24 stundir - 28.05.2008, Síða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2008 24stundir
LÍFSSTÍLLNEYTENDUR
neytendur@24stundir.is a
Fólk getur sparað sér þetta með því að kaupa
kannski minna í einu og skoða betur eigin
neyslu áður en það fer í búðina.
Eftir Einar Jónsson
einarj@24stundir.is
Gera má ráð fyrir að verðmæti
matar sem hent er hér á landi sé
um 3,4 milljarðar króna á ári og að
heildarsóun landsmanna nemi um
8 milljörðum króna. Þetta kemur
fram í nýlegri könnun Félagsvís-
indastofnunar Háskóla Íslands á
neysluvenjum Íslendinga. Þó
nokkuð af matvælum fer til spillis á
heimilinu af ýmsum ástæðum og
landsmenn eiga einnig til að eyða
peningum sínum í hluti sem þeir
nota lítið sem ekkert.
Dregið úr sóun
Þuríður Hjartadóttir, fram-
kvæmdastjóri Neytendasamtak-
anna, segir að það sé kannski ekki
óeðlilegt að ferskvörur og annað
sem geymist illa endi í ruslinu. Það
sé þó hægt að draga úr magni
þeirra matvæla sem hent er með
markvissum innkaupum.
„Fólk getur sparað sér þetta með
því að kaupa kannski minna í einu
og skoða betur eigin neyslu áður en
það fer í búðina,“ segir hún.
Það getur einnig borgað sig að
hugsa sig tvisvar um áður en mað-
ur tekur tilboðum í verslunum,
jafnvel þó að manni finnist erfitt að
hafna þeim. „Oft hefði fólk betur
sleppt því að kaupa hlutinn af því
að það hafði engin not fyrir hann,“
segir Þuríður.
Átta sig ekki á þörfum
Þátttakendur í könnuninni gefa
upp mismunandi ástæður fyrir só-
uninni. Þannig segjast tæp 30%
svarenda sóa peningum vegna þess
að þeir geri sér illa grein fyrir þörf-
um sínum og heimilisins. Álíka
margir telja sig ekki sóa peningum
en rúm 20% svarenda segist eyða
peningum vegna þess að þeir hafi
ánægju af því og njóti þess.
Könnunin var samstarfsverkefni
Sorpu bs., Sorpstöðvar Suðurlands
bs., Sorpeyðingarstöðvar Suður-
nesja sf., umhverfis- og samgöngu-
sviðs Reykjavíkurborgar, Neyt-
endasamtakanna, Landverndar og
Félagsvísindastofnunar Háskóla Ís-
lands. Hér að neðan má sjá nokkra
áhugaverða punkta úr niðurstöð-
um rannsóknarinnar.
Sóun Íslendingar eyða háum upp-
hæðum í hluti sem þeir nota ekki og
enda jafnvel í ruslinu.
Íslendingar eru duglegir að sóa peningunum sínum
Milljarðar í súginn
Íslendingar eyða háum
fjárhæðum í hluti sem
þeir hafa ekki not fyrir og
stór hluti matvæla endar
óétinn í ruslinu sam-
kvæmt niðurstöðum
könnunar á neysluvenj-
um landsmanna. Draga
má úr sóuninni með
markvissum innkaupum.
➤ Rannsókninni var ætlað aðkanna sóun Íslendinga og
viðhorf þeirra til hennar með
því að biðja þá um að meta
eigin sóun og ástæður henn-
ar.
➤ Jafnframt var könnuð flokkunÍslendinga á úrgangi.
➤ Spurningalisti var sendur til3.000 Íslendinga 18 ára og
eldri. 1.198 svör bárust.
RANNSÓKNIN
Þó að Íslendingar séu flestir já-
kvæðir gagnvart flokkun á sorpi
flokka um 20% lítið sem ekkert og
eru neikvæð eða afskiptalaus gagn-
vart flokkun. Þetta kemur fram í
könnun Félagsvísindastofnunar á
neysluvenjum Íslendinga sem var
gefin út á dögunum.
Á heimilum þar sem ekki er
flokkað finnst fólki það kosta of
mikla fyrirhöfn eða að ekki sé pláss
á heimilinu fyrir flokkunina. Aðrir
telja tilgangslaust að flokka, gera
það ekki vegna þess að þeir græða
ekkert á því eða af því að það skipt-
ir ekki máli fyrir umhverfið.
Þjónusta skiptir máli
Flestir (80%) telja líklegt að þeir
myndu flokka meira ef úrgangur
yrði sóttur heim til þeirra. Lang-
flestir (um 90%) svarenda sögðust
alltaf flokka drykkjarumbúðir með
skilagjaldi. Þá flokka enn fremur
flestir ýmsa nytjahluti, spilliefni og
rafhlöður frá venjulegu heimilis-
sorpi. Minnihluti svarenda flokkar
mjólkurfernur, kertaafganga og líf-
rænan úrgang frá sorpi.
Konur hafa talsvert jákvæðari
viðhorf til flokkunar en karlar og
þeir sem eldri eru hafa einnig já-
kvæðari viðhorf en hinir yngri.
Flokkun landsmanna
Fáeinir punktar úr könnun Fé-
lagsvísindastofnunar á neysluvenj-
um Íslendinga. Skýrsluna í heild
sinni má nálgast á vef Fé-
lagsvísindastofnunar.
Flestir (69%) henda salati eða
káli einu sinni í mánuði eða
oftar. Einnig er algengt að
ávöxtum eða brauði sé hent.
Tæplega 40% svarenda höfðu
keypt snyrtivörur sem höfðu
lítið verið notaðar.
Tæplega 30% höfðu keypt að-
gang að einhvers konar líkams-
ræktarklúbbi sem var sjaldan
eða aldrei notaður.
Helmingur svarenda hefur keypt
skó eða föt á útsölu sem voru
sjaldan eða aldrei notuð.
Fjórðungur svarenda kannast
við að hafa keypt raftæki sem
lítið eða ekkert hefur verið
notað.
Helmingur svarenda hefur keypt
eitthvað á útsölu sem ekki hef-
ur hentað.
65% svarenda kannast við að
hafa fengið gjöf sem þeir
höfðu ekki not fyrir en vegna
tillitssemi við gefandann var
henni ekki skipt.
27% telja sig hafa sóað pen-
ingum vegna utanaðkomandi
þrýstings eða til að geta haldið
í við nágranna.
Punktar úr könnun Félagsvísindastofnunar
Sóun Íslendinga
Það borgar sig að halda vel ut-
an um gjafakort og inneign-
arnótur sem manni áskotnast.
Oft týnir fólk kortunum eða
gleymir að nota þau og áttar
sig jafnvel ekki á því fyrr en
þau eru löngu útrunnin eða
verslunin hætt.
Gleymd kort
Með því að
halda heim-
ilisbókhald fær
fólk góða yf-
irsýn yfir út-
gjöld heimilis-
ins. Jafnframt
áttar það sig
betur á hverjar
þarfir þess eru, til dæmis í inn-
kaupum á nauðþurftum. Það get-
ur því verið heillaráð fyrir þá sem
henda miklu af matvælum að
halda bókhald yfir neysluna og
haga innkaupum eftir þörfum.
Matarinnkaup
eftir þörfum
Feim Lene - Bjerre Bæjarlind 6 – www.feim.is
Opið virka daga 10-18 og laugardaga 11-16
Kanadísku
garðhúsgögnin
komin
sedrus viður
sem þolir íslenska
veðráttu