Íslendingaþættir Tímans - 27.08.1977, Blaðsíða 3

Olafur Ingólfur Tómasson
fæddur 26. sept. 1896
dáinn 6. nóv. 1976.
Ölafur var fæddur aö Gilhaga,
Bæjarhreppi, Strandasýslu. Hann
fluttist með foreldrum sinum frá Gil-
haga að GillastöðumiLaxárd iDölum
vorið 1898, og þaðan að Lambastööum
i sömu sveit vorið 1900. Þar vann hann
til ársins 1943. Hann var i unglingá-
skóla séra Ólafs próf. Ólafssonar i
Hjarðarholti veturinn 1912-1913. Arin
1916-1918 var hann við trésmiöanám
hjá Ólafi Jónssyni trésmið á Borðeyri.
Ólafur var mjög hneigöur til náms á
þvi sviði og þótt námstiminn væri ekki
lengri en tvö ár, átti hann ekki erfitt
með að vinna að alls konar smiði, bæði
smiðaði hann ibúðarhús, fénaðarhús
og ýmiss konar húsgögn. Eftir að
smiðanáminu lauk, vann hann á búi
foreldra sinna milli þess sem hann
byggðiá ibúðarhús I Laxárdalshreppi,
og allmikið af búfjárhúsum, auk
ýmiss konar viðgerða og endurbóta
á húsum bæði I Laxárdalshr. og
viðar. Vorið 1943 fluttist hann til
Búðardals og vann þar einkum við
smiðar. Hann mun hafa verið þar aö
smiði fjögurra ibúðarhúsa. Auk þess
vann hann þar aö viðgerðum og endur-
byggingum á allmörgum öðrum hús-
um.
Ég sem þessar linur skrifa kynntist
Ólafifyrst fyrir 14 árum. Þá lézt sonur
minn, Bogi Steingrimsson, búsettur i
Búðardal. Steingrimur gekk á fund
Ólafs og spurði hann hvort hann ætti til
likkistur. Hann játti þvi. Steingrímur
tók upp peninga til greiðslu. Gamli
maðurinn tók ekki við þeim og mælti:
„Bogi var mér hlýr og notalegur, I
okkar kynnum og viðskiftum. Ég tek
ekkivið peningum. Kistan á að vera
hinzta kveðja frá mér til hins látna.
„Þessum orðum gat ég aldrei gleymt.
Mér fannst þau lýsa svo vel hlýhug og
höfðingslund gamla mannsins.
Sibar fluttum við hjónin til Búðar-
dals, til tengdadóttur okkar, Unu Jó-
hannsdóttur og höfum dvalið þar
siðan, Steingrimur er látinn fyrir
tveim árum. Kynni okkar Ólafs áttu
eftir aö veröa nánari, þvi hann bjó i
næsta húsi viö okkur. Hann var þá
hættur húsasmiði, og stundaði aðrar
smiðar, allt frá finustu skrifboröum og
kommóðum að ógleymdum tafl-
boröunum frægu. Tvö þeirra eru nú I
eign Friðriks stórmeistara. Stokkar
fylgdu hverju borði til að geyma tafl-
mennina. Ég bað hann eitt sinn að
smiða litla kistu i stil við gömlu fata-
kisturnar. Ég keypti af honum þrjár
og hann smiðaði margar slikar sem
seldust vel.
Það mun fátitt að eins margar teg-
undir af smiðisgripum hafi verið
framleiddar af einum manni. — Allt
var smiði hans, vandað og fallegur
frágangur. Hann var svo fljótur að
geirnegla, og gerði það svo vel, en hún
er nú að týnast úr sögunni, geir-
neglingin.
Ólafursmiðaðisér hús i Búðardal og
heitir það Vellir. Meðan á smiðinni
stóö, hafðist hann viö fram i snjóa i
tjaldi hér uppi i dalverpi. Margir vildu
fá hann heim til sin, en hann sinnti eng
um fortölum og svaf i sinu tjaldi þar til
Jóhanni Bjarnasyr.i tókst að fá hann
heim til sin og lánaði honum herbergi
til vors. Engan vin átti ólafur betri en
Jóhann, enda var sá maður dáður af
öllum sem þekktu sakir mannkosta og
manngæða, sem öllum Dalamönnum
er kunnugt o.fl.
Ólafur lauk sinni húsbyggingu og
flutti i nýja húsið. Aldrei gekk hann
endanlega frá innréttingu þess. Verk-
stæðið var stórt og bjart. Hann unni
sér aldrei hvildar, vann alla daga, frá
morgni til kvölds. Hann var maöur vel
greindur og stálminnungur, las mikið
og sagði afburðavel frá. Hann lærði á
bil og keypti sér fólksbil, ók fólki á
skemmtistaði, fékk sér snúning, tók
þátt i dansinum en bragðaði ekki vin,
væri hann á bil, en gat lyftglasi igóð-
vinahópi.
Söngrödd hafði hann góða og söng I
kór um tima. Og fjölhæfur var hann i
höndunum. Slikur maður getur vænt
sér nokkurs i lifinu. En það fór á annan
ve. Hann var einbúi alla tfð. Hver skil-
ur þá mannssál, sem lokar sig frá
mönnunum og umhverfi sinu, heyr
sina baráttu einn og óstuddur. Þaö
hlýtur að vera margt sem leitar á hug
ann, margt sem undan sviður. Er þá
undarlegt þótt beiskja myndist hið
innra, sem stöku sinnum leitar út.
En hann Ólafur Tómasson gerði
hvorki að bogna né blása i kaun. Hann
bar sínar byrðar einn og lét aldrei
hugfallast. Hann var með afbrigöum
barngóður. Þau sóttu til hans og hann
gaf þeim gjafir. Það yljaði honum aö
vera i návist barna.
Eitt sinn sem oftar kom hann út til
okkar. Ég var ein heima. Við tókum
tal saman um bækur og menn, eins og
oft áður. Þá sagöi hann mér sögu. Og
söguhetjan i bókinni var ungur maður
og margt til lista iagt. En hæfileikar
hans nýttust ekki. Hann kvæntist ekki,
og bjó einn i sinu húsi. Þar vann hann
að hugðarefnum sinum, varð ómann-
blendinn og einrænn. Og að lokum
stytti hann sér aldur.
Mér varð litið á óla, eins og við köll-
uðum hann i daglegu tali. Svipur hans
var lokaður. Hann rauf þögnina og
mælti: „A ég ekki að lána þér bókar-
kornið Steinunn.” — Nei, þakka þér
fyrir Óli minn. Ég ætla heldur aö eiga
og geyma hjá mér frásögn þina. Ég
bæti engu um þó að ég lesi sjálf”.
Ég varð hugsi um stund. Svo var
tekið upp léttara hjal.
Óli gaf blindravinafélaginu tvisvar
gjafir. Veit ekki hve há upphæð sú
fyrri var. Seinni gjöfin var 100 þúsund
kr. Hann sendi lika marga kassa af
smiðisgripum sinum, sem kunningi
hans i Reykjavik ætlaði að selja fyrir
islendingaþættir
3