Mánudagsblaðið - 22.08.1955, Page 2

2
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 22. ágúst 1955
LEIKHÚS HEIMDALLAR:
„Nei" eftir Johan L. Heiberg
Leikstjóri: Einar Pálsson
FöstucLaginn 12. þm. frum-
sýndi Leíkhus ' Heimdallar
danska gamanleikinn %Nei‘‘
eftir J. Heiberg. „Nei“-ið
hefur verið sýnt hér mörg-
um sinum áðui í flestum
sveitum landsins, en ástæð-
rna fyrir að vekja upp ekki
merkilegri draug en þennan,
er erfitt að finna. Heiberg
vinur þarna úr efni, sem
höfundar gamanleikja hafá
þaulunnið úr síðustu 50 —
75 árin, svo heldur er far-
ið að „slá í það“ nú, og
íurðulegt að L.H. skuli ekki
hafa fundið annað heppi-
legra verkefni, þar sem úr
miklu er að velja. Einþátt-
unga af svipaðri lengd og
þessi eru til svo hundruðum
skjptir og mikill meirihluti
þeirra öllu heppilegri til
sýninga hjá félagi ungra
manna, sem nú hafa tekið
að sér að kenna lýðnum
sanna leikmennt, meðan
venjuleg leikstarfsemi höf-
uðborgarinnar liggur niðri.
Þetta er önnur tilraun
Leikhúss Heimdallar á sviði
leiklistar, og svo miður sem
hin fyrri tókst þá verður
varla sagt að eftirleikurinn
sé betri, þótt félagsmenn
hafi klappað allmjög á frum-
sýningunni.
Efnið er í stuttu máli um
m ® «** - ■
ungan mann, unga stúlku,
gamlan mann, sem kemur
í biðilsför til höfuðborgar-
innar og þann misskilning,
sem þessu verður samfara.
Höfundurinn hefur unnið
þekkilega úr efninu ef tillit
er tekið til þess að leikrit-
ið er ritað fyrir rúmlega
hundrað árum. Lagleg lög
og gamansöngvar auka
gildi þess að mun, en heild-
arsvipurinn er samt eins og
fyrr getur, heldur rislár og
á þar túlkun einstakra leik-
ara sinn hlut að máli.
Leikstjórinn, Einar Páls-
son, teflir nú saman þaul-
reyndum og nær óreyndum
leikendum. Skemmir þetta
nokkuð fyrir heildarsvip
sýningarinnar, því að sviðs-
reynsla, þótt leiknum sé viða
áfátt hjá einstökum leik-
endum hlýtur að skapa ótrú-
legt misræmi í flestum til-
fellum. Vaudeville- tæknin
í leiklistinni er erfið enda
verður hún þrem leikendum
af fjórum ofurefli, en aðal-
leikarinn, Haraldur Björns-
son, sem hefði getað staðið
sig vel skemmdi leikinn með
kunnáttuleysi á texta, sem
er alveg ófyrirgefanlegt.
Yfir leikendum hvíldi frem-
ur leikgleði en leikgeta, og
oft vill svo verða, að áhorf-
andi „finnur til“ er hann
sér einstaka leikendur, fulla
af vilja til að gera vel, glíma
af alúð við reynslu - og hæfi-
leikaskort. Allir meta þessa
viðleitni, og hún er sannar-
lega aðdáunarverð, en hvað
sem því líður, þá breytir
það engu um þá staðreynd,
að leikritið, svo einfalt sem
það er, tapar því, sem það
sízt má án vera.
Leikhúsi ’ Heimdallar er
stjórnað af atvinnumönnum
í leiklist og það hefur til
umráða nokkra úrvalskrafta.
Það er því ekki hægt að
dæma það eins og t.d. leik-
kvöld mentaskólans. Því síð-
ur má leikdómarinn lofa
vinnu þess einungis vegna
þess, að hér er um nýbreytni
að ræða. Öllu leikunnandi
fólki þykir vænt um allar
tilraunir til að auka leik-
listarlíf okkar — þótt lof og
last sumra byggist meira á
stjórnmálaskoðunum að-
standenda en gildi þess í
þjónustu Thalíu.
Leikstjóranum ætti að
vera þetta vel kunnugt, en
þar sem hann er jaínframt
forstöðumaður L. H. og alls-
ráðandi í þeim efnum, þá
hljótum við að viðurkenna að
hér hefur honum tvisvar
brugðist bogalistin og á-
stæðu mistakanna er fyrst
og fremst að finna hjá hon-
um sjálfum.
í leikskrá getur leikstjóri
þeirrar skoðunar Heibergs,
að „ung stúlka plús ungur
maður (er) sama sem af-
spyrnu góð kvöldskemmt-
an“.
Þessi kenning Heibergs
kann að hafa dugað árið
1836. En hún dugar ekki nú
á leiksviði. Hvorki unga
stúlkan né ungi maðurinn
nægðu til þess að veita „af-
spyrnugóða kvöldskemmt-
an“. Og gömlu mennirnir,
sem áttu að hjálpa þeim,
veitu heldur ekki „afspyrnu-
góða kvöldskemmtan“. í
leikskránni er skemmtilegt
greinarkorn um fyrstu kynni
Oscars Clausens rithöfundar
af leiklist í Stykkishólmi.
Þá eru og góðar teikningar
af leikendum eftir Halldór
Pétursson teiknara. Einnig
er þar grein eftir Einar Páls-
son um Heiberg, lífsskoðan-
ir hans og verk almennt,
svo og skoðun leikstjórans á
verkum hans og filosófía um
afstöðu Heibergs gagnvart
íslenzku blöðunum. Er það
næsta fróðlegur lestur.
Nær tuttugu manns hafa
unnið að sýningu þessari, en
ef spurt er hvort hér sé um
leiklistarviðburð eða fram-
lag til íslenzkrar leiklistar
að ræða, þá tökum við und-
ir með meistara Heiberg og
segjum:
„NEI“.
A.B.
DAGINN SEM ÉG
Framhald af bls. 5.
almannafæri eða í sam-
kvæmi, sem þér mynduð
ekki þora að segja heima?
8. Hafið þér nokkurntíma
sagt eftirfarandi við eigin-
mann. yðar:
Ég þekki þig betur en þú
sjálfur.
Farðu bara einn. Þú
skemmtir þér vel án rrtín.
Þú ert sá sem fólkið vill
hitta.
„Ég er aðeins að hugsa
um þetta frá þínu sjónar-
miði, elskan“.
„Ég hafði það mjög gott,
áður en ég giftist þér,
mundu það bara“.
„Svona elskan, vertu nú
ekki æstur“.
9. Þegar þú last greinina
míná, minntu dæmin þig á
aðra konu en sjálfa þig?
Ef þú svarar einhverri af
þessum spurningum, skaltu
vara þig. Nokkur „já“ þýÖa
ekki að þú sért fortapaður
kvenskratti, en þau þýða,
að þú sért í hœttu með að
verða það.
(Pýtt, endursagt úr Sunday
Mirror)
AUGLÝSIÐ í MÁNUDAGSBLAÐINU
VALHALLARTÍfil NDI
1. árgangur
1237
29. tölublað.
Allir helztu menn landsins að þjóna
Sturlu Sighvatssyni
Samfal Sighvats á Grund
fréttisf viSa
Grund, Eyjafirði. Frá fréttaritara.
Hingað kom fyrir skömmu Sturla Siglivatsson að finna
föður sinn. Dvaldi hann hér um stund en reið slðan heim
til Sauðafells. Sighvatur tók vel við Sturlu syni sínum er
hann kom hingað og var margtalaður um bardagann í Bæ
en þó gætti nokkuð meinlegrar gamansemi í tali Siglivats.
Er hér útdráttur úr tali þeirra feðga eftir því er bezt verður
Aitað.
Sighvatur spyr Sturlu:
„Hefir þar enn bardagi hjá
yður verið, frændi?“
„Svo létum vér“ kvað
Sturla.
„Skammt hefur það él verið“,
segir Sighvatur.
„Eigi þótti oss allskammt“
segir Sturla.
„Allmjög þykist þú nú upp
hafa gengið,“ segir Sighvat-
ur, „það er svo auðséð".
„Hví mun eigi svo þó?“
kvað Sturla brosandi „en ekki
ekki hefi ég þó orð á gert“.
Þá mælti Sighvatur: „Bú
muntu nú ætla að efna,
frændi, er mér sagt, að þú
hafir af höndum látið Reyk-
holt. Sér þú nú og ofsjónum
yfir flestum bústöðum, —
eða hvar skaltu staðfestu fá,
þá er þér þykir sæmileg.“
„Þig læt ég nú allt að gera“
segir Sturla.
„Ekki er um fleiri að leita
en tvo“, segir Sighvatur,
„þegar frá eni tekriir bisk-
upsstólarnir. Er þar annarr
Oddastaður, en annar Möðni-
vellir í Hörgárdal. Þeir eru
bústaðir beztir og munu þér
þykja einskis til miklir“.
Svör Lofts
Mskups-
sonar
Frétzt hefur að þegar
Lofti biskupssyni var
hermt tal þeirra Sighvats
og Sturlu, þá svaraði hann:
„Slíkt er allkerskilegt og
allvel til komizt, Jmð er
hverjum veí hent, sem
hann hefur til fundið.“
En er það var hermt, að
þeir Böðvar skyldu geyma
hrossanna, þá mælti hann:
„DjÖfuIIinn hafi þeirra
hróp, og þrífist þeir aldrei,
og mun þeim að öðru verða
en allir muni til þeirra
stunda“.
„Þessir líka mér báðir vel“
segir Sturla, „en eigi ætla ég
þá lausa liggja fyrir“.
„Margs þaif búið við,
frændi,“ segir Sighvatur.
„Ráðsmann þyrftir þú og
ráðskonu. Þessir menn skyldi
vera birgii' og kunna góða
fjárhagi. Þessa menn sé ég
gerla. Það er Hálfdán, mágur
þinn á Keldum og Steinvör,
systir þín.“
Þá svarar Sturla: „Þessa
er víst vel til fengið“.
„Þá þarftu, frændi, smala-
mann að ráða í fyrra lagi,“
segir Sighvatur. „Hann skyldi
vera lítill og léttur á baki,
kvensamur og liggja löngum
á kvíagarði. Þann mann sé ég
gerla. Það er Björn Sæmunds
son. En fylgdarmenn skal ég
fá þér, þá er gangi út og inn
eftir þér. Það skulu vera
bræður þínir, Þórður krókur
og Markús.“
Sturla kvað bræðrum sín-
um það vel mundu fara.
„Margs þarf búið við,
frændi,“ segir Sighvatur. „Þá
menn þyrf tir þú og, sem hefði
veiðifarir og væru nokkuð
laghentir, kynnu að gera að
skipum og öðru því, er búið
þarf við. Þessa menn sé ég
gerla. Það eru þeir frændur
þínir, Staðar-Böðvar og Þor-
leifur í Görðum“.
Sturla lét sér fátt um finn-
ast og lézt þó ætla, að þeir
væru báðir vel hagir.“
„Svo er og, frændi“, segir
Sighvatur. — „Þá menn
þarftu er vel kunna hrossa
að geyma og hafa ætlan á,
hvað í hverja ferð skal hafa.
Þessa menn sé ég gerla. Það
er Loftur biskupsson og
Böðvar í Bæ.“
„Engi von er mér til þess,“
segir Sturla, „að allir menn
þjóni til mín, og er slíkt
þarflausutal.“
„Nú er fátt um mannaskip-
anir eftir, það er þykir all-
mikla nauðsyn til bera“,
sagði Sighvatur“, en þá menn
þarftu, er hafi aðdráttu og
f ari í kaupstefnur og til skipa,,
skilvísa og skjóta í viðbragði
og kunna vel fyrir mönnum
að sjá og til ferða að skipa.
Þessa menn sé ég gerla. Það
er Gissur Þorvaldsson og Kol-
beinn ungi.“
Þá spratt Sturla upp og
gekk út.
En er hann kom inn, brá
Sighvatur á gaman við
j Sturlu — og tóku þá annað
J tal.
j Sturla dvaldist þar þá eigi
lengi og reið-heim til Sauða-
fells.