Mánudagsblaðið - 04.04.1955, Page 3

Mánudagur 4. apríl 1955
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
3
Jóns Reykvíkings
JómírúrræSa forsfjéra
sis
Þó ég sæti við útvarpið
í horni íninu heima, gat ég
vel hugsað mér, hvemig
það leit út Þjóðleikhúsinu
síðdegis hinn 1. apríl. Það
var verið að minnast 100
ára afmælis frjálsrar verzl-
unar á íslandi. Þama sátu
hlið við hlið allir }>eir, sem
nú keppa liarðast um við-
skipti inn á við og út á við,
heildsalar, smásalar, iðn-
rekendur, Sambandsfram-
kvæmdastjórar og aðrir
slíkir. Allt heyrðist vera
þarna í einingu andans og
bandi friðarins. Formaður
hátíðanefndar setti sam-
koinuna með látlausri ræðu
sem virtist bera vott um,
að allir þessir keppendur
hefðu nú slíðrað sverðin
þennan hátíðisdag og vildu
minnast hans með söng og
kurteislegum ræðiun. Það
var sungið og smigið vel.
Þarna heyrðist ljóð og lag,
sem tveir félagar úr Verzl-
unarmannafélagi Keykja-
víkur bjuggu til árið 1904,
þegar 50 ára afmælis
Verzlunarfrelsisins var
minnzt, en nú vom slíkir
menn ekki lengur uppi, því
auðvitað em menn laglaus-
ari í sálinni heldur en fyrir
50 árum, og er ekki kynslóð
vorri láandi, þó kaupsýslu-
menn hennar hafi ekki
skrifað Ijóð eða nótur á
neitunarseðla frá nefndum
eða ráðum-
Semsagt, mér fannst
þetta allt fara vel af stað,
og ég fór í einfeldni minni
að hugsa sem svo, að ef til
vill væru verzlunarkepp-
endur vorir orðnir svo
1 þroskaðir, að þeir gætu þó
hafið sig yfir hversdags-
lega þröngsýni á hátíðis-
stund og átt hana sameig-
inlega „eins og manneskj-
ur“. ViIhjáJmur Þ. Gíslason
hélt lipra ræðu í gamlárs-
kvöldsstíl, og svo var sung-
ið.
En svo komu „ávörp“
fomstumanna í helztu sam
tökum þeirra, sem stunda
verzlun. Þar reið á vaðið
forstjóri Sambandsins, —
liinn nýi: Eriendur Einars-
son. Eg hef aldrei séð
manninn í eigin persónu,
heldur aðeins myndir í
blöðum af þessum unga
forstjóra með hrokkið hár,
koppagljáa og augu eins og
fjallavötn. Eg bjóst sízt
af öllu við, að hann myndi
vera neinn veizluspillir.
„En þar kvað við orð af
afli og hljómi“. Ræðumað-
ur \issi sýnilega ekki, hvar
hann var staddur og hefur
vafalaust haldið, að haim
væri á f undi í Bifröst. Þing-
eyingar frelsuðu verzlun-
ina með þvi að stofna kaup
félag. Samvinnumenn selja
vöm með „sannvirði“ og
kaupa afurðir bænda á
sannvirði“. Ekkert — alls
ekkert — nema ,sannvirði‘
gildir þar. Og afleiðingin:
Milli 90 og 100 þúsund
manns skipta við kaupfé-
lögin. Eg lofa því, sagði
forstjórinn, að „SAM-
VINNUSTARFH)“ skal
halda áfram, eins og það
hefur gert, nú á komandi
ámm. Samb. vill frjálsa
verzlun, svo „samvinnu-
starfið“ geti dafnað. Eg
stundi með sjálfum mér:
„Guð sé oss næstur“, þeg-
ar é'g hafði hlustað á þessa
ósmekklegu stríðsyfirlýs-
ingu. Ekki hafa þeir Iært
maunasiði ennþá þar við
Sölvhól. Við þessa ræðu
fékk athöfnin allt annan
svip. Hún varð leiðinleg.
Eg hlustaði á hógværar
f
~~ Ný sending —
Ullarpeysur
MARKAÐURINN
Bankastræti 4
ræður og kurteislegar hjá
tveimur kaupmönnum, en
einhvern veginn fannst mér
eins og að kurteisi þeirra
missti marks eftir að ég
hafði hlustað á vopna-
glamur Sambandsforstjór-
ans. Til hvers er að sitja
með kurteisi við borð með
slíku fólki? Til hvers eru ~
tyllidagar haldnir í svona
félagsskap? Ut yfir tekur
þó að bjóða heilli þjóð að «
hlusta á slíkt og þvílíkt í I
gegnum útv-arp. Svona |
ræður er bezt að bjóða '
kunningjum. Geti menn
ekki hagað sér eins og
manneskjur, eiga þeir ekki
með manneskjum að vera.
Þetta og ýmislegt fleira
þaut í gegnum höfuð mitt, I
er ég hugleiddi hátíð verzl-
unarmanna og veizluspjöll
SlS. En við íslendingar er-
um víst ósköp skammt á
veg konuiir. Að minnsta
kosti eigum við ennþá og
ef til vill í meira mæli en
stundum fyrr þær mann-
gerðir sem vegna skorts á
viti eða menningu eða
hvorttveggja, setja leiðin-
legan blæ á þjóðlíf okkar
í stóru og smáu — jafnt
í umfangsmiklum viðskipt-
um og síðdegishátíð, þar 1
sem menn eiga að sitja á
sínum innra manni, ef
hann er strákur eða eitt-
hvað verra, í 10 mínútur,
en geta það ekki. Ósköp er
þetta lítilmótlegt.
Óþarff verkfðll
„Kyrra vikan“ heldur nú
reið sína við þröng á f jölda
lieimila. Það er vegna verk-
falls, sem er óþarft — al-
gjörlega óþarft. Það er ó-
þarft einfaldlega vegna
þess, að það er alveg vafa-
laust, að þeir, sem láglaun-
aðir eru, svo sem Dags-
brúnarmenn, liefðu getað
fengið leiðréttingu sinna
mála, ef þeir liefðu gengið
einir og frjálsir til samn-
inga, en ekki verið spennt-
ir fyrir vagn liálaunaðra
iðnaðarstétta og ef ekki
væri sú pólitík kommúnista
og vinstri krata að koma
öllu í öngþveiti í þeim til-
gangi að bola ríkisstjórn-
inni burt. Þessar tvær höf-
uðástæður, kröfur hálauna
manna og fyrirætlanir
pólitíkusa gera það
að verkum, að Dags-
brúnarmenn lenda í verk-
falli, sem er óþarft fyrir þá
en bitnar miklu verr á þeim
en iðnaðarmönnum. Það er
enginn vafi að nú er þröngt
í búi fyrir hátiðina á ýms-
um lieimilum verkamanna.
Nú eru margir verkamenn
að verða búnir með viku-
kaupið sitt, og er því ekki
bjargarlegt hjá þeim fyrir
páskana. Margir af þessum
verkamönnum geta ekkert
að því gert, að þeir eru í
verkfalli. Kommúnistar
hafa stefnt þeim út I for-
aðið ýmist með fölskum
fortölum eða algerlega á
bak við þá.
Eins og útlitið er nú, get-
ur verkfallið vafalaust
staðið nokkuð lengi. Að
vlsu er óánægja í röðurn
verkamanna yfir því, að
þeir skuli vera látnir vera
í fylkingarbrjósti fyrir há-
laimuðum stéttum. En
kommúnistar halda öllu í
járngreipum sínum eins og
fyrr. Kommúnistar eru að
sönnu orðnir smeykir. Þeir
vita að verkfallið er óvin-
sælt og að verkfallsmönn-
um verður sífellt I jósara að
Framhald á 8. síðu
Kjólar
Jersey-kjólar
oi
ií
MARKAÐURINN
Hafnarstræti 11
snyrtivörur
l
4
fyrir hátíðina
MARKAÐURINN
Hafnarstræti 11
1
Enskcsr kápur
Tweed-dragtir
Svartar dragtir
MARKAÐURINN
Laugaveg 100
; í'.lé;.J.i .. • i(i .tli; ( ú i :: • ,.UI)t.. lUIiiiti.í i't ■
■■ .Miiti'i -i uI rfiV nittuirt tfft’fntí 'l«' (JHIK SÍaSfi
irit; ■■■'■:) .'[ufitteh
srui'A j -ijso.cu-c, L iinairj; :í.h>W *ió líiJ'jLd
| -*o.afí ■■■ T L' "1- I 'U.-J.O tii' -tn-.'-uíSI !.« ivxc-t