Íslendingaþættir Tímans - 28.04.1979, Page 6

Íslendingaþættir Tímans - 28.04.1979, Page 6
90 ára Eyjólfur Jónasson Sólheimum baö er 15. mars. Klukkan er 10 þegar um 20mannslegguraf staöfrá Reykjavlk og förinni er heitiö vestur i Dali. Tilefni feröarinnar er aö heimsækja einn af elstu mönnum sýslunnar, Eyjólf Jónasson f Sólheimum. Veöriö er eins og best veröur kosiö, stafalogn og hlýtt i veöri. Þaö er létt yfir fólkinu, sögur eru sagöar og mik- iö sungiö. Hugur fólksins er bundinn viö Dalina, þaö sögufræga héraö. Þar hefur margur mannkosta maöurinn búiö, og þar riöu hetjur um héruö. Viö erum aö heim- sækja eina slika, sem aö visu hefur aldrei boriö sverö, en marga dáöina drýgt um ævina. Þaö er minnst á ljóöskáldin og hvaö Dalamenn hafi lagt þar þung lóö á metoröaskálarnar og nú eru sungin ljóö eftir Jóhannes úr Ktölum, Jón frá Ljár- skógum og Stefán frá Hvitadal. Afmælisbarniö hefur ekki getaö séö ljóödisina i friöi og nú eru sungnar visur eftir þaö. Klukkan 14.30 rennur billinn f hlaö aö veiöihúsinu viö Laxá, þvi þar átti afmælishófiö aö fara fram. Hinn aldni heiöursgestur stóö i hlaöi og fagnaöi gest- um sinum furöu reifur og hress, þrátt fyr- ir 90 árin. Eyjólfur Jónasson er fæddur 15. mars 1889 á Gillastööum i Laxárdal. Foreldrar hans voru Jónas Guöbrandsson og kona hans Ingigeröur Sigtryggsdóttir. 9 ára aö aldri Ðyst Eyjólfur meö foreldrum slnum aö Sólheimum og hefur átt þar heima síö- an, aðundanskildum 5 árum er hann bjó á Svalhöföa. 1 Sólheimum dvaldi Eyjólfur öll sln æskuár og vann þar aö búi fööur sins og vandist þvi ungur öllum sveita- störfum, eins og algengt var meö ungl- inga á þeim tlmum. Um tvftugsaldur var hann i skóla i Hjaröarholti I Dölum hjá Ólafi ólafssyni, er þar stofnaöi skóla áriö 1910 og rak um árabil. Þar kynntist hann fyrri konu sinni Sigrföi ólafsdóttur ættaöri úr Borgarfiröi. Þau gengu I hjónaband áriö 1914 og reistu bú aö Svalhöföa i Laxárdal, en sú jörö haföi veriö i eyöi frá 1884 eöa 30 ár. Þaö hefur þvi veriö köld aökoma fyrir hin ungu og efnalitlu hjón, og fyrirsjáanlegir erfiöleikar aö veröa reisa aUt frá grunni. Þeir sem muna þá tfma vita aö þá voru möguleikar ungs fólks ekki miklir. Jónas, faöir Eyjólfs, lét af búskap áriö 1912, en Guöbrandur sonur hans tók þá viö jörö- inni og bjó þar til ársins 1919,en þaö ár fluttist hann tU Reykjavikur. Þá greip Eyjólfur tækifæriö og fluttist meö fjöl- skyldu sina aö Sólheimum og hefur átt þar heima siöan. 6 Ariö 1925 varö Eyjólfur fyrir þeirri sáru sorg aö kona hans Sigriöur lést aöeins 29 ára aö aldri. Þau hjón áttu fjögur börn öll ung aö árum, þaö yngsta á fyrsta ári. Viö þetta færöist mikil ábyrgö á heröar Eyjólfe, þar sem i hans hlut kom aö vera börnum sinum bæöi faöir og móöir, þaö hlutverk hefur honum tekist vel. Skylt er aö geta þess aö Eyjólfur var ekki einn um iqjpeldi barna sinna. Föðursystir hans, Salóme, og Jónas faöir hans studdu hann dyggilega f lífsbaráttunni, einkum var hlutur Salóme mikill viö stjórn heimilis- ins og uppeldi barnanna. Góöir vinir Eyjólfs tóku aö sér yngsta barniö og ólu þaö upp til fulloröinsára. Börn Eyjólfs og Sigriöar eru: Ólafur Ingvi, bóndi i Sól- heimum, kvæntur Helgu Guöbrandsdótt- ur frá Lækjarskógi. Ingigeröur, gift Jóni Kristjánssyni, fyrrum bónda á Kjörseyri. Guörún átti Gunnar Sveinsson, vélgæslu- mann I Gufunesi, þau skildu. Una, gift Eiriki Sigfússyni, áöur bónda á Stóru-Hvalsá. Ég hef þekkt Eyjólf siðan ég var ungl- ingur. Þaö kom af sjálfu sér, viö hlutum aö kynnast. Um áratuga skeiö bjuggum viö sinn hvorum megin viö Laxárdals- heiöina og vorum þvi I raun nágrannar, þvi lönd jaröanna liggja saman og af þvi leiddi mikinn samgang búfénaöar. Þaö fýrsta sem ég tók eftir i sambandi viö Eyjólf voru hestarnir hans. Þeir virtust svo vel þjálfaöir og báru sig svo léttilega yfir jöröina.þaö var alveg sama hvaðator- færa á vegi þeirra varö, hún var óöara yfirstigin án nokkurs hiks. Þetta sann- færöi mig um, aö hesturinntreysti riddara sinum og þarna var óvenjugott samband millimanns og hests. Siöar átti ég eftir aö kynnast þvi nánar hve mikill snillingur Eyjólfur er á þessu sviöi, enda löngu landskunnur sem slikur, og mun ég þvi ekki aö þessu sinni dvelja mikiö viö þetta efni, þó af nógu séaö taka, þvi óþarft er aö skrifa um þaö sem allir vita, sem einhver kynni hafa haft af Eyjólfi. Maöurinn er óvenjulegur aö allri gerö, hefur mikinn, sérstæöan persónuleika. Þess vegnamuna hann allir sem einhvern tima hafa hitt hann. Hann hefur feröast mikiö og mörgum kynnst. Enda eru þeir margir sem spyrja eftir honum. Hann er skarpgreindur, fljótur aö átta sig á hlut- unum og mjög næmur. Snöggur i hreyf- ingum og skjótur til svars. Andsvör oft hnyttin og hitta i mark. Hann er ágætur hagyröingur og eru margar vfeur hans landskunnar. Á mannamótum er hann hrókur alls fagnaöar og af þeim ástæöum er oft þröng I kringum hann. Jóhannes skáld úr Kötlum og hann voru miklir kunningjar, og hittust oft, enda sveitung- ar og lengi samtiöa i Laxárdalnum. Þeir munu oft hafa kastaö stöku á milli sin. Eitt sinn voru þeir samnátta hjá mér á Kjörseyri. Mér er sú kvöldstund minnis- stæöa. Þar var ekki talap um dægurþras eöa pólitik heldur skyggnst dýpra I tilver- una, og þau mál skilgreind er manninn varöar hvaö mest og eru á miklu hærra plani, en þau sem eru oftast á vörum manna. Mjög gestkvæmt hefur veriö I Sólheim- um alla hans búskapartiö og er enn. Kunningjarnir eru margir og fara ógjarn- an hjá garöi. Gestrisnin er meö afbrigö- um og henni fýlgir ljúfur og hressandi blær. Ég hygg aö mörgum sé svo fariö aö þeir hafa fariö þaöan léttari i huga eftir hressandi viðræöur yfir kaffibolla. Eitt var þaö i fari Eyjólfs, sem ég veitti eftir- tekt á minum unglingsárum. Ef gestur kom til hans sem var honum ókunnur, fór hann hægt af staö i viöræöum, þangaö til hann var búinn aö komast aö þvi hvaö gestinum var ljúfast aö ræöa. Þá stóö ekki á honum, hann gat talað um allt. Þetta var einn þátturinn i gestrisni hans. Eyjólfur var mikill feröamaöur kjark- mikill og áræöinn og hefur I mörgum svaöilförum lent um ævina. Venjan var aö Isiendingaþættir

x

Íslendingaþættir Tímans

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Íslendingaþættir Tímans
https://timarit.is/publication/303

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.