Mánudagsblaðið - 12.09.1949, Blaðsíða 2

MÁNUDAGSBLAÐ I Ð

Mánudagur 12. sept. 1949
Mánudagsþankar
Jóns Reykvíkings
Sögustaðurinn og bíóið.
Nýsköpunin í Lækjar-
götunni sýnir ákaflega
glöggt, að Reykjavík er í
byggingu — sífellt í bygg-
ingu. Það er eins og við
’höfum sífellt verið að
tjalda til einnar nætur í
því, sem við höfum gert
viðvíkjandi skipulagi bæj-
arins.
Fyrir ekki mörgum ár-
um var rambyggilegur
og vel smíðaður steingarð-
ur settur utan um Móður-
ástar-garðinn svonefnda,
en nú er hann rifinn niður
eða réttara sagt mölvaður
:niður með sterkustu tól-
um, sem áhaldaskemmur
okkar geyma. Einu sinni
var, að slík steingerði voru
hæstmóðins, nú eru þau
með réttu talin til óprýði.
Okkar tízka heimtar, að
grænu blettirnir séu opnir,
en, hve lengi hún stendur,
vitum við ekki. Annars er
glöggt, að sérlega mikið
los hefur verið á stefnunni
í skipulagi bæjarins, en
það er þó kominn tími til,
að þær línur verði endaii-
lega markaðar. Enginn
staðfestur og áreiðanlegur
uppdráttur *er til af skipu-
laginu. Það virðist þó kom-
inn tími til, að ráðamenn
bæjarins komi sér niður á
það að minnsta kosti,
hvernig miðbærinn á að (
líta út og geri um það i
traustar ákvarðanir. Það
dugar hreint ekki að
byggja járnbentar girðing-
ar í dag og mölva þær
niður harkalega á morgun,
hafa blóm þar í dag sem
grjót er sett stuttu síðar.
Það er leitt, að Mennta-
skólabletturinn skyldi vera
skertur.
,,Hér bar ég mína synd á
vöxtu í bæn hið fyrsta
sinn,
og barnsskóm mínum slitu
þessir steinar,“
segir Einar Benediktsson.
Mér dettur þessi ljóðlína í
hug í sambandi við
Menntaskólablettinn. Þar
hafa margir okkar svo að
segja slitið barnsskónum
í einni og annarri merk-
ingu. Menntaskólablettur-
inn er sögustaður. Ef til
vill má segja, að enginn
einn staður á öllu íslandi,
að Þingvöllum einum und-
anteknum, sé tengdur við
jafnmarga merkismenn
þjóðarinnar. Sjálft skóla-
húsið er forgengilegt, en
bletturinn er eilífur, ef
Reykvíkingar vilja. Það
má ef til vill segja, að litiu
muni, þótt það sé af hon-
um tekið, sem nú er gert,
en þó er ég ekki viss um
það. Svo má vafalaust færa
veigamikil rök fyrir því,
að þurfi að taka af honum
til að breikka götuna á
þennan veg upp í hallann,
í stað þess að breikka hana
síðar niður á jafnsléttuna,
en framtíðarbreidd göt-
unnar var slegið fastri,
þegar byggt var við Nýja
Bíó fyrir stuttu. Það ráð
var raunverulega tekið að
taka af blettinum og setja
það undir bíóið, og er það
vafalaust eins dæmi, að
hluti af dýrmætum sögu-
stað sé settur undir bíó.
Trúlega hefur það verið á-
kveðið, meðan skipulags-
stjóinn var erlendis.
En, hvað sem öllu líður
— það verður að fara að
ákveða endanlega, hvaða
skipulag á að vera á mið-
bænum, og er sannarlega
tími til kominn.
Annálsgrein.
Nú líður óðum að því, að
haustið fer að spila sína
miklu symfoniu vinda og
veðra í eyrum okkar. Vet-
urinn gengur von bráðar í
garð — sá tími, þegar
„dimmt er hjá þeim, sem
líta út um gluggana,“ eins
og stendur í Predikara
Salomonis.
í rauninni má segja, að
lok sumarsins séu hinn
eðlilegi tími reikningsskil-
anna hjá okkur. Nýár al-
manaksins er að vísu rétt
um sólstöðuleytið, en þar
eru þó ekki eins fast mörk-
uð tímamót eins og við
komu sjálfs vetrar. Á
tímabilinu frá fyrsta vetr-
ardegi og til nýárs skeður
sjaldnast nokkuð, sem
orkað getur á afkomu okk-
ar. Við sjáum raunar fyrir
endi ársins, að því leyti,
við endað sumar, ef ekki
er gert ráð fyrir bráðu
hallæri af náttúrunnar
völdum, sem alltaf er
hugsanlegur möguleiki á
voru landi, ís- og Eldlandi.
Ef við gerum árið í ár
upp við haustkomuna, má
í stórum dráttum segja, að
árið hafi verið óvenjulega
illt. Hefði slíkt ár komið
fyrir hálfri öld, að ekki sé
talað um heila öld, hefði
það orðið réttnefndur
mannabani og skepna.
Veðrátta hefur verið
óhagstæð um allt land,
vetur harður og sumar til-
takanlega óþerrissamt. Ó-
gæftir til sjávar. Gras-
brestur og ill nýting til
lands. Hvimleiður sjúk-
dómur herjaði mikinn
Framh. á 8. síðu.
Flokkarnir fjórir
Framhald af 1. síðu.
beindi hann orðum sínum til
„heiðarlegra“ kjósenda. Þetta
kann ef til vill að villa ein-
hverjum sýn, en tæpast mörg-
um.
Því verður ekki haggað, að
þessi flokkur, sem nú leikur
þann hlálega leik, að þykjast
verja liinn „íslenzka11 málstað,
þjónar erlendum hagsmun-
um. Og þeir eru þó nokkrir,
ekki sízt meðal hinna yngstu,
sem muna ekki eða vilja ekki
muna svo sem 8—9 ár aftur í
tímann, sem trúa þessu.
Kommúnistaflokkurinn er
og verður fyrst og fremst
handbendi erlendra manna.
Þetta er staðreynd, sem
verður ekki haggað, þrátt
fyrir öll hrópyrði um
„Moskvugrýlu“ og þess hátt-
ar.
Eða er það lygi, að „Þjóð-
viljinn“ hafi á einum sólar-
hring eða svo, í júní 1941,
skipt um skoðun á styrjöld-
inni, sem þá geisaði. Áður en
Hitler sveik Stalín banda-
mann sinn og þýzki herinn
réðst inn í Rússland, var
styrjöldin imperíalistískt
stórveldastríð, en Vesturveld-
in talin litlu betri en hið naz-
istiska Þýzkaland. Eftir að
Vesturveldin voru orðin
bandamenn Rússa, kvað við
annan tón.
Þá voru birtar myndir af
„auðvaldsbullunni" Winston
Churchill við hliðina á Jósef
Stalín, og mátti ekki á milli
sjá, hvor væri þénugri. Áður
en Rússar gerðust stríðsaðil-
ar, var það kallað „landráða-
vinna“ á máli „Þjóðviljans11
að vinna fyrir Bretana hér,
en seint í júní 1941 var þetta
allt í einu orðin „landvarna-
vinna11.
Áður en Rússum lenti sam-
an við Þjóðverja, æptu „Þjóð-
vilja11 menn upp um, .að ís-
lendingar skyldu flytja þýzk-
um nazistum fisk, alveg eins
og Bretum, en nú má engin
skipti eiga við Spán, af því
að fasistinn Franco ræður
þar ríkjum!
íslenzkir kommúnistar eru
sama eðlis og skoðanabræður
þeirra hvar sem er í heimin-
um. Þeir eru og verða ávallt
boðnir og búnir til þess að
svíkja þjóð sína og selja land
sitt, ef það er Rússum í hag.
Þeir stimpla aðra menn dag-
lega landráðamenn í mál-
gögnum sínum fyrir það eitt,
að þeir vilja gera eitthvað til
þess að forða íslandi frá' ör-
lögum Tékkóslóvakíu og
annarra ríkja í Evrópu aust-
anverðri. Sem betur fer, vill
yfirgnæfandi meirihluti ís-
lendinga ekki, að ísland
„hoppi þegjandi og hljóða-
laust11 inn í Sovétskipulagið,
eins og Pólverjar og balt-
nesku ríkin gerðu forðum.
Það er vægast talað ó-
smekklegt og ósvífið, þegar
þeir menn, er mestu ráða í
landráðaflokki (og það nafn
ber hann með rentu) komm-
únista, eru daglega að nudda
sér utan í minningu Jóns Sig-
ui'ðssonar, menn, sem eru
óíslenzkastir allra í íslenzku
stjórnmálalífi, fimmtuher-
deildarmenn, sem myndu
koma þessu landi undir er-
lent blóðveldi, ef þeir gætu.
Þetta er staðreynd, sem
ekki tjóar að mótmæla. Þv
fyrr, sem þessir menn eru
einangraðir í pólitísku lífi ís-
lendinga, því betra, og vænt-
anlega ber þessi þjóð giftu til
þess.
Sjálfstœðisflokkurinn.
Og þá erum við komin að
hinum fjórða og stærsta
flokk, er nú mælir blítt við
kjósendur, Sjálfstæðisflokkn-
um.
Sjálfstæðismenn eða íhalds-
menn hafa ráðið þessum bæ
alla tíð og senda nú flesta
fulltrúa á þing. Mikið eru
Reykvíkingar þolinmóðir
menn og geðgóðir. Þeir, sem
ráða þessum flokki, vinna
aðallega að því að gera ekki
neitt fyrir allan almenning,
nema rétt fyrir kosningar.
Nú er óskaplegt fjör í öllum
framkvæmdum í bænum. Nú
hefur hinn „víðsýni umbóta-
flokkur allra stétta11 aldeilis
tekið sig saman í andlitinu.
Stórvirkar vinnuvélar eru á
hverjvi strái, götur eru
breikkaðar (í tómri vitleysu
stundum), stórhýsi rísa af
grunni, allir hafa nóg að
gera. Eiginlega þyrftu að
vera kosningar á hverju ári
til þess, að Sjálfstæðismenn
fái notið sín. Hræðslan við
hinn langþreytta almenning
knýr klíkurnar í flokknum til
þess að gera eitthvað. Meira
að segja er farið að dytta að
Verkamannaskýlinu, hvað þá
heldur annað, enda þótt
minnstu munaði, að ekki
tækist að útvega húsverðin-
um þar, afbragðsmanni, þak
yfir höfuðið, eftir áratuga
starf af trúmennsku og dugn-
aði. Og engan skyldi undra,
þótt ráðhús höfuðstaðarins
þyti upp í loftið eins og gor-
kúla, en það verður varla
fyrr en fyrir bæjarstjórnar-
kosningar.
Hins vegar mótast stefna
flokksins af alveg abnormt
heimskulegum skrifum
stærsta blaðs landsins. Þar er
vindbelgurinn frá Vigur lát-
inn túlka hina pólitísku línu,
með alveg frábærlega aula-
legum málflutningi, en vitr-
ingurinn Víkverji sér bæjar-
búum fyrir andlegum nauð-
þurftum dag hvern. „Morg-
unblaðið11 með morgunkaff-
inu, húrra. Óvíða um heim er
unnið eins markvíst að því
að forheimska svo mikinn
hluta þjóðarinnar og í rit-
stjórnarskrifstofum Morgun-
blaðsins. Þjóðkunnur gáfu-
maður nefndi líka eitt sinn
þá, er að því blaði standa,
„vitsmunaverurnar11.
Leiðtoga Sjálfstæðisflokks-
ins skortir suma hverja svo
óskaplega þá bráðnauðsyn-
legu gáfu, sem nefnd hefur
verið húmor á skandínavisk-
um málum.
Hugsið ykkur: Alþingis-
maður, bæjarfulltrúi, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðis-
flokksins, stærsta stjórnmála-
flokks á íslandi, er staðinn að
því (að sögn Þjóðviljans) að
hafa falið sig inni á salerni
kvenna í Austurbæjarbíó til
þess að komast inn á æsku-
lýðsfund. í stað þess að anza
ekki slíkum þvættingi, rýkur
þessi maður upp til handa og
fóta og lætur vitsmuna-
blaðið „Morgunblaðið11 birta
yfirlýsingu forstjóra Austur-
bæjarbíó um, að hann hafi
ekki verið á téðu kvenna-
klósetti. Öll Reykjavík hlær,
nema þingmaðurinn. Tíminn
getur meira að segja kallað
hann „klósettþingmann11 eða
eitthvað þess háttar, en al-
menningur, sem oft er fund-
vís á snjalla hluti, nefnir hann
óðara Jóhann kammerherra
Hafstein. Hann verður vænt-
anlega þingmannsefni Reyk-
víkinga. Og ef einhver hlær
að Hæringi, ætlar litli vind-
belgurinn frá Vigur að ærast.
Maður á að bera virðingu
fyrir ellinni, og það er engin
skömm að því að vera gamall.
En allir vita, að Hærings-
kaupin og allt það fyrirtæki
er hlægilegt og fjárfrekt fyrir
almenning, sem borgar brús-
ann. En þetta uppáhaldsfyrir-
tæki Jóhanns Hafstein hefur
fjórar línur, ef einhver vill
hringja þangað og spyrja um
eitt eða annað, varðandi þetta
ágæta fyrirtæki. En munið:
Það er bannað að gera grín
að Hæringi, það skaðar flokk-
inn!
En sannleikurinn er sá, að
það skaðar ekki flokkinn, ef
hann vill heita heilbrigður,
þó að hlegið sé að Jóhanni
Hafstein og Hæringi. Ef
Sj álfstæðisf lokkurinn stend-
ur og fellur með Jóhanni og
Hæringi, þá er ekki nema
rétt, að hann falli. —■
Á
Jæja, Reykvíkingar góðir.
Kosningar eru í nánd. Þetta
er örlítil mynd af því, sem í
boði er. Gerið svo vel.
Kjósandi.
kemur
út í dag