Frjáls þjóð


Frjáls þjóð - 19.12.1959, Blaðsíða 1

Frjáls þjóð - 19.12.1959, Blaðsíða 1
8. árg. Laugardaginn 19. desember 1959 AUKABLAÐ Aukablað I dag koma út tvö blöð a£ FRJÁLSRI ÞJÓÐ, tólf síð- ur hvort. Þótt auglýsingar séu með meira móti, eins og gerist rétt fyrir jólin, fá kaupendur ekki minna les- magn í þessum blöðum báð- um en venjulega. — Þetta verða síðustu blöðin fyrir jól. Þegar ég stóð fyrir her- réttinum á Akranesi hafa hönd á tösku minni. Voru þeir þrír saman, tveir dátar og hinn þriðji í búningi foringja, unglegur maður og vörpuleg- ur. Heyrði ég og skildi, að þeir hugðu Þjóðverja stadda á næstu grösum, er þeir sáu hina þýzku miða á töskunni, sem auk þéss var merkt manni, sem hét Hoffmann, en það er þýzkt nafn. Og nú með því að ég hef aldrei verið feiminn né ragur, snaraðist ég að þeim og ætlaði formálalaust að þrífa töskuna af herforingjanum sem mína eign. En þar komst karskur i krappan sjó, því að samstundis miðuðu dátarnir báðir á mig byssum sínum, svo að ég varð að sleppa taki mínu og rétta upp báðar hendur. Þarna voru TTver skyldi ekki líta upp, ef á borðið fyrir framan hann eru lagðar hendur, mikl- ar og þykkai’, með digrum fing- urgullum, alsettum eðalstein- um af mörgum litum, á hverri hrammtöng? Ég leit upp. Við borðið stóð maður ærið vörpulegur, ekki ýkjahár vexti, en harla þykk-| ur undir hönd, herðibreiður og mikilleitur og allur hinn her-j mannlegasti. Ljós var hann yfirlitum, snareygur og skart- búinn með afar stóra gullnælu í bindi sínu og hékk við men, sem í voru felldir rauðir rúbín- steinar. Mátti skjótt renna grun í, að sá maður myndi ógurlegur á að líta, ef honum rynni í skap. En nú var hann léttbrýnn og svipur hans með þeim hætti, sem verið hefur Egill Skalla- grímsson, er hann hafði tekið við hringnum góða af spjóts- oddinum og dregið á arm sér við veizlueldana í höll Aðal- steins konungs. Engum þurfti heldur að dyljast, að þarna fór víkingur mikill, er þótti gullið djásna bezt, svo sem Agli, og um marga hluti virtist honum kippa í kyn Mýramanna. Segir sagan, að sumir þeirra kyns- manna hafi verið svartir og ljótir, en aðrir bjartir yfirlit- um og manna vænstir. Gestur minn hafði yfirbragð hinna síð- arnefndu, en hamremmi hins dökka kynstafs blundaði í blóð- inu. Og munu nú flestir kenna manninn af þessari lýsingu. Héðinn framur fleins við glamur fyrðum ama þyngdi gjald, margui' gramur giftusamur gekk aflramur hans á vald. Hann leit íbygginn á mig. — Hvenær ætlarðu að skrifa söguna af því, þegar ég sigraði brezka ljónið? spurði Pétur Hoffmann, þegar hann hafði heilsað af hirðmannlegri kurt- eisi, því að sá var maðurinn. — Hér og nú, svaraði ég, því að ég þóttist ósvinnur orðinn, er þetta hafði svo lengi undan dregizt, og uggði, að gestur minn yrði ekki aldæla við að kljást, ef ég misbyði honum öllu lengur. Að sönnu sagði gesturinn, að hann væri þolinmæðin sjálf fram á þ-rettándu stundu — ekki aðeins elleftu — en grið gæfi hann hvorki né þægi, þeg- ar sverð hefðu verið dregin úr slíðrum. — Ég hef barizt með hnifum í Noregi, hálfdrepið Danskinn í Kaupmannahöfn, og í Skot- landi veit ég ekki einu sinni, hvað mikinn usla ég gerði. Hér talar sá, sem er laus við minni- máttarkennd og hefur af nokkru að státa. Sannleikur- inn er sagna beztur — það er mitt álit. Mér ei dúrinn meira lirökk, myrkra flúðu liræður. Hverjum kann ég þegni þökk þeim, er drauminn ræður. — Þetta á að vera um það, þegar ég var leiddur fyrir her- réttinn hjá Stórbretanum, grunaður um njósnir, sagði Pét- ur — maður með þýzkt nafn, þýzka gistihúsmiða utan á tösk- unni. Ég varði mál mitt á Bergensnorsku og hafði sigur að lokum. En það er bezt, að ég segi þér fyrst drauminn, sem mig dreymdi laugardagsnóttina fyr- ir trinitatis vorið 1940. Það er þá fyrst til að taka, að ég þóttist staddur á Zim- sensbryggju í Reykjavík, og virtist mér, að þar væri enn óbreytt umhverfið, frá því sem fyrrum var. Koma þá að mér tveir hermenn enskir á leður- jökkum miklum og höfðu byss- ur að vopnum. Ég þóttist hafa sverð í hendi, fagurlega búið, en þótt gripurinn væri ger- semi, sannkallaður Dýrumdal- ur, skynjaði ég í drauminum, að ekki tjóaði að reiða það gegn skotvopnum leðurjakkamanna. Lagði ég því á flótta, sem var nýtt fyrir mig, því að aldrei hef ég kunnað neitt að hræð- ast, og hljóp inn í Zimsens- port. Þar þótti mér koma á móti mér Norðmaður í tignar- klæðum gullnum, hár vexti og i spengilegur og hinn fríðasti | sýnum. Hnn hélt á riffli, og var á byssustingur, og horfði j vopnið upp. Þegar við mætt- I umst, ætlaði maðurinn að beina j að mér morðvopninu, en áður en honum vannst tími til þess, hafði ég rekið sverðsoddinn fyrir brjóst honum, og þá féll byssan úr höndum hans. Strax nam bjóða þengill þjóða þar af móði tilknúinn, drifa á flóðið drafnar slóða, drekann góða búa sinn. — Ekki er þetta draumarugl mikið söguefni, varð mér að orði. En Pétur leit til mín þeim augum, að ég steinþagn- aði og beit á vörina, iðrandi míns fljótræðis. Og Pétur þagði nokkra stund, svo að ég fengi hæfilegan tíma til þess að vor- kennast. — Að morgni sagði ég mörg- um drauminn, hélt hann svo Rætt við Pétur Hoffmann um það, sem gerðist laugardaginn fyrir trinitatis 1940 áfram, og varð það flestra sam- mæli, að hann boðaði illt. Ég er draumspakur maður, eins og fornmenn voru, og nú kom mér til hugar að fara vestur á Snæ- fellsnes. Þetta var nefnilega viku eftir að Bretinn hernam landið, en ég var lítill vinur Bretans og þar á ofan herskár og sést stundum lítt fyrir, ef til stórræða kemur. Ég er dá- lítið stoltur maður, þó að ég fari vel með það að jafnaði. Þegar ég fór að tygja mig til ferðar, sá ég, að mér var vant ferðatösku, svo að ég brá mér í fornsölu og keypti tösku á tíu krónui'. Á þessa tösku voru límdir marglitir gistihúsmiðar frá Hamborg, Dússeldorf og Brimum, og þá hirti ég ekki um að rífa af. Nú segir ekki meira af farar- búnaði mínum, nema hvað ég lét í töskuna byssusting, sem vinur minn einn hafði gefið mér, því að gott gat verið að hafa einhverja spík að vopni. Ég fór með Fagranesinu upp á Akranes seint um daginn og g'ekk þegar til gistihússins þar. Tösku mína lét ég í forstofu gistihússins. Þennan sama dag flutti Lax- foss brezka hermenn upp á Akranés', ög þegar ég hafði litla stund verið í gistihúsinu, varð ég þess áskynja, að hermenn úr þessum hópi voru farnir að og hefur ekki oft syrt meir í álinn, þó að marga mannhætt- una hafi ég staðið af mér, án þess að blikna eða blána. Það segi ég hispurslaust. Allar líkúr vitnuðu gegn mér, en þó höfðu Bretarnir ekki uppgötvað byssustinginn, sem ég átti í tösku minni. Ég stóð nú þarna frammi fyr- ir Bretunum, gráum fyrir járn- um, með báðar hendur upp- réttar, en fólkið álengdar milli vonar og ótta. Foringinn ávarp- aði mig bæði á ensku og þýzku, en hvorugt þeirra mála hef ég talað né tala enn. En það var mér ekki að skapi að standa þarna eins og mýldur eða klumsa, svo að ég kastaði orð- um á þann brezka og mælti á norska tungu. Vildi þá svo vel til, að foringinn kunni norsku og þá sérstaklega Bergens- norsku, sem ég tala bezt. Hana lærði ég ungur af fiskimönn- um. Foringinn spurði mig, hvort ég væri Þjóðverji, en ég kvað nei við. En germanskur sagðist ég vera. Það lézt hann líka glöggt sjá. — Hefur þú verið úti i lönd- um? spurði foringinn. — í fyrra var ég í Bergen, svaraði ég. — Þekkir þú nokkurn í Berg- en? spurði hann. Ég hélt það — ýmsa menn, Til dæmis O. Storheim. — Hvar býr hann? spurði Stórbretinn. — I den gamle tyske by, kvað ég alls ósmeykur. Stórbretinn vildi vita, hvort ég þekkti þar fleiri menn. — Fisksölumennina á torg- inu, sagði ég — herra Skipp- ersvik. Ég seldi þeim karfa, rauðfisk — rotbas á þýzku. Þeir höfðu þar á boðstólum Hoff- mannskarfa á torginu í fjórtán ár. Ég varð líka að segja þrjótn- um, að ég hefði farið til Oslóar, — Þá hefurðu þó einu sinni Kaupmannahafnar og Skot- orðið hræddur, varð mér að lands í utanför minni. En til orði. j Þýzkalands sagðist ég aldrei — Ég segi söguna eins og hafa komið. Og sagði það satt. hún gerðist, og hver, sem ber — Þekkir þú fólk í Leith? brigður á það, hann lýgur, spurði Stórbretinn. svaraði Pétur, eilítið þyngri á' Ég neitaði því. En eigi að bárunni en áður. Ég glúpnaði síður hefði ég selt ísvarinn ekki, en lét hyggjuvit mitt fisk til Bretlands í mörg ár og ráða. Ég hefði mélað í þeim' ætti þar umboðsmenn — Dodge hvert bein, öllum þremur, ef í Aberdeen, Alexander Wood ekki hefðu verið skammbyss-j í . Newcastle-on-Tyne, Alice urnar, og ekki hopað frekar Black í Grimsby, Hellyersbræð- en í orrustunni í Selsvör, þeg- ur í Hull og Bennett í Billings- ar ég vann vígin. Mitt kijörorð gate. Til þessara kalla gæti er, að sá, sem kiknar í hnjálið- hann símað umsvifalaust og unum' á hættustund, sé dæmd- spurt þá, hvort þeir könnuðust ur til þess að falla með skömm, ekki við Pétur Hoffmann á ís- en sá, sem berst til þrautar, landi. ★ hefur annað tveggja sigur eða Niðji Egils Skallagrímssonar „og honum glíkur í skapi“. kommr skinnjakkamennirnir, og nú ráku þeir sína skamm- byssuna hvor í síðu mér. Á allar siður nisti neyð, neitt ei undanfæri, tefla var við dapran deyð, döglings son þeim vinnur eið. fellur með sæmd. Ég hef alltaf haft sigur. Ég bar líka sigur úr býtum fyrir herréttinum á Akranesi. Þetta var dálítill útúrdúr frá aðalefninu, en hann var mér að kenna. En Pétur lét alls ekki fipa sig. Hann lagði sína gulli prýddu hægri hönd með fjórum digrum hringum og átta eðal- steinum nokkuð þétt á borðið og hélt sögu sinni áfram: í gistihúsinu var margmenni, og tóku sumir að teygja háls- inn í hæfilegri fjarlægð frá vettvangi, því að allir sáu, að hér var að draga til meiri tíð- inda en þeir áttu að venjast á þurru landi á Skaganum. Sjálf- ur varð ég þess undir eins á- skynja, að hér stóð ég fyrir herrétti hjá Bretanum, grunað- ur um að vera þýzkur njósnari, Gckk nú róman geysihart, ! gáfu skjómar sárið margt, Hrólfur Óma blysið bjart | búinn sóma tendrar djarft. Pétur fékk sér korn í nefið, er hér var komið, og hagræddi sér makindalega á stólnum. Ég grunaði hann um það að vera að draga mig á mergjaðasta þætti sögunnar. — Ég var náttúrlega á bancli Þjóðverja, sagði hann svo — hefði vel getað verið njósnari fyrir þá. Ég er Germani í húð og hár. En ég ætlaði samt ekki að láta Stórbretann skjóta mig þarna á Skaganum. Það var líka ég, sem skaut honum ref fyrir rass, áður en lauk. Þegar hann spurði mig hvers vegna ég héti þessu þýzka nafni, hóf ég gagnsókn. Fvh. á 2. síðu. . _

x

Frjáls þjóð

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls þjóð
https://timarit.is/publication/311

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.