NT - 05.03.1985, Síða 9

Þridjudagur 5. mars 1985 9
Enn um bankamálin ■ ■■
„Sameining við Útvegs-
bankann er engin lausn“
- segir Stefán Pálsson, bankastjóri Búnaðarbankans
■ „Pegar rætt er um hug-
myndir að sameiningu banka,
þá hefur lengi verið talað um
möguleika á sameiningu Út-
vegsbanka og Búnaðarbanka.
ég er þeirrar skoðunar að sú
lausn sé alls ekki æskileg fyrir
Búnaðarbankann, og kannski
ekki fyrir hvorugan bankann,“
sagði Stefán Pálsson, banka-
stjóri Búnaðarbankans, í sam-
tali við NT í tilefni af ummæl-
um Halldórs Guðbjarnarson-
ar, bankastjóra Útvegsbank-
ans, á viðskiptalífssíðu í síð-
ustu viku.
„Búnaðarbankinn á ekki í
neinum erfiðleikum,“ sagði
Stefán ennfremur. „Eigin-
fjárstaða bankans er sterk, og
lausafjárstaðaviðunandi. Pessi
sameining sem rætt er um yrði
ekki til hagsbóta fyrir Búnað-
arbankann, nema síður væri.“
Stefán taldi það byggt á mis-
skilningi að með sameiningu
Búnaðarbanka og Útvegs-
banka kæmi öflugur banki sem
hefði um þriðjung innlána í
bankakerfinu.
„Menn verða að gera sér
grein fyrir að ráðstafa ekki
sparifé á þennan hátt. Fólk er
frjálst að því að flytja sitt
sparifé. Það er óraunhæft að
gera ráð fyrir að þessi samein-
aði banki verði jafnstór og
bankarnir tveir eru til samans
nú. Ég hef trú á að menn séu
það bundnir hvorum banka
um sig, og andstaðan við sam-
einingu svo mikil, að þessi nýi
banki yrði mun veikari en hinir
tveir,“
„Það eru fleiri vandkvæði á
slíkri sameiningu,“ hélt Stefán
áfram. „Það hefur t.d. lítið
verið rætt um þann viðkvæma
þátt sem eru starfsmannamál-
in. Þetta snýst um starfsöryggi
starfsfólks, lífeyrismál og
annað. Lífeyrissjóður starfs-
manna Búnaðarbankans er
mjög sterkur. Bankinn hefur á
undanförnum árum lagt veru-
lega fjármuni í varasjóð, sem
veitir starfsfólki bankans ör-
yggi sem það metur. Starfs-
fólkið er ekki tilbúið til að
ganga út í óvissuna í þessum
efnurn."
Stefán Pálsson sagði það
ekki rétt hjá Halldóri Guð-
bjarnasyni að bankamála-
■ Stefán Pálsson, banka-
stjóri.
nefndin hefði 1973 gert beina
tillögu um sameiningu Útvegs-
og Búnaðarbanka. Nefndin
hefði velt þessari hugmynd fyr-
ir sér, en tekið fram að hún
hefði ekki lokið athugun á
hagkvæmni slíkrar sameiningar.
„Það hefur líka mjög margt
breyst á þessum tólf árum. Þau
sjónarmið sem þá voru uppi
gilda ekki í ár. Ég held að
menn hafi fest í þessu gamla
fari og komist bara ekki upp úr
því.“
En þar sem bankastjóri Bún-
aðarbankans er andvígur sam-
einingu við Útvegsbankann,
hvaða aðrar hugmyndir hefur
hann þá um fækkun banka?
„Ég held að það megi velta
fyrir sér ýmsum öðrum lausn-
um. Ef menn eru í alvöru að
huga að sterkari rekstrarein-
ingu, þá held ég að það ætti
með frjálsum samningum að
stuðla að sameiningu einka-
bankanna. Einnig kæmi til
greina að einhver ríkisbank-
anna kæmi inn í þá samein-
ingu.
Þá þarf að huga sterklega að
stöðu sparisjóðanna með sam-
einingu við banka í huga til að
gera þá virkari í uppbyggingu
atvinnulífsins.
Að lokum er ekki útilokað
að hugsa sér að leggja niður
banka en skipta starfseminni
upp. Það er nefnd starfandi sem
hefur öll þessi mál til athugun-
ar, hún hefur ekki ennþá skilað
af sér og er býsna undarlegt ef
búið er að ákveða lausnina
fyrirfram.“
Úr áliti bankamálanefndar
■ Álit stjórnskipaðrar
bankamálanefndar 1983 hefur
spunnist inn í umræður manna
um sameiningu banka. Vegna
athugasemda Stefáns Pálsson-
ar í viðtalinu á síðunni er hér
birtur sá kafli úr skýrslu banka-
málanefndarinnar sem fjallar
um fækkun banka:
„Nefndin kemst að þeirri
almennu niðurstöðu, að æski-
legt sé að stefna að því, að
viðskiptabankarnir verði í
framtíðinni ekki fleiri en þrír
til fjórir, en með því væri
tryggð eðlileg samkeppni.
Væri þá t.d. eðlilegt, að tveir
af þeim væru ríkisbankar, en
tveir hlutafélagsbankar. Eigi
að stefna að því, að ríkis-
bönkunum fækki úr þremur í
tvo, virðist sú leið helst koma
til greina, að það gerist með
sameiningu Búnaðarbankans
og Útvegsbankans, og hefur
nefndin gert sérstaka athugun
á því, hvernig framkvæma
megi slíka sameiningu og
hvaða vandamál væru henni
samfara. Nefndin leggur þó
áherslu á, að henni hefur ekki
unnist tími til að kanna nægi-
lega rekstrarlega hagkvæmni
þeirrar sameiningar, þegar
sleppir áhrifum bættrar eigin-
fjárstöðu. Verði úr þessari
sameiningu, telur nefndin enn-
fremur æskilegt, að Iðnaðar-
bankinn verði eiginlega tengd-
ur hinum nýja banka með
þeim hætti, að hlutafé ríkisins
í Iðnaðarbankanum verði af-
hent honum til eignar.
Augljóst er, að beinasta leið
ríkisvaldsins til þess að fækka
bönkum felst í því að sameina
ríkisbankana, sem það ræður
sjálft yfir. Nefndin vill hins
vegar leggja áherslu á það, að
ekki eru veigaminni rök fyrir
því að sameina hlutafélaga-
bankana, sem bæði eru miklu
minni og meira einhliða í upp-
byggingu en ríkisbankarnir.
Bendir nefndin sérstaklega á
þá möguleika, að Samvinnu-
bankinn og Alþýðubankinn
verði sameinaðir, svo og Versl-
unarbankinn og Iðnaðarbank-
inn, nema svo fari að Iðnaðar-
bankinn verði tengdur hinum
nýja ríkisbanka."
Nú situr enn ný bankamála-
nefnd að störfum, sú þriðja á
rúmum áratug. Gylfi Þ. Gísla-
son, prófessor, formaður
nefndarinnar sagði í samtali
við NT að nefndin myndi síðar
í vor skila tillögum sínum til
bankamálaráðherra.
Rikisstyrkir sem % af GNP
Norðmenn eru með
hæsta ríkisstyrki
Kóreu og Japan
- 3.900 tonn á síðasta ári
Sautjánföldun
freðfisks
til Suður-
■ íslenskir ráðherrar og al-
þingismenn deildu á dögunum
um styrki norska ríkisins til'
norsks sjávarútvegs. Töldu
sumir þennan stuðning ógna
samkeppnisstöðu íslensks
sjávarútvegs. í tölum sem
OECD hefur birt kemur í ljós
að Norðmenn veita vissulega
mikla ríkisstyrki til atvinnufyr-
irtækja einkaaðila, líklega
mesta styrki, sem hlutfall af
þjóðarframleiðslu, allra aðild-
arríkja OECD. En aðeins lítill
hluti þessara styrkja fara til
sjávarútvegs: um 90% ríkis-
stuðningsins rennur til land-
búnaðar og iðnaðar.
Samkvæmt ritgerð Hall-
gríms Snorrasonar í Klemensar-
bók, sem kom út í gær, námu
framleiðslustyrkir til fyrirtækja
4,5% afþjóðarútgjöldum árs-
ins 1982 á íslandi. Þar af voru
styrkir til sjávarútvegs hverf-
andi, og helstir framlag til
Aflatryggingasjóðs og verð-
bætur á línufisk.
■ Á síðasta ári fluttu íslensk-
ir aðilar út samtals 3.900 tonn
af frystum fiski til Japans og
Suður-Kóreu. Árið áður flutt-
um við hins vegar út aðeins 235
tonn af freðflski til þessara
landa. Þannig tæplega sautján-
faldaðist þessi útflutningur
okkar að magni til, frá árinu
1983 til 1984.
Það er fyrst og fremst karfi
og grálúða sem um er að ræða.
Stærsta útflutningsaðilarnir á
Hilmar Sigurðsson.
Hannes Þ. Sigurðsson.
Ólafur Bergsson.
Breytingar hjá Sjóvá
■ Verulegar skipulagsbreyt-
ingar hafa verið gerðar hjá
Sjóváaðundanförnu. Fyrirtæk-
inu hefur hefur verið skipt upp
í fjögur meginsvið og hafa
forstöðumenn verið ráðnir til
þeirra. Tilgangur breytinganna
er að styrkja rekstur fyrirtækis-
ins og auka og bæta þjónust-
una.
Forstöðumaður fjármála-
sviðs hefur verið ráðinn Hilm-
ar Sigurðsson, viðskipta-
fræðingur. Hann er nýkominn
til starfa hjá Sjóvá. Forstöðu-
maður þjónustusviðs er Hann-
es Þ. Sigurðsson, en hann hef-
ur starfað hjá Sjóvá síðan
1950. Forstöðumaður tjóna-
sviðs er Ólafur Bergsson, sem
starfað hefur hjá Sjóvá síðan
1945. Markaðs- og stjórnun-
arsvið munu heyra undir Sig-
urjón Pétursson, aðstoðar-
framkvæmdastjóra.
Sjóvá er nú meðal stærstu
tryggingafélaga landsins, sem
veitir alhliða tryggingaþjón-
ustu. Hluti breytinganna nú
felst í stafi að þróun vátrygg-
inga, og mun félagið innan
tíðar kynna margvíslegar nýj-
ungar í vátryggingamálum,
sem munu standa viðskiptavin-
um þess til boða.
Framkvæmdastjóri Sjóvá er
Einar Sveinsson.
síðasta ári voru þrír, Samband-
ið með 2.400 tonn, Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna með
um 1.000 tonn, og Hekla hf.
með um 500 tonn.
Verðmæti þessa útflutnings
í fyrra varð um 156 milljónir
króna. Árið áður var verðmætið
um 9 milljónir króna. Á föstu
dollaraverði jukust verðmætin
fjórtánfalt á milli áranna.
„Það er engum vafa undir-
orpið að þessir nýju markaðir
buðu í fyrra upp á hærra verði
heldur en gömlu markaðirnir
í Vestur-Evrópu og í Banda-
ríkjunum," sagði Sigurður
Markússon, framkvæmda-
stjóri Sjávarafurðadeildar SÍS
í samtali við NT. Hann bætti
því við að sala til Evrópu hafi
verið sérstaklega erfið í fyrra
vegna slæmrar stöðu Evrópu-
mynta.
En hverjar eru framtíðar-
horfurnar í þessum viðskipt-
um? Egill Jónsson hjá Heklu
sagði NT að fyrirtækið hefði
nú gert samning um tífalda
sölu á karfa til Japan á þessu
ári frá því í fyrra, eða á 5000
tonnum. Kvaðst Egill vera
bjartsýnn á að Heklu tækist að
afla a.m.k. 3^1000 tonna af
þessu magni til afhendingar.
„Eftirspurnin virðist ætla að
haldast a.m.k. að sinni. Hún
byggir á því að þjóðirnar fá
ekki nægilega mikið af þessum
íisktegundum á sínum liefð-
bundnu miðum. En það kann
að fara svo í framtíðinni að
þær verði sjálfum sér nógar um
þær, þó engin teikn séu um
það ennþá,“ sagði Sigurður
Markússon.
Verðþróun getur einnig haft
áhrif. Guðmundur H. Garð-
arsson hjá Sölumiðstöðinni
sagði að í síðasta mánuði hefði
orðið 6-14% verðhækkun á
karfapakkningum í Bandaríkj-
unum. En þá væri þess að gæta
að ekki væri um nákvæmlega
sömu pakkningar að ræða og
seldar væru til Japans og Kór-
eu.
Eldi h.f. í Grindavík hyggur á framkvæmdir:
Stækkun í 5001. árlega slátrun
■ Laxeldisfyrirtækið Eldi
h.f. í Grindavík íhugar nú að
stórauka starfsemi sína. Er
ætlun fyrirtækisins að byggja
laxeldisaðstöðu sína upp í‘
sumar og haust, og stefna ó-
trautt að 500 tonna slátrun
strax á næsta ári.
„Við erum komnir með
stærstan hluta þeirra seiða sem
við þurfum í þetta“, sagði
Gunnar Þórðarson, stjórnar-
formaður Eldis, í samtali við
NT, en bætti því við að í
Kollafjarðarstöð ríkisins hefði
Eldi átt pöntuð seiði, sem það
tæki ekki vegna sjúkdóms sem
kom þar upp fyrr í vetur; þetta
kynni að tefja stækkunaráætl-
anirnar eitthvað.
Talsverðar framkvæmdir
fylgja stækkun laxeldisstöðvar
Eldis, og taldi Gunnar Þórðar-
son að þær myndu kosta á
bilinu 50-60 milljónir króna.
Hluthöfum í Eldi fjölgaði
verulega í haust, þegar ein-
staklingar og fyrirtæki á ísa-
firði og í Reykjavík, sem marg-
ir stunda útgerð og fiskvinnslu
fyrir, keyptu hlut í félaginu.
■ Efnilegur Eldis-lax í stöðinni
að Húsatóftum í Grindavík.