég sjálfur
litinn sirkus i tjaldi sem ég hafði gert
sjálfur. Ég varð að hætta öllu þessu og
1915 fór ég til Islands og kom fram á
ýmsum stöðum. Og ég skildi fljótt að
ég hafði ekki farið til útlanda, heldur
var kominn heim, þvi islenzkur
hugsanagangur átti miklu betur við
mig en sá danski.
Island er það Norðurland, sem fyrr á
timum hefur gengið i gegnum mestar
þrengingar og þar sem þrengingin er
bezti lærimeistari okkar, hefur hún
skapað dýpri skilning á tilverunni, en
á hinum Notðurlöndunum. Hér er
raunverulega enginn stéttamismunur,
þ.e. hið eyðandi höfðingjadekur sem
enn er rikt i Skandinaviu, og hér er
enginn jarðvegur fyrir hina mörgu
„sértrúarflokka”, sem skapa svo