NT - 19.06.1984, Page 12

IU'
Þriðjudagur 19. júní 1984 12
Q
FVnmtud*gur 17. maé 1984 14
ia

Áhrif afnáms útflutningsbóta og niðurgreiðslna:
Bændur skornir niður við trog
Bændum í hefðbundnumgreinum fækkar um 50% # Framleiðslan dregst samanum 30%
■ Innanlandsþórl a mjoikur- og sauðijarahirðum »*nv
•varar afurðum frá heimingi þeina bua uoi nu eru i
þataum grainum. Hinn hafmíngur buanna framMðir
ekki nama um 30% framlaiðiJunnar. El nkitnoður
sparaði þcr 1000 milljonir aem nu f ara i niðurgreiðilur
og utflutningsbctur fengju þessir bcndur að fjuka. Við
afnam utftutmngsbota sparaðtst i nkisijoði hatt i
fimm hundruð mtlljOntr króna. Samtmia drægiat fram-
letðsla lauðfjar og mjolkurafurða saman um 22%.
Bcndum fckkar þa um altt að 40% miðað við að
•mAbamdumir sðu þeir sem fynt myndu leggja upp
laupana. Við afnam niðurgraiðslna er talið að sala a
mjolkur oa kindakjðtsafurðum hljoti að dragast saman
um 8%. Onnur 10% bcnda hlytu að hrókklast fra
buskap. Þa erum við komin með innaniandsframieiðsJu
sem hcfir inniendum markaði samkvcmt þeim ut-
refkningum StéttarsamÉMnds barak. Stfómméiamem
a aðstu stððum haf a einmitt taiað um að þeð sé þetta
sem þarf að gera. Samfara þessu fengjum við 8000
Wendrtga sem hafa haft framfcrsJu af hefðbundnum
buskap á vmnumarkaðtnrv Enrrfremur yrði almennur
I i.imlfnVlur.i>V |jn
jrin* cr ukimxr'incu
(^iiicii xm lil þ.irl v
l.i(it nia þvi .cila ai> móur
cii-nV.lur oc ultlulnin|>vKi-tui
ni-nnum ll«<imill|onumkruna
Kcll ci ail (!cla þt-ss aiV flcin
l.uiJI>unjiVai\urui cru nitVit-
cu-iJJji cn |vri wm hct um
i.nV. a MÓaslj an namu nuVi-
ciuiVlur a n.iuUk|oti oc kail
olluni M mill|ónum scm hclur
þo ckkl al(:cljnJi jhnl a þaiV
Jxnn scm hcr cr scil upp
l'iflulnm|tsKrtur j kinJ.i
kjoli op osti ncmj um þa<> hil
skilatcrði til honJans ()|t Ju(>-
.ir tcnVV scm Ust fvtu þcss.ir
torur cilcnJis þ,i ckki cinu
s*nm (tiir sljliun. pokkun.
(tctmslu og flutnin^ci o|! tcriVt
i.-lk
1000 milljóna
spamaður
UlJ.lklO
þ.icilJjnJi
\cu'l.ic. oc miVi(!fcii'slur a
ni|olkui\oium "'o mill|onuin
I ji cru nn'uryrcii'sluinar
nokkiu lj-(!ii o|! hclui su la-kkun
asjml tonlun a ulflulmnirJsMum
i lor mci' sci v.n"„ k)ara\kcrð-
........<Vlu scm cr jjTnýiMur ,ni:u '>rir KrnJur
.niVrskur.'i a :i'hu kum v” l tflutmnpshxtur - þessum
tisitoluhuum S<u osissuþxltir
irkmr inn • ccium
l nf tisitoluhu ci -Ui
c.Vi :: ni|.'lkutktr |
stj'iji sjmJutlur i IjnJhunji'

i þvrtlu aó
þá hluti boianna ai> rcnna (il
þcvsana þátta Myndin hci a
sii'unm sýnir þctla tcl cn þat cr
skiljtcri' til honJans c( cn(!ar
utriutnmphxtur koma lil minus
l.v: kronur Bamdur þyrfli mcð
i«)ium oriVm a.l Nir);.i mcð
kjoti smu til þcss aA rciknmj>s-
Jxiiiii) (!cii(!i upp K-ttj scpir
þn ckki alla toguna þt i mcA þctt-
um utflulningi hafa fcngisl inn i
lanJiA umtjlsvcrðar gjalJcyris-
■ckjur scm svara tu-stum þvi til
Ijuna og kostnaðar milliliila
hóndans og ncytandans crlcnd-
is ha cr þcss að gcta að ckki cr
allur útflutmngur á kmdakjoti
cins ohagkvzmur og sá til Dan-
mcrkur Útflutnmgur lil F*r-
cyja skilar 4.80 krónum til
bóndans fynr hvert kfló Osta-
salan til Ameriku gefur aítur i
móti mínus upph*d sem nemur
1.60 krónum á hvert kfló af
45% osti.
samdrattur þtði að :i«Klh.cndur
hatli huskjp |-( tið rciknum
mcð að htcrjum hondj Itlgi að
mcðaltah 1 aðnr cinst.iklmg.ir
þa cr þcssi talj konim i S im
l’css uljn cr jð nunnsu kosli
lifsbjorg sina tcgna samdrattar
i framlciðslu landhunaðaitara
Sa hopui tcm tmnur að hcmm
þjónustu fyrir hclðhundmn
landhunað mnir al hcndi Vui
ársvcrk. há cr mcðtalm tinnsla
á afurðum og oll hcm þ|onusta
við atvinnuvcgmn. cn ckki
þjónusta scm bicndur njóta i
sama mxli og allir aðrir svo scm
skólaganga barna i svciium cða
viðgerðir i ökutxkjum bxnda
Ef við rciknum mcð að þnðj-
ungur þessa hóps missi atvinn-
una við þnðjungs samdritt í
framlciðslu og helmings fxkkun
bxnda þi ncmur sú tala 1260
irsverkum eða að minnsta kosti
Texti: Bjarni Harðarson
blaðamaður
Úttekt NT um landbúnaðarmál sem greinarhöfundur gerir m.a. að umræðuefni
Eru bændur búfé anna
félagsins og sláturpe
eftir Guðmund P. Valgeirsson í Bæ
■ Rógurinn um bændur og
íslenskan landbúnað er ekki
nýr af nálinni. í áratugi hafa
tvö dagblöð helgað sig honum
og haft hann sér til framdráttar
pólitískt og fjárhagslega. Þau
eru Alþýðublaðið og blöð Jón-
asar Kristjánssonar, fyrst Vísir
og síðan Dagblaðið með tagl-
hnýtingi þess nú síðustu árin.
Alþýðublaðinu og formönnum
Alþýðuflokksins hefur verið
líkt farið og Kató liinum
gamla, sem byrjaði og endaði
hverja ræðu sína með því að
segja: Kartagó skal eyðilögð.
Þeir hafa látið það vera upp-
haf og endi hverrar ræðu
sinnar, að bændum yrði að
fækka um helming eða meira.
Þeir væru ómagar á þjóðarbú-
inu og ættu sér takmarkaðan
tilverurétt. - Þó ekki hafi borið
mikið í milli um máltlutning
þessara tveggja blaða, hafa þó
skrif Jónasar Kristjánssonar
verið um allt mun illvígari í
sínum áróðri að margir hafa
hallast að því að honum gæti
vart verið sjálfrátt. Þegar um
það hefur verið rætt hversu
ósvífinn og hegningarverður
sá áróður væri, þá hafa menn
sagt: „Hann Jónas! Það tekur
enginn mark á honum“. Hann
hefur lagt á það þunga áherslu,
að bændum yrði því sem næst
útrýmt og beitt til þess öllum
tiltækum ráðum og aðferðum.
Fróðir menn telja að um-
ræða þessara blaða um land-
búnaðarmál hafi verið svo ræt-
in og ósvífin, að hvergi sé að
finna í nálægum löndum nokk-
uð sem komist þar í hálfkvisti
við. - Er furðulegt að slík skuli
vera haft í frammi við þá stétt
þjóðfélagsins, sem frá upphafi
Islandsbyggðar hefur fætt og
klætt þjóðina, forðað henni
frá tortímingu í hallærum, sem
yfir hana hafa gengið, (og oft
munað mjóu að yfir lyki,) og
gerir það enn að miklu leyti.
Auk þess borið uppi menningu
hennar um aldaraðir og mun
gera það að sínu leyti um
ókomnar aldir, ef hún verður
ekki kaffærð í hatursáróðri nú
tímans.
Á síðustu áratugum hefur
hún ræktað og byggt upp sveit-
ir landsins svo að til afreka má
teljast. Sú menning og upp-
bygging (framtak) blasir við
augum hvar sem um landið er
farið og vekur óskipta athygli
vegfarenda, innlendra sem er-
lendra. Bændur hafa sýnt at-
orku, vinnusemi, sjálfsafneit-
un og hugsjón í ræktun lands
síns, búfénaðar og í verkum
sínum. Því er allur þessi mála-
tilbúningur og sakargiftir þeim
mun furðulegri.
Fræði Göbbels nýtt
til hins ýtrasta
Þótt rógsiðja sú, sem kennd
er við Jónas Kristjánsson og
Dagblaðið, hafi um allt verið
stórum ósvífnari og sóðalegri í
garð bænda, en Alþýðuflokks-
ins þá virðist hún hafa hlotið
meiri hljómgrunn en nöldur
hans, og markað viðhorf fjöl-
margra kaupstaða- og borgar-
búa, einkum í Reykjavík og á
Suðurnesjum. Enda hefur
hann vart stungið svo niður
penna, að þar hafi ekki kveðið
við: Me eða mö, - jarmur eða
baul - með skætingi sem átt
hefur að vera til háðungar
þessum húsdýrategundum,
enda maðurinn orðinn að
hreinu viðundri í augum allra,
sem ekki hafa ánetjast áróðri
hans. - Þar hafa fræði Göbbels
verið nýtt til hins ýtrasta og
árangur orðið í samræmi við
það.
Þótt þessi blöð hafi haft
forustu um þá hafa þau ekki
verið látin ein um hituna. Oft
hefur bændum verið sendur
tónninn í Morgunblaðinu og
það ekki af betri endanum og
sá flokkur, sem að því stcndur
gerst ber að fjandskap við þá.
Gleggsta dæmi um það og
kemur fram í hugann, er þegar
Sjálfstæðismenn strunsuðu í
halarófu út úr sölum Alþingis,
undir forystu Geirs Hallgríms-
sonar, vorið 1979 þegar harð-
ast svarf að bændum af náttúr-
unnar völdum, svo að búfé
þeirra var í bráðum voða, og
til umræðu voruð ráðstafanir
um neyðarhjálp þeim til
handa.
En það verður að segjast
eins og er, að innan þess flokks
hafa bændur ávallt átt nokkra,
menn, sem hafa verið til varnar
þegar á reyndi, og hann því
borið kápuna á báðum öxlum.
- Það verður að segjast sem er,
Alþýðubandalaginu og Þjóð-
viljanum til hróss, að fram til
síðustu missira hefur það látið
bændur að mestu óáreitta og
reynt að dylja úlfshár sín fyrir
þeim og jafnvel viðrað sig upp
við þá.
Komið hefur fyrir að þeir
hafi gefið út „jólablöð" með
smjaðursgreinum í garð
bænda. Manégeftireinuslíku,
mér sendu, fyrir fáum árum
þar sem ýmsir menn voru
fengnir til að skrifa í það blað
og láta blítt að bændum. En
þeir gættu sín ekki betur en
það, að þeir leyfðu henni
Guðríði í Austurhlíð að vera
þar með. En þeir vöruðu sig
ekki á henni, því með fáum
orðum feykti hún öllum fag-
urgala annarra greinarhöfunda
út í veður og vind sem einskis-
verðu skrumi. Síðan hafa þeir
ekki lagt út í slíka „jólablaðs“-
útgáfu og haft heldur hægt um
sig í þeim efnum.
En á síðasta hausti breyttist
þessa svo um munaði. í Þjóð-
viljanum kvað þá við „Org“
svo mikið að hin blöðin máttu
hreinlega vara sig á að verða
ekki undir í þeim „Org“
hljóðum. Komu þar til
skemmdir í kjötgeymslu, sem
einhliða voru færðar á reikning
bænda. Var það óspart notað
sem dæmi um ósvífni þeirra og
níðingshátt í garð háttvirtra
neytenda, og þeim jafnvel
bruggað banaráð með eitraðri
framleiðslu sinni og þar með
orðnir réttlausir sökudólgar,
sem fyllilega væri rétt að upp-
ræta. - Allt var þetta sett á
svið með daglegum réttarhöld-
um yfir forsvarsmönnum
bænda, þeir voru kallaðir fyrir
hinn nýskpaða alþýðudómstól,
Síðdegisvöku Útvarpsins, þar
sem þeir voru ákærðir fyrir alls
kyns sakir, sem á þá voru
bornar. Allir sem á einhvern
hátt tengdust sölu- og vinnslu-
stöðum þessarar framleiðslu
voru ásakaðir og hótað dóms-
■ Guðmundur P. Valgeirs-
son
ransókn og valin hin verstu
i orð. Einkum var hinum svo-
kölluðu Neytendasamtökum
beitt fyrir þann áróðursvagn
með undirleik lesendabréfa
blaðanna og skriffinna þeirra.
Var þetta á víxl fært inn í
Síðdegisvöku Útvarpsins til
þess að vekja „hlutlausa um-
ræðu“ eins og það var kallað.
Nú er skarð fyrir skildi
Það var mörgum ekki rauna-
laust að vita strangheiðarlega
menn dregna dag eftir dag á
þennan sakamannabekk og
sitja þar undir öllu því ámæli
bornu fram af hinum sjálfum-
glöðu stjórnendum og ákær-
endum. Hógvær og skynsam-
leg rök máttu sín lítils hjá þeim
rannsóknarrétti. —Allar þessar
sakargiftir höfðu þann tilgang
einan að gera bændur og fé-
lagssamtök þeirra, frá fyrstu
hendi til hinnar síðustu, tor-
tryggileg í augum auðtrúa
fólks, sem lítið þekkir til gagns
almennra mála, en er opið
fyrir öllu því sem er af verra
taginu, og skapa með því úlfúð
og fjandskap í garð íslenskra
bænda þar sem þeim var stillt
upp við vegg sem óþrifakind-
um og ómögum þjóðfélagsins,
sem „neytendur" og betri
borgarar þjóðfélagsins hefðu á
framfæri sínu. - Upp úr þessu
hefur skollið yfir sú einstæð-
asta gerningahríð, sem staðið
hefur látlaust síðan og enginn
sér fyrir endann á, en hlýtur að
enda með ósköpum eins og
allar slíkar móðursýki- og
múgsefjunarkviður gera og al-
þekkt er.
I öllu þessu æsinga og öldu-
róti blaða og annarra fjölmiðla
var eitt blað, sem ekki tók þátt
í þessum gerningum. Það var
dagblaðið Tíminn. Hann einn
blaða hélt ró sinni og hélt uppi
vörn gegn þessum vanhugsuðu
sakargiftum á bændur og fé-
lagssamtök þeirra. Hafi hann
og þeir sem að honum stóðu
alþjóðarþökk fyrir það. En nú
er skarð fyrir skildi. Hann
gerði sér ekki mat úr ósóman-
um. Því er hann úr sögunni. -
Það er talandi nútíma tákn um
hvert stefnir.
Margir góðir og heiðarlegir
menn hafa um langt skeið
horft með ugg fram á afleiðing-
ar þeirrar rangfærslu og rógs,
sem beitt hefur verið í þessum
málum og varað við því, í ræðu
og riti. Búnaðarmálastjóri vék
að þessu varnaðarorðum í ára-
mótayfirliti sínu um landbún-
aðarmál, upp úr síðustu ára-
mótum, og það sama gerði
formaður B.F.Í., Ásgeir
Bjarnason, við setningu Bún-
aðarþings. Báðirvöruðu sterk-
lega við þessum óhróðri um
menn og málefni. Þá hafa
Matthías Eggertsson, ritstj.
Freys og Gunnar Guðbjarts-
son, formaður Stéttarsam-
bands bænda nýlega birt at-
hyglisverðar greinar um þessi
mál í NT, þá ber að geta
ágætrar greinar Guðmundar
Stefánsson hagfr. í NT þann
25. maí og í sama blaði greinar
Árna Benediktssonar. En það
er eins og að stökkva vatni á
gæs. Siðræn , gætin varnaðar-
orð og rök heiðarlegra manna
mega sfn lítils gegn þessum
samkór. Þau kafna í múgæs-
ingu þeirri sem búið er að espa
(skapaþ - Við eigum okkar
„Golgata“.
Nú á síðustu missirum hefur
verið nokkuð skipt um tón hjá
þessari hljómkviðu. - Lengi
var látið nægja að berja á
bændum. Nú er það ekki nóg.
Spjótunum hefur í vaxandi
mæli verið beint að öðrum
þáttum. Nú eru það öll félags-
samtök bænda og landbúnað-
arins sem eru hundelt og sak-
felld og í hverjum krók og
kima þeirra stofnana sjá þessir
„heiðursmenn", bófa og mis-
yndismenn, sem hótað er saka-
málaákæru fyrir störf sín, sem
þeir hafa rækt með sóma.
Orð og hugtök eru upp tekin
í öfugri merkingu sinni og
þrástagast á þeim. „Einokun"
er orðið kjörorð í munni þeirra
og skammaryrði um alla félags-
starfsemi, uppbyggða að lands-
lögum, sem sumir þessara
manna hafa jafnvel staðið að.
Fjrálshyggja og óskert frelsi
einstaklingsins til hvers konar
athafna eru orðin tískuorð,
sem hver étur eftir öðrum án
þess að gera sér grein fyrir
merkingu þeirra. Þessi óút-
skýrðu fyrirbæri eiga að ganga
af allri félagshyggju og félaga-
frelsi dauðri.
í því efni hagar Eiður
Guðnason, alþingismaður
jafnaðarmanna sér eins og
óþveginn götustrákur og
stimplar alla félagsstarfsemi
með stimpli einokunar og æpir
á frjálshyggju og einstaklinga
til að troða hana undir fótum.
Af því hafa menn ráðið
tvennt: í fyrsta lagi að Eiður
stefni að formennsku í flokki
sínum og viti þetta sér helst til
framdráttar í þeim leik.
í öðru lagi, að hann hafi
verið beittur brögðum og verið
látinn sofa um borð í „Móður-
skipi“ íhaldsins, samrekt þar
með höfuðpaurum þess (Ey-
kon) og numið þar fræði þeirra
og þar með gleymt öllum hug-
myndum flokks síns um félags-
hyggju. Sennilegri skýring
verður vart fundin á framferði
þess manns. Allir, sem til vits
og ára eru komnir og þekkja
örlítið til sögu þjóðar sinnar
vita að einokun er alger and-
hverfa þess forms, sem þessir
menn vilja nú feigt. Einokun-
arkaupmennirnir höfðu kon-
ungsbréf upp á vasann um að
þeir mættu fara með landsmenn
eins og skynlausar skepnur,
raka af þeim allt sem mögulegt
var í fjárgróðaskyni og flytja
fenginn til Danmerkurþarsem
þeir sömu menn byggðu sér
ríkismannahallir fyrir ráns-
fenginn þar sem þeir sátu og
lifðu í vellystingum praktug-
lega.
Boðberar íslenskra hags-
muna þess tíma hvöttu lands-
menn til að taka höndum
saman, bindast samtökum um
að koma í veg fyrir þann
ósóma. Þetta var gert og þar
stóðu bændur fremstir í fylk-
ingu. Það voru ekki kaupmenn