Íslendingaþættir Tímans - 10.08.1983, Blaðsíða 5

60 ára:
Tómas Árnason,
alþingismaður
Einn af leiðtogum okkar Framsóknarmanna,
Tómas Arnason, verður sextugur í dag. Eg bið
Tímann fyrir afmæliskveðju og þakkir fyrir ára-
tugakynni og samstarf. Það hófst með því að
Tórrias tók að sér á námsárum sínum að ferðast
um landið og safna fé ti! að gera Tímann að
dagblaði, sem komst í framkvæmd 1947. Ungi
maðurinn gekk rösklega og hyggilega að þessu
verki með góðum árangri. Kom það raunar ekki
á óvart því maðurinn var hertur og skólaður á sjó,
afreksmaður í íþróttum og þekktur að dugnaði við
nám.
Allar götur síðan þetta gerðist hafa Tómasi
látlaust verið falin trúnaðarstörf á vegum Fram-
sóknarflokksins. Um skeið á Norðurlandi, þá
framkvæmdastjórn Tímans en síðan á Austurlandi
þar sem hann var tii framboðs og þingménnsku
kvaddur og gegnir nú því starfi sem kunnugt er.
Ekki var þó látið við þetta sitja því við var bætt
sæti í framkvæmdastjórn Framsóknarflokksins og
ritarastarfi flokksins, en því starfi fylgir í reynd,
ásamt öðru, að hafa yfirumsjón með flokksstarf-
inu.
Þegar Framsóknarflokkurinn taldi sig þurfa að
koma bættri skipan á framkvæmd varnarmála
landsins og í því skyni var komið á fót varnamála-
deild Stjórnarráðsins, var Tómasi fengin forstaða
hennar.
Þegar Framkvæmdastofnun ríkisins var komið
upp 1971 til að hafa forustu um stórfellda
uppbyggingu atvinnulífs víðsvegar um landið,
sem þá hófst og þjóðin öll nýtur nú í ríkum mæli
góðs af. var Tómas ráðinn framkvæmdastjóri þar
á,bæ.
Tvívegis hafa Tómasi verið falin ráðherrastörf.
Fjármálaráðherra var hann í annað skiptið og
viðskiptaráðherra í hitt.
Öllum þessum trúnaðarstörfum hefur Tómas
gegnt með ágætum.
Tómas var snemma valinn í fremstu röð baráttu-
manna Framsóknarflokksins og hefur starfað þar
áratugum saman. Hann hefursem sé alla tíð verið
sem við fimm frændsystkini. öll gantlir Hrútfirð-
ingar. fórum norður á æskustöðvarnar fyrir mörg-
um árum. Þá fann ég best. hve hlvhugur frænku
minnar til bernskustöðvanna var innilegur. Ótalin
atvik frá bernskuárunum voru þá rifjuð upp.
þegar við „gengum á rekann" kringum allt
Kolbeinsárnesið. þar sem gamlar. hjartfólgnar
ntinningar voru tengdar hverri vík og hverjum
vogi. Nú erum við aðeins tvö eftir af þessum fimm
frændsvstkinum.
Það var fastur siður. að öll fjölskvlda Mörtu
heimsækti móður mína á afmælisdegi hennar. sem
bar upp á jóladag. Sá siður hélst meðan ntóðir mín
lifði.
Fyrir það og allan annan vott um órofa vináttu
er nú að leiðarlokum þakkað meðþessum línum.
B.G.
'slendingaþættir
á kafi í pólitíkinni eins og við ségjum stundum á
„fagmálinu", og er enn. Það var ég líka lengst af
og á þann hátt hafa leiðir okkar legið saman í
baráttu og starfi svo nálega er óvenjulegt og þess
vegna sendi ég nú þakkir mínar fyrir afburða
traust og heilsteypt samstarf.
Ég neita mér ekki um að nefna það að lokum,
að lengi vel vorum við Tómas göngu- og skíðafé-
lagar. Er margs að minnast frá þeim tíma og er þó
efsti í huga að traustari samferðamaður mun
vandfundinn og hefi ég af því dýrmæta reynslu.
Við Sólveig sendum Tómasi og Þóru og allri
fjölskyldunni innilegustu heillaóskir og óskum
þeim alls hins besta.
Eysteinn Jónsson
Tómas Árnason, alþingismaður cr sextugur í
dag. Ég vil í örfáum orðum árna Tómasi heilla á
þessum degi og þakka honum samvinnuna og
störfin fyrir Austfirðinga og Framsóknarflokkinn
á liðnum árum. Tómas er fæddur 21. júlí 1923 á
Hánefsstöðum við Seyðisíjörð. Faðir hans var
Árni Vilhjálmsson. útvegsbóndi og móðir Guðrún
Þorvarðardóttir. Árni var mikill athafna- og
dugnaðarmaður óg einn af frumherjum í útgerð
og sjósókn á Austurlandi. Hann var einn af þeim
mönnum, sem þurftu að bérjast áfrant í gegnum
kreppuna. standa hana af sér og koma börnum
sínum á legg. Tómas og systkini hans byrjuðu því
snemma að hjálpa föður sínum við sjósókn og
aðra vinnu. Tómas er því alinn upp í einangruðu
byggðarlagi þar sem dugnaður, atorka og reglu-
semi sat í fvrirúmi og ekkert kom af sjálfu sér.
Þótt fjallahringurinn hafi verið þröngur ríkti
víðsýni á þessum stað. Þarna bjó fólk, sem hafði
trú á íslensku þjóðfélagi og framtíð sjávarútvegs.
Hugur hans hneigðist snemma til mennta og hann
fór ungur á Eiðaskóla og tók þaðan gagnfræða-
próf. Á þessum árum var Tómas Árnason orðinn
mikill íþróttamaður og allir, sem til hans sjá, og
hafa kynnst í gegnum árin vita, að hann er það
enn þann dag í dag. Þjálfunin kom aö hluta vegna
aðstæðna og umhverfis. Það var ekkert auðvelt að
fara á milli í þá daga og oftast var eina 'eiðin að
fara gangandi og einnig gangandi á skíðum. Hann
þjálfaði einnig íþróttir með félögum sínum og
vann mörg afrek á mótum fyrir austan og einnig
keppti hann á landsmótum fvrir Ú.Í.A. Það er of
langt mál að rekja afrek Tómasar Árnrsonar á
íþróttasviðinu. Hann var t.d. lengi Austurlands-
methafi í spjótkasti og ég tel að megi fullyrða að
afrek hans í þá daga miðað við breyttar aðstæður
sé ekki ósvipað og afrek frænda hans Einars
Vilhjálmssonar í spjótkasti í dag.
Eftir skólagönguna á Eiðum fór Tómas í
Menntaskólann á Akureyri og lauk þaðan stú-
dentsprófi 1945. Á skólaárum sínum vann Tómas
fyrir sér með sjósókn og fór á milli Austurlands
og Norðurlands vor og haust oft á tíðum gangandi
langar leiðir. Menn þurftu að sýna mikla hörku í
þá daga til að ganga menntaveginn og vinna fyrir
sér jafnhliða. Tómas vissi hvað hann vildi og lét
ekki erfiðar aðstæður afra för sinni. Enginn vafi
er á því, að á þessum árum mótaðist Tómas. Hann
sá, hvað þörfin var mikil til að hefja austfirskar
byggðir upp úr einangrun, efla atvinnulífið þannig
að nýta mætti betur gjöful fiskimið útifyrir
Austurlandi. Þessi hugsjón hans hefur aldrei vikið
úr huga. Hann man þá tíð þegar breskir togarar
voru uppi í landssteinum og Ijósin af skipunum
voru sem Ijósaborg tilsýndar. Hann vissi því fljótt
að þarna lágu framtíðarmöguleikar og hann hefur
alla tíð haft óbifandi trú á íslenskum sjávarútvegi
og ávallt talið að mikill fiskur væri í sjónum. Að
loknu stúdentsprófi hóf Tómas nám í lögfræði við
Háskóla íslands og lauk þaðan prófi 1949. Síðan
fór hann til framhaldsnáms í lögfræði við Harvard
háskólann í Bandaríkjunum, þar sem hann lauk
prófi í alþjóðaverslunarrétti. Tómas hóf fljótt
afskipti af stjórnmálum. Hann sá fljótt að Fram-
sóknarflokkurinn barðist fyrir þeim hugðarðefn-
um, sem voru efst í hans huga og að loknu
lögfræðiprófi fór hann til Akureyrar. Þar gerðist
hann erindreki Framsóknarfélaganna og blaða-
maður við Dag en vann að öðru leyti fyrir sér með
lögfræðistörfum og stundakennslu við gagnfræða-
skólann á Akureyri. Áður en haldið var til'
Akureyrar, hafði hann fest ráð sitt, gifst Þóru
Kristínu Eiríksdóttur, Neskaupstað, dóttur hjón-
anna Eiríks Þormóðssonar, skipstjóra og útgerð-
armanns þar og Guðnýjar Þórarinsdóttur. Þau eru
þvt alin upp i svipuðu umhverfi og hafa alla tíð
verið mjög samrýnd og samhent.
Tómas var ungur að árum þegar hann hóf störf
fyrir Framsóknarflokkinn á Norðurlandi. Það má
segja, að hann hafi starfað óslitið fyrir flokkinn
síðan. Eftir dvölina á Akureyri hóf hann starf í
utanríkisráðuneytinu 1953 og gegndi störfum
forstöðumanns varnamáladeildar frá stofnun
hennar til ársins 1959. Það kom því í hans hlut að
taka á ýmsum erfiðum samskiptamálum gagnvart
Bandaríkjamönnum. Það gerði hann af mikilli
festu og varð snemma ljóst hve mikilvægt það var
að aðskilja starfsemi hersins frá öðru því sem fer
fram í þjóðfélaginu. Jafnframt fór hann í framboð
fvrir Framsóknarflokkinn í Eyjafjarðarsýslu og
var varaþingmaður þar fyrir Bernharð Stefánsson,
alþingismann á árunum 1953-1956. En hugurinn
5