Íslendingaþættir Tímans - 23.02.1983, Qupperneq 3

Ástbjört Oddleifsdóttir
Haukholtum, Hrunamannahreppi
Fædd 28. júlí 1913.
Dáin 11. febrúar 1983.
í dag laugardaginn 19. febrúar verður útför
hennar frá Hrunakirkju.
Ásta í Haukholtum, en svo munu flestir þekkja
hana -best, var fædd að Langholtskoti í Hruna-
mannahreppi 28. júlí 1913.
Foreldrar hennar voru hjónin Helga Skúladóttir
og Oddleifur Jónsson er þar bjuggu og var hún
yngst sjö systkina.
Þegar Ásta var tveggja ára, eða 25. desember
1915 missti hún móður sína, en ólst áfram upp hjá
föður sínum og elstu systur sinni Elínu til tíu ára
aldurs, en þá brá faðir hennar búi og henni komið
fyrir í Gröf í sömu sveit, hjá vandalausu fólki. í
Gröf líkaði Ástu vel að vera og talaði hún oft um
það tímabil ævi sinnar. Þar var hún í sex ár eða til
ársins 1930, en þá fór hún til Reykjavíkur, en var
heima í Gröf 1931-32, en hverfur þá aftur til
Reykjavíkur og stundar þar ýmsa vinnu til ársins
1935, cn 23. nóvember það ár giftist hún eftirlif-
andi eiginmanni sínum Þorsteini Loftssyni frá
Haukholtum í Hrunamannahreppi og hófu þau
búskap á ættarjörð hans í sambýli við bróður hans
Magnús Loftsson.
Asta og Steini voru samhent hjón og miðuðu líf
sitt við að gera sem mest og best úr öllu. Þau
eignuðust tvo syni Oddleif og Loft, sem nú búa
rausnarbúi á ættarleifð sinni.
Árið 1959 tók Oddleifur við búi á helmingi
jarðarinnar af Magnúsi föðurbróður sínum, en
nokkrum árum síðar tók Loftur við búi af föður
sínum.
Fyrir um það bil tveim áratugum kynntumst við
Haukholtsfjölskyldunum, sem við erum svo lán-
söm að eiga að vinum. í upphafi fengum við
leigðan veiðirétt hjá þeim feðgum í Hvítá (ef leigu
skyldi kalla) og fórum þá um helgar og tjölduðum
í smá hvammi í hallanum upp af ánni, en ávallt
komum við við í Haukholtum í þessum ferðum
okkar og treystust vináttuböndin eftir því sem
ferðum fjölgaði. Þá var Ásta enn með fullu þreki
°g var unun að horfa á þessa brosmildu og
léttstígu konu ganga um eldhús og búr, þjónandi
gesti og gangandi og var sem hún hefði töfrahend-
UL því áður en maður vissi af voru hlaðin borð
ýmist með mat eða öðrum góðgerðum, sama
hvort komið var að nóttu eða degi. Ásta var
greind kona, glaðvær og hnyttin í tilsvörum og
hafði unað af söng.
Marga nóttina gistum við fjórmenningarnir í
Haukholtum og var það oftast að tilmælum Ástu,
hún gat ekki hugsað sér að við værum í tjaldi ef
ekki viðraði sem best, og var þá oft sungið af
hjartans list.
Það var Ásta sem átti hugmyndina að því að við
Islendingaþættir
kæmum okkur upp bústað, þó vel studd af
eiginmanni og sonum. Staðurinn fyrir bústaðinn
var valinn við Brúarhlöð í landareign þeirra,
skammt frá niðandi læk, í einu fegursta umhverfi
sem hægt er að hugsa sér og Álfabrekkan
hinumegin Hvítár beint á móti, höfum við átt þar
margar unaðsstundir. Þó hefði margt verið
öðruvísi ef við hefðum ekki notið hjálpsemi
bræðranna Oddleifs og Lofts, sem ávallt voru
tilbúnir til hjálpar, hvort sem þörf var á verkfær-
um, höndum eða góðum ráðum, enda áttu þeir
ekki langt að sækja þessa eiginleika þar sem
foreldrarnir Ásta og Steini voru.
Ásta var einstök kona með bjargfasta trúarvissu
og höfðaði ávallt til þess góða í manninum, enda
má segja að hennar mottó hafi verið „Hinir fyrst,
svo ég.“ Aldrei heyrði maður hana hallmæla
neinum og ef hún heyrði slíkt frá öðrum, var hún
ávallt tibúin að finna þeim sem um var rætt
eitthvað til góðs.
Margar stundir áttum við með Ástu, ýmist öll
saman eða sitt í hvoru lagi og eftir þær stundir var
maður alltaf ríkari af góðum hugsunum. Eftir að
Ásta missti heilsuna og þrekið þvarr, færðist
rausnin og höfðingsskapurinn yfir á heimili son-
anna og tengdadætra, sem ásamt börnum sínum
elskuðu og virtu sína ástríku móður og ömmu
ásamt föður sínum og afa. Voru þau öll ávallt
tilbúin til að létta sem mest það stríð sem
veikindin ollu. Sama var hversu Ásta var þjáð, er
maður spurði um líðan hennar, oftast fékk maður
sama svarið. „Mér líður vel. Hví skyldiég kvarta?
Það er svo mörgum sem líður mikið verr.“ En nú
er stríðinu lokið og hún komin til þess er býr
okkur öllum sem á hann trúum bústað í ríki sínu.
Þar býr hún nú og við sem eftir lifum hérna megin,
eigum minninguna um góðan vin sem miðlaði
öðrum öllu því besta sem í fari hennar bjó.
Við biðjum góðan Guð að blessa og styrkja
Steina og báðar fjölskyldurnar í Haukholtum og
vottum þeim dýpstu samúð.
íbúarnir í Brúarlundi.
t
Ó, látlu Drottinn þitt Ijós mér skína
og sendu frið inn í sálu mína.
Ó, vertu mér Drottinn t dauða hlíf
ég bið ekki framar um bata og líf.
Stefán frá Hvítadal.
Hún amma er dáin. Það er erfitt að trúa því að
við getum ekki lengur leitað til hennar með
vandamál okkar og annað sem svo gott var að tala
um við hana.
Ástbjört Oddleifsdóttir, eins og hún hét fullu
nafni, var fædd í Langholtskoti í Hrunamanna-
hreppi 28. júlí 1913. Hún varyngst af7systkinum.
Þann 23. nóvember 1935 giftist hún Þorsteini
Loftssyni og fluttist þá að Haukholtum. Þau hjón
eignuðust tvo syni, þá Oddleif og Loft. í
Haukholtum bjó amma alla sína búskapartíð.
Hún var að okkar dómi einstök amma sem ekki
átti neinn sér líkan. Alltaf leysti hún öll okkar
vandamál eftir bestu getu og gerði gott úr öllum
hlutum. Ef vandainálin virtust óleysanleg gat hún
ætíð dreift huga okkar við eitthvað annað svo allt
varð gott á ný.
Það var alltaf árvisst að á jóla- og nýjársmorgun
fórum við systurnar á náttfötunum niðurtil ömmu
og drukkum morgunkaffi. Þetta og svo mörg
önnur hefðbundin atvik rsambandi við ömmu eru
dýrmætar minningarperlur sem aldrei gleymast og
verða dýrmætari eftir því sem árin líða.
Heimilið hjá ömmu var oft stórt og yfirleitt
margt fólk í kring um hana. Gestrisnin var henni
í blóð borin og gætti hún þess jafnan að allir stæðu
mettir upp frá bórðum. Amma mátti ekkert aumt
sjá og menn og dýr hændust að henni með
ótrúlegum krafti. Alltaf vildi hún rétta hlut
annarra, hvort sem var í orði eða verki. Það var
einkennandi fyrir ömmu að hún setti alla aðra
fram fyrir sjálfa sig og gerði fyrst allt sem hún gat
fyrir áðra á ður en hún fór að hugsa um sjálfa sig.
Þrátt fyrir sín miklu líkamlegu veikindi var það
dýrmætt að amma hélt sinni andlegu heilsu tii
síðasta dags. Alltaf gat hún skilið okkar viðhorf
til hlutanna þó að þau viðhorf samræmdust ekki
því sem hún var alin upp við. Hún skildi vel að
3