24 stundir - 13.12.2007, Blaðsíða 48

48 FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 2007 24stundir
Eftir Sigurð Boga Sævarsson
sigbogi@simnet.is
Engin ein þjóð hefur lengur starfað
samfellt að landgræðslu og stöðv-
un jarðvegseyðingar en Íslending-
ar. Í tilefni þessara tímamóta fékk
Landgræðsla ríkisins Friðrik G. Ol-
geirsson sagnfræðing til að skrá
sögu stofnunarinnar en ekki síður
þeirrar hugsjónar sem land-
græðslustarfið hefur jafnan byggst
á. Efnt var til athafnar í Þjóðmenn-
ingarhúsinu fyrir helgi, þar sem
Einari Kr. Guðfinnssyni landbún-
aðarráðherra var afhent fyrsta ein-
tak bókarinnar. Um 260 ljósmynd-
ir, teikningar og kort prýða bókina
en í henni hefur verið dreginn
saman margvíslegur fróðleikur
sem lýtur að uppgræðslu Íslands á
síðustu öld.
Afneitun kom á óvart
„Það var einkum tvennt sem
kom mér helst á óvart þegar ég var
að skrifa landgræðslusöguna,“ seg-
ir Friðrik G. Olgeirsson í samtali
við blaðið. „Ísland var ákaflega illa
farið af uppblæstri um aldamótin
1900, bæði af völdum náttúrunnar
sjálfrar en ekki síður vegna rán-
yrkju þjóðarinnar í margar aldir.
Það kom mér svo sem ekki á óvart,
það voru staðreyndir sem lágu ljós-
ar fyrir. En það kom mér á óvart
hve stór hluti landsmanna neitaði
að horfast í augu við eyðilegg-
inguna og taldi landið ósnortið.
Þar sem landið var uppblásið áttaði
fólk sig alls ekki á því hvað ástandið
var alvarlegt.“
Naumt skammtað
Friðrik segir að lengi framan af
hafi landgræðslustarfinu verið
naumt skammtað af opinberu fé.
Frá 1907 til 1950 hafi stofnunin að-
eins fengið um 200 milljónir króna
miðað við núgildandi verðlag.
„Frumkvöðlarnir komu ótrúlega
miklu í verk miðað við þessi litlu
framlög. Starfsmenn Sandgræðsl-
unnar voru lengi fámennir og því
voru bændur eða lausamenn strax í
upphafi fengnir til að sinna sand-
græðsluverkefnum hver í sinni
heimasveit. Lengi fram eftir 20. öld
voru ráðamenn uppteknir af öðr-
um málaflokkum en landgræðslu
og náttúruvernd. Þjóðin var að
brjótast út úr fátæktarbasli fyrri
alda og í landbúnaðarmálum til
dæmis var hugsað um að framleiða
meira og meira til þess að fullnægja
aukinni eftirspurn. Meira að segja
lét einn af áhrifamönnum sand-
græðslumála í byrjun aldarinnar
hafa það eftir sér að þjóðin hefði
margt nytsamara við peningana að
gera en að setja þá í uppgræðslu
sandauðnanna. Lítil fjárframlög til
landgræðslu endurspegla þetta við-
horf.“
Í enskri útgáfu
Við athöfn í Þjóðmenningarhús-
inu í tilefni af útgáfu Sáðmanna
sandanna var kynnt að ákveðið
hefði verið að gefa bókina út á
ensku. Slíkt kemur ekki til að ófyr-
irsynju: á heimsvísu hafa Íslend-
ingar verið brautryðjendur í land-
græðslustarfi og því að vinna gegn
jarðvegseyðingu. Saga Landgræðsl-
unnar á því erindi víða.
„Landgræðslan hefur náð miklum
árangri, svo miklum að eftir starfi
hennar er víða tekið. Þessu gerir fólk
sér almennt ekki grein fyrir.
Þegar ég og forráðamenn Land-
græðslunnar heimsóttum forseta
Íslands, Ólaf Ragnar Grímsson, á
Bessastaði og afhentum honum
fyrsta eintak bókarinnar lét hann
þess getið þegar hann hafði flett
bókinni og skoðað að þetta væri
bók sem ætti að þýða á ensku. Aðr-
ar þjóðir gætu mikið af okkur lært,
séð hvernig við snerum af braut
rányrkju og hófum uppbyggingu,
landgræðslu og gróðurvernd. Slíkt
rit væri gaman að geta gefið áhrifa-
fólki og áhugamönnum í öðrum
löndum. Landgræðslustjóri hafði
velt þessum hlutum fyrir sér og
þessi ummæli forseta styrktu hann
í þeirri trú að saga íslenskra sáð-
manna ætti erindi út fyrir land-
steinana,“ segir Friðrik G. Olgeirs-
son.
Við útgáfuathöfn Friðrik G. Ol-
geirsson höfundur bókarinnar,
Sveinn Runólfsson landgræðslu-
stjóri og Einar K. Guðfinnsson land-
búnaðarráðherra.
Aldarsaga Landgræðslunnar komin út
Sögur af sandinum
Út er komin bókin Sáð-
menn sandanna sem er
aldarsaga Landgræðslu
ríkisins. Í ár hefur þess
verið minnst að eitt
hundrað ár eru liðin frá
upphafi skipulegs land-
græðslustarfs hér á landi.
➤ Skipulagt landgræðslustarfhér á landi á sér 100 ára sögu.
➤ Framlög til málaflokksinsvoru lengi takmörkuð.
➤ Árangur Íslendinga hefurvakið athygli erlendis.
LANDGRÆÐSLAN
stundir
Á sunnudaginn verða haldnir
aðventutónleikar í Dómkirkjunni.
Kristín R. Sigurðardóttir og Hulda
Guðrún Geirsdóttir sópransöng-
konur munu þar syngja sín uppá-
halds jólalög við undirleik breska
píanóleikarans Julian Hewlett sem
er búsettur á Íslandi. Á boðstólum
verða að mestu leyti jóladúettar en
höfundar laganna spanna allt frá
Vivaldi til fyrrnefnds Hewlett.
„Þetta verða tónleikar svo fólk geti
slappað af og fundið frið og ró í
öllu þessu stressi sem er í kringum
okkur. Fólk getur komið inn í
kirkjuna og slappað af í fallegu um-
hverfi og við munum sjá til þess að
fólki muni líða vel með fallegum
söng,“ segir Hulda Guðrún sem
lærði óperusöng í Þýskalandi.
Kristín er lærð á Ítalíu en báðar
hafa þær starfað við tónlist í fjölda
ára. Það er um að gera að leggja
leið sína í Dómkirkjuna á sunnu-
daginn og leggja jólastressið til
hliðar og hlusta á fallega jólatóna.
Tónleikarnir hefjast klukkan 17 og
miðar verða seldir við innganginn.
hh
Aðventutónleikar í Dómkirkjunni
Jólastressið burt
MENNING
menning@24stundir.is a
Um 260 ljósmyndir, teikningar og kort prýða bókina
en í henni hefur verið dreginn saman margvíslegur
fróðleikur sem lýtur að uppgræðslu Íslands á síðustu öld.
Gleraugnaverslunin PLUSMINUS Optic, Suðurlandsbraut 4 er
með sérstaka sportgleraugnadeild.
Þar fást ótal vörumerki og tegundir fyrir flest allar íþróttagreinar og
aðstæður. M.a. skíði, golf, veiði, útivist, frjálsar, mótorsport o.fl.
Verslunin sérhæfir sig í sportgleraugum með styrk (RX).
Við val á sportgleraugum er ekki bara spurning um rétta stílinn/
útlitið, heldur frekar hvernig gleraugun henta andlitsfalli hvers og
eins. Það skiptir einnig mjög miklu máli hvaða tegund sjónglerja er
valin, þannig að sportgleraugun henti við þær aðstæður sem þau
eiga að notast við.
Fjölmörg sportgleraugu eru þannig hönnuð að skipta megi milli
sjónglerja og henta því vel til margra mismunandi íþróttagreina.
Rec Specs eru sérstök öryggisgleraugu sem eingöngu fást í
PLUSMINUS Optic. Vörumerkið býður flóru gleraugna bæði fyrir
börn og fullorðna. Málið snýst um að sjá vel, vera vel varin og með
gleraugun föst á sínum stað sama hvað á gengur.
Það er ansi sárt að taka ekki framförum vegna þess að þú sérð ekki
almennilega hvað um er að vera. Aldur og kyn skiptir þar engu
máli.
Fólk er í auknu mæli að uppgötva þægindi og nauðsyn þess að
vera með gæða sportgleraugu sem henta þeirri hreyfingu sem það
iðkar.
Má nefna að sá hópur fólks sem kannski umfram aðra hefur opnað
augun undanfarið fyrir nauðsyn þess, er fólk sem er nýkomið úr
laser/ augnaðgerðum.
Starfsfólk PLUSMINUS Optic veitir sérfræðiráðgjöf við val á réttu
sportgleraugunum. Eins er öllum séróskum tekið fagnandi.
Sjáið - Upplifið - Njótið
með Sportgleraugum frá:
PLUSMINUS Optic
Suðurlandsbraut 4
Sími 517 0317
plusminus@plusminus.is
www.plusminus.is
Mesta og besta úrval landsins
af sportgleraugum!
Nannini – Motorcycle Division
SportVision – kynning
Adidas Elevation – Outdoor
Rudy Project Ekynox sx
Nannini Adidas Roxor Nike Rudy Project Tifosi Rec Specs Cebe Rodenstock Porsche
Erum byrjuð að taka niður pantanir
fyrir okkar sívinsæla laufabrauð.
Sendum hvert á land sem er.
Pantanir í síma 461 4010.