Sunnudagsblaðið - 12.01.1964, Blaðsíða 9

Undirföt þjóna mörgum tilgangi
og gegnum aldimar hafa þau ekki
alltaf verið litin sama auga og gert
ei- í dag. í okkar augum eru und-
irfötin fyrst og fremst til þess að
skýla líkamanum — ef við erum
karlmenn. Undirföt kvenfólksins
hafa víðtækara hlutverki að
gegna, enda margbrotnari. Konur
hafa næstum alitaf notað undir-
fatnað sinn til þess að undirstrika
— eða að skapa það útlit, sem tal-
ið er tilheyra þvi kyni (afsakið,
ágætu konur, en á maður ekki allt
af að segja sannleikann?)
Karlmenn notuðu lengi 6kyrt-
una — sem undirfatnað .— sem
tákn stéttar og stöðu, hún var
stífuð eða felld og skildi algjörlega
á milli lágstéttarmannsins og hins
sem hærra var settur, hið sama var
að segja um líningamar, þær sá-
ust ekki um úlnliði vinnandi
manna.
Áður má segja að undirfatnaður
inn hafi verið notaður til þess að
vernda skinnið gegn ytri fatnaðin-
um og öfugt. Hin glæsilegu fata-
cfni, sem notuð voru á Viktóríu-
tímabilinu, varð að verja fyrir hold
inu, sem undir þeim var, því að
það em innan við 200 ár frá þvi
að menn fóru að skoða hreinlæti
líkamans sem nokkra nauðsyn. —
Menn, og konur — líka þau, sem
hárra stétta voru, voru yfirleitt
skitug og jafnvel með óþrif. Und-
irfötin voru því mjög vætt í ilm-
vatni tii þess að draga athygli frá
óþægilegri þef líkamans sjálfs.
Þegar Stuartarair réðu ríkjum
á 17. öld í Bretlandi og rómantík-
in var upp á sitt bezta, tóku und-
irfötin mjög að gegna því hlut-
verki að vera undirstrikun á kyn-
ferði og kynþokka. Á tízkumynd-
um frá tímabilinu, sést karlmanns
skyrtan milii jakkans og buxn-
anna (sem oft virðast í þann veg-
inn að falla). Kvenleg blússan er í
þann veginn að falla af öxlunum
og mjög cr óvíst hvað verður inn
kjólinn. Hvorki fyrr né síðar hefur
fólk, sem tolla vill í tízkunni, lát-
ið mynda sig (mála sig) í svo vafa
sömum búningi.
Með átjándu öldinni kom ,,hoop”
pilsið og með því jókst áherzlan á
undirfötin. Hoopið var líklegt til
að fjúka úr skorðum eða jafnvel
snúast við, en þetta var nú einu
sinni tízkan og kvenfólkið gerði
það oft að það hallaði „hoopinu”,
svo að á annarri hliðinni komu und
irfötin í ljós.
Eftir eintaki af The Spectator
(áhorfandinn) frá árinu 1712 virð-
ist það hafa verið mikil skemmt-
an í þann tið áð róla kvenfólkinu
hátt og mikið. Með því móti tókst
karlmönnunum að fá að sjá undir-
föt kvenfólksins — svona að ein-
hverju leyti. Þessi leikur mun þó
hafa orðið til þess, að kvenfólkið
tók að gera undirföt sín fallegri.
Á síðasta fjórðungi átjándu ald-
ar, komst tepruskapúrinn í tízku.
Áður höfðu undirfötin verið lög-
leg ástæða til gamansemi um kyn-
ferði og þess málefni, nú voru þau
hulin þoku þagnar og bannhelgi,
það varðaði nú allt í einu siðferði
viðkomandi persónu, hvort und-
irföt hennar bar á góm eða ekki.
Með þessari breytingu kom önnur,
sem var ef til vill meira virði?
Hugmyndin um hreinlæti líkam-
ans. Vel liefði mátt ímynda sér
að líkaminn hreinn og fagur fengi
nú að koma betur i ljós en fyrr.
En líkamir Viktoríutímabilsins
voru vafðir í lagi eftir lag af und-
irfatnaði, sem öll voru vandlega
falin undir enn meiri fatnaði.
Á þessu tímabili kom fram nýtt
atriði í tízku karlmannanna —
axlaböndin, mjög nytsöm uppfinn-
ing, og ku vera að komast í tízku
þessa dagana eftir nokkra út-
legð. Á sama tíma kom fram annað
í klæðaburði kvenfólksins — nær-
buxurnar, sem allt til þess höfðu
verið séreign karlmannsins. Nær-
buxurnar táknuðu upphaf nýrrar
aldar i klæðaburði kvenna. Frá
þeim tima hafa þær æ tileinkað
sér fleira af klæðnaði karlmanna
og hefur það fylgt hverju skeiði í
kvenréttindabaráttumii.
Þetta tímabil kom líka fram
með „the corset” þríhyrning úr
járni eða stáli fóðraðan og íbog-
Frh. á bls. 19.
Nokkur velvalin orð
um hið ónefnanlega
ALUÝÐU BLAÐH) - SUNNUDAGSBLAÖ g
I