Mánudagsblaðið - 27.01.1952, Page 1

Mánutlagur 27. janúar 1951.
3. tölublað.
<rj
FORSETI ISLANDS
LÁTI
Einhver furðulegasta skýrslu-
gerð, sem sögur fara af
Forseii ísSands, herra Sveinn Björnsson, léii af
hjarfasSagi aðfaranéi! föstudags.
ForseSinn var 71 árs að aldri, fæddur 27.
febrúar 1881. ForeSdrar hans voru Elisabel GuSný
Sveinsdéflir og Björn jánsson, rifsfjéri ísafoidar
og síðar ráSherra.
Árið 1999 lauk Sveinn Björnsson síúdenfsprófi
úr Lafjnuskólanum, iögfræðipróíi í Höfn 1907 en
varð síðar máiafiufningsmaöur við Landsyfirréffinn.
Hann var í bæjarsfjórn ^eykjavíkisr 1912—
1920 og aiþingismalur Reykjavíkur 1914—16
og 1919—70.
Árið 1920 vsr hann skipaður sendiherra ís-
iands í Danmörku og hélf því éslifiö fil ársins
194ör nema árin 1924—76, en þá var embæliiö
lagl niöur.
ÁriÖ 1940—41 var Sveinn Björnsson ráðu-
nautur ríkissljórnarinnar í ufanríkismálum, en
Kærar þakkir, Óiafur B= Björnsson!!
„— Þá lét Ágústus keis-
ari taka manntal um allt
Rómaveldi“ — segir i jóla-
guðspjallinu. Áfengisvarn-
arnefnd Akraness fór að
dæmi Ágústusar og tók um
jólaleytið eins konar mann-
tal á Akranesi, sem er vafa
laust eins dæmi í veraldar-
sögunni. I ,,Bæjarblaðinu“,
sem kemur út á Akranesi,
1. tbl. dags. 5. jan. s’l., birt-
ist skýrsla frá Áfengisvarn
arnefnd Akraness, þar sem
bæjarbúar eru flokkaðir
niður eftir bindindissemi
eða drykkjuskap. Segir
nefndin, að hún hafi í starfi
sínu stuðzt við manntalið
og „eftir þeim kunnug-
íeika, sem nefndin hafði yf-
ir að ráða“ og „frekari eft-
irgrenslunum.“
Þegar skýrslan birtist,
urðu Akumesingar heldur
en ekki hissa. Þeim hafði
ekki dottið í hug, að meðal
þeirra væru menn, sem
væru að hnýsast þannig um
annarra hagi
og heimilis-
venjur. Jólahátíðin (
gamlaárið var varla liðið
hjá, með sínum venjulega
gleðskap, eins og gerist og
gengur, fyrr en bæjarbúar
sjá, að einhver nefnd hefur
dregið þá í dilka og gert
„eftirgrenslanir“ um hagi
þeirra. Er ekki hægt að
skilja þetta orð nefndar
innar — „eftirgrenslanir“
— öðruvísi en svo, að bein-
ar njósnir og snuðr hafi átt
sér stað, mönnum verið
gefnar gætur, hleráð eftir
tali þeirra og jafnvel legið
á gluggum. Annars veit
enginn, hve „eftirgrenslan-
ir“ nefndarinnar ná langt,
en vissulega er það rétt lijá
Akurnesingum, að búast
má við ýmsu af mönnum,
sem gera slíka skýrslu.
SKÝKSLAN SJÁLF
Samkvæmt skýrslunni er
Akurnesingum skipt í 5
flokka: Nr. 1, Templarar,
nr. 2, bindindissamt fólk,
nr. 3, fólk, sem smakkar
vín, en drekkur mjög lítið,
nr. 4, þeir, sem drekka tölu
vert, nr. 5, þeir, sem drekka
sér til skaða.
Greint er í þessa flokka
eftir kynferði og aldri. Sem
dæmi um það, hve ná-
kvæm skýrslan er, er það,
að í 3. fl. A, þ. e. konur,
sem smakka vín, en drekka
mjög lítið er talið, að 4 kon-
ur á aldrinum 15—20 ára
falli undir flokkinn, frá 21
—25 eru þær 7, frá 26—30
ára 5 o. s. frv. Þegar litið
er á, að skýrslan nær til
allra, sem eldri eru en 14
ára, en þeir töldust á mann-
tali alls í kaupstaðnum
vera 1587, þá má þetta
teljast allmikil nákvæmni.
Á sama hátt er fólk greint
í sundur af nákvæmni í öðr-
um flokkum, en niðurstöðu
tölurnar eru: 1. fl. 252, 2.
fl. 889, 3. fl. 387, 4. fl. 41
og 5. fl. 18.
Það er ekki að furða, þó
Akurnesingar spyrji,
hvernig farið sé að því að
búa til svo ofurnákvæma
skýrslu og vildu gjarnan
vita meira um þau vinnu-
brögð.
Auk skýrslunnar sjálfr-
ar er svo löng gréinargerð
um hvern flokk, þar sem
lýst er einkennum flokk'
anna af mikilli nærfærni.
KÆRAR ÞAKKIR,
ÓLAFUR B.
BJÖRNSSON!
Akurnesingar taka þess-
ari skýrslu misjafnlega.
Sumir eru reiðir henni, en
aðrir henda gaman að
þessu dæmalausa gönu-
hlaupi og spyrja hvern ann
an brosandi: Varst þú í
5. flokki um jólin ? eða ann-
að því um líkt.
1941 var hann kjörinn ríkissljóri íslands og end-
urkjörinn fvívegis, en meö lýöveldissfofnuninni
varð hann forssfi lýöveldisins,
Sveinn Björnsson var kvænlur Georgiu Hoff-
Hansen. sem lifir mann sinn.
Höfundar greinarinnar
eru, eins og áður er sagt,
Áfengisvarnarnefnd Akra-
ness, og skrifar Ölafur 'B.
Björnsson fyrstur undir.
Ekki hefur Ólafur oi’ðið
upplitsdjarfari en vani
hans er, síðan skýrslan birt
ist, en Akurnesingar hafa
nú ástæðu til að taka sér í
munn þetta gamla við-
kvæði úr Mbl.: Iværar
þakkir, Ólafur B. Björns-
son. Er vonandi, að bind-
indissemi daf ni undir hand-
leiðslu Ólafs á Akranesi
með ekki minni blessun en
Hallgrímskirkja í Saurbæ,
enda megi sífellt bætast við
þann fjársjóð á himnum,
sem Ólafur er að safna sér
og ætla má, að ávaxtist
ekki lakar en sjóður Hall-
grímskirkju hefur gert í
vörzlum Ólafs.
Hér er svo að lokum bréf
frá þrémur Akurnesingum,
sem segja sitt álit á þessu ein-
stæða plaggi, sem nær yfir
allra Akurnesinga á aldrinum
15—95 ára (!).
Hr. ritstjóri!
Til er 7 manna nefnd hér á
Akranesi, er kallar sig Áfeng-
isvarnarnefnd Akraness.
Sem nýjárskveðju sendi
nefnd þessi frá sér ritsmíð
nokkra, sem hún birtir í Bæj-
arblaðinu, en ritsmíð þessi beí
nafnið:
„Um áfengismálin-4 Akra-
nesi.“ !
Það mun ekki ofsagt, að rit-
srníð þessi hafi almennt vakið
viðbjóð hjá bæjarbúum og
minnt óþægilega á félagsskap
nazista „Gestapó“, þar sein
njósnað var um einkalíf fólks
og það dregið í dilka og stimpl
að cftir mjög vafasömuxn
heimildum.
Sem sagt: Við skin jólaljós-
anna og arin fagnaðarerind-
isins, virðist nefnd þessi hafa
setið á rökstólum, um einka-
líf manna hér í bænum, meðan
menn ugðu ekki að sér, hcima
á heimilum sínum og nutu jóla
gleðinnar með fjölskyldum
sínuni.
Nefndin telur skýrslu þessa
byggða á kunnugleika þeim,
sem hún hafi yfir að ráða, og
í sumum tilfellum „við frekari
eftirgrenslanir“.
Það er ekki farið dult með,
að njósnastarfsemi hefur ver-
Framhald á 8. síðu.