Mánudagsblaðið - 27.02.1950, Blaðsíða 3

s
•]VláB\?dagur“^iptowar .1^50 ; , • MAlffUDAGSBLíABIÐ
Séra Pélur Magnússon:
Hvað hafði gerzt - Hvað gefur gerzt?
Þeim, sem kynna sér til hlít-
ar hina svonefndu réttarrann-
sókn út af handtöku minni
aðfaranótt 19. fyrra mánað-
ar, hlýtur ekki sízt að
verða starsýnt á eitt atriði,
snertandi málið. Þetta atriði er
tilkynning" Guðmundar Arn-
grímssonar til mín um
að ég sé handtekinn fyrir
INNBROT OG ÞJÓFNAÐ,
SEM ÉG HAFI VERIÐ
STAÐINN AÐ FYRIR
STUNDU SÍÐAN. — Svo sem
sjá má á réttarbókinni, hafa
lögregluþjónarnir, sem tóku
þátt í handtökunni, ekki viljað
kannast við þetta fýrir réttin-
um. 'Hins vegar felur fram-
burður þriggja þeirra í sér ó-
beina sönnun fyriri því, að
ég hafi skýrt rét£ Krá uhi
þetta. Til hins sama bendir
framburður frú Sigríðar Pét-
ursdóttur, þar sem hún upp-
■ j, Ui. ij <
lýsir, að maður hennar hafi
hringt til hennar ncðan frá
lögreglustöð og sagt, að bróðir
sinn liafi verið handtekinn og
sakaður, að því er sagt væri,
um innbrot og þjófnað.
Rétt fyrir handtökuna hring
ir Guðmundur Arngrímsson í
síma Páls Magnússonar lög-
fræðings, nær tali af konu
hans og fær að vita hjá henni,
að ég hafi ekki verið
með þeim hjónunum um kvöld
ið. Þegar Guðmundur Arn-
grímsson og félagar hans koma
svo heim á Spítalastíg 7, getur
maðurinn, sem þeir hitta fyrst,
ekki sagt með vissu, hvenær
ég hafi komið heim.
— Við upphaf handtökunnar
er ég sakaður fyrir
innbrot og þjófnað. Eftir að
einn lögregluþjónanna fær að
vita, í næstu íbúð, að það er
til vitni að því, að ég
hafi komið heim tií mín rétt
um eða eftir kl. 12 og jafn-
framt, að ég hafi ekki farið
út eftir það, er ekki framar
minnzt á innbrot og þjófnað í
sambandi við handtökuna,
heldur nokkru síðar farið að
tala um gluggagægjur, sem
ekki gátu með nokkru móti
réttlætt heimildarlausa hand-
töku um hánótt. —
Út af þessu hljóta menn að
spyrja:
HVAÐ HEFÐI GERZT, EF
„ALIBI“ MITT HEFÐI
EKKI KOMIÐ í LJÓS
UM NÓTTINA OG EF PÁLL
BRÓÐIR MINN HEFÐI EKKI
Á SÍÐUSTU STUNDU KOM-
IÐ Á HANDTÖKU STAÐINN?
HEFÐI ÞÁ VERIÐ BREYTT
UM ÁKÆRUEFNI Á HEND-
UR MÉR.
Hin sleifarlega rannsókn á
þessu máli mun eflaust verða
þess valdandi, að þetta atriði
upplýstist aldrei að fallu. Þvl
meiri nauðsyn er á því, að al-
•• menningur geri-sér ljósa grein
■'C fyiár _þvi,í fcwrsu seigvænleg
hætta borgurunum er búin, ef
lögreglan er að einhverjum
hlutja skipuð mönnum, sem
alls má af vænta. Til þess að
gera sér þessa hættu ljósa, er
rétt að íhuga, hvers konar að-
stöðu slíkir þjónar réttvísinn-
ar hafa gagnvart borgurunum.
Óbreyttur lögregluþjónn hjá
sakadómara telur sér, sam-
kvæmt því, sem hér hefur
gerzt, heimilt, að handtaka
mann um hánótt og fara með
hann frá heimili hans, án þess
að nokkur handtöku úrskurð-
ur liggi fyrir. Götulögreglan
telur sér skylt, samkvæmt
venju, sem hún hlýðir, að að-
stóða þennan lögregluþjón við
handtökuna, eins fyrir því, þó
að hánn hafi ekki sýnt neina
haridtökuheimild.
Gerum nú ráð fyrir, að í
einhverju slikra tilfella taki
höndum saman glæpamenn
innan lögreglunnar, — t. d.
menn, sem séu i leyniþjónustu
stjórnmálaforingja, sem starfa
samkvæmt þeirri reglu, að til-
gangurmn helgi meðalið. —
Gerum ráð fyrir, að lögreglu-
þjónunum sé falið að fyrir-
koma frelsi og mannorði ein-
hvers stjórnmálaandstæðings.
— Hver er þá aðstaða þeirra
— og hver aðstaða hans?
Lögregluþjónarnir geta hand
tekið borgarann um miðja
nótt, án þess að nokkur, sem
að kæmi, þyrði að skerast í
leikinn. Þeir geta sakað hann
um innbrot og þjófnað og sagt
honum að hann sé rétt fyrir
stundu staðinn að verki —
eltur af vettvangi glæpsins í
hús sitt og handtakan þar með
lögleg. Þeir geta farið með
hann í tukthúsið, en komið
jafnframt munum, sem ein-
hver annar á, í hibýli hans, án
þess að sönnun fingrafara
verði komið við. Þar getur svo
rannsóknarlögreglan fundið
munina síðar um nóttina eða
daginn eftir. — Ef umræddar
aðgerðir styddust svo við fram
burð ljúgvitna fyrir rétti, hvað
væri þá hægt að gera hinum
ákærða, en saklausa borgara
til bjargar? Ekkert. — Það er
staðreynd, sem ekki verður
mælt á móti, að á meðan lög-
reglan í Reykjavík er undir
sams konar stjórn og hún er
nú, geta glæpamenn innan
hennar átt svipaðan leik við
borgarana hér, og verðir rétt-
vísinnar austan járntjalds eiga
daglega við borgarana þar.
Ætla Reykvíkingar að sætta
sig við þetta ástand? Ætla þeir
að láta sakadómara og lög-
reglustjóra haldast uppi, ekki
einasta að hafa alræmda mis-
cndismenn í liði lögreglunn-
ar, heldur líka að láta þessa
menn búa við starfsreglur, sem
tefla frelsi og æru borgaranna
algeriega í þeirra hendur?
Borgurum böfuðstaðarins er
vel kunnugt um það, að þeir
stjórnmálaleiðtogar hérlendir,
sem fylgja hinni háskalegu
reglu, að tilgangurinn helgi
meðalið, hafa upp á síðkastið
lagt mikla áherzlu á að lauma
sínum mönnum inn í lögregl-
una. En borgararnir hafa
treyst því til þessa, að yfir-
menn lögreglunnar hefðu þá
stjórn á liði sinu, að borgur-
unum væri ekkj búinn háski
af því.
Ilandtaka mín og raunar fleiri
atburðir, sem gerzt hafa ný-
lega innan lögreglunnar, sýna
ljóslega, að svo er ekki. Þessi
reynsla mun verða til þess, að
borgararnir munu taka að
fylkja sér fast um þá kröfu, að
fram verði Iátin fara allsherj-
ar athugun á liði lögreglunnar
og sömuleiðis athugun á starfs
reglum þeim, sem hún vinnur
eftir. Item athugun á því,
hvort lögreglan á nokkra raun
verulega húsbændur yfir sér.
Sá, sem þetta ritar, lítur svo
á, að slík athugun og hreinsun
sú, sem af henni myndi vænt-
anlega leiða, væri ekki einasta
mjög kærkomin borgurum
þessa bæjar, heldur myndi hún
líka vera mjög kærkomin
þeim hluta lögreglunnar, sem
er skipaður reyndum sóma-
mönnum, sem ekki mega
vamm sitt vita, og sem líða
eðlilega mjög við þann blett,
sem nokkrir misendismenn
eru sem óðast að setja á stétt-
ina í heild.
Ef umrædd athugun skyldi
leiða í Ijós, að erfitt reynist að
fá hæfa nýliða í lögregluna
vegna óaðgengilegra kjara, er
alveg óhjákvæmilegt að bæta
kjör þessara þýðingarmiklu
starfsmanna þjóðfélagsins.
Ef sjóðir ríkis- og bæja álít-
ast ekki að vera færir um að
launa vel fjölmennt lið við
þetta ábyrgðarmikla starf, er
engum vafa bundið, að það
hcntar betur, að hafa lögreglu-
liðið fámennt, valið að gæðum
og vel launað, heldur en hið
gagnstæða. Fámenn lögregla,
sem nýtur og verðskuldar
traust og samstarf borgaranna,
mun, hvað sem í skerst, reyn-
ast happadrýgri heldur en
fjölmenn lögregla, illa þokk-
uð, Og skipuð að cinhverju
leyti ruslaralýð.
Eitt af því, sem heyrir undir
bætt kjör lögreglunnar er það,
að ekki komist hér á sá siður,
að hægt sé áhættulítið að
meiða eða drepa lögregluþjóna
við skyldustörf sín.
Loks verða stjórnarvöld
þessa lands að gera sér ljóst,
að embætti sakadómara og lög
reglustjóra í Reykjavík þurfa
að vera skipuð úrvalsmönnum
að mannkostum, þekkingu og
dugnaði. — Það er ekki nóg,
að í slíkum embættum séu
bara atkvæðalitlir gæðamenn.
Samsönpr Dtvarpskérsíns endur
tekinn í Dómkirkjnnni j
Hljémsveit og kér ftytja heimsknnn
ténverk
í gær hélt útvarpskórinn fyrstu hljómleika sína í
Dómkirkjunni undir stjórn Dr, Róberts Abraham, en.
hljómsveit aðstoðaði. í ráðj er að halda 8 slíka hljóm-
leika á vegum útvarpskórsins, og má gera ráð fyrir, að
. f. ; . * •
þeim ljúki í júní næstkomandi.
í síðustu viku átti Dr. Páll
ísólfsson tal við blaðamenn,
er hann lýsti þessari nýung.
Útvarpsstofnanir erlendis,
sagði Dr. Páll, gangast mjög
fyrir hljómleikum, og hafa
hljómleikar danska útvarps-
ins t.d. náð miklum vinsæld-
um fyrir ágæti sitt.
frauðsyn að stofna
hljómsveit.
Dr. Páll drap einnig á það
að það væri ekki sæmandi
fyrir íslenzka lýðveldið; að
ekki væri hér sinfóníuhljóm-
sveit, en kvað slíkt standa
til bóta, og að úr þessu yrði
vonandi bráðlega leyst. Kvað
hann nú vera hér á landi full
nægjandi krafta til þess að
starfa í slíkri hljómsveit og
væri þegar hafinn nokkur
undirbúningur. Síðan verð-
ur leitað til ríkis og bæjar
um styrk til þess að halda
starfseminni gangandi. Mik-
ill hluti hinna yngri og efni-
legri hljómlistarmanna starfa
nú á kaffihúsum, vegna þess
að þeim er það fjárhagslega
öruggast. En með stofnun
hljómsveitar verða starfs-
menn fastlaunaðir og geta
því unnið hindrunarlaust að
þeim verkefnum, sem þeim
er bezt lagið.
Erlendir hljóðfæra-
leikarar komnir.
Hljómleikar þeir, sem
haldnir, voru .1 gær í Dóm-
kirkjunni, verða endurtekn-
ir annað kvöld (þriðjud.).
en þar leika m. a. fjórir Þjóð
verjar, sem nýlega eru komn-
ir til landsins á vegum út-
varpskórsins. Hafa þessir
menn, sem eru blásturshljóð-
færaleikarar, hlotið mikla
viðurkenningu í list sinni er-
lendis og munu bæði leika
hér og kenna okkar hljóm-
listarmönnum á þessi hljóð-
færi.
1950 — Bach-ár.
Þetta ár er nokkurskonar
Bach-ár, því að nú eru liðin
200 ár síðan hið fræga tón-
Vegna öryggis borgaranna
verður a3 gera þá kröfu, a3 í
þeim sitji mcnn, sem kunna
að vera búsbændur á sinum
heimilum.
Sr. Pétor Magnússon.
skáld lézt. Er hans minnzt,
á tónhátíðum víðast uml
heim. Á tónleikunum
í gær var leikinn Kantata:
op.us nr. 80 eftir Bach, sem'
byggð er á ; .sálmalag-
inu Vor guð er' börg á
bjargi traust. Auk þess eru|'
á söngskránhi Offertorium,
úr Requiem eftir Verdi, tvöí
sálmalög úr mesusöngbók?1
Guðbrandar Þorlákssonarý
bjskups, en þau hafa verið!
neihd „Grallaralög".
Þarft brautryðjenda-
starf.
Það er ánægjulegt að vita,
að forráðamenn tónlistarinn-
ar við útvarpið hafa nú hrund
ið því í framkvæmd að kynna
bæjarbúum tónlist, sem flutt
er af íslenzkum tónlistar-
mönnum. Unnendur æðrj
tónlistar eru nú fjölmennir
hér í Reykjavík, og þeim
hefur jafnan þótt súrt í
brotið að geta ekki notið
hljómleika af þeirri tegund
nema á plötum eða í gegn-
um útvarpið. Þeir, sem vit
hafa á, telja, að verk flutt á
vegum útvarps eða á hljóm-
plötum í þeim húsum njóti
sín aldrei eins vel og
þegar hlustendur heyra
verkið flutt af hljómlistar-
mönnunum sjálfum. Allir,
sem æðri hljómlist unna, eru
eindregið hvattir til þess að
sækja þessa ágætu hljóm-
leika.
Gestrisni —
a la Kreml
Tékkar eru nú að kynnast
rússneskri gestrisni á heldur ó-
venjulegan hátt. í fyrrasumar
bauð rússneska stjórnin nokkrum
íþróttamönnum til Moskva. Þeir
fóru þangað í sérstakri rússneskri
flugvél, bjuggu í fyrsta flokks
húsakynnum og nutu alls hins
bezta, ba:ði í mat og öllu öðru.
Aróðursmenn kommúnista
básúneruðu fréttirnar um gest-
risni Rússanna í ræðum og riti og
kvikmyndum um alla Evrópu.
En í síðustu viku var komið
að skuldadögum. Ráðamennirnir
í Kreml sendu tékknesku stjórn-
inni reikning fyrir fyrirgreiðslt*
íþróttamannanna — og kröfðust
greiðslu í bandarískum dollur-
utn. j