Mánudagsblaðið - 14.01.1957, Blaðsíða 2

2
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Þjóðleikhúsið
Töfraflautan
eftir W. A. Mozart
Þjóðleikhúsið minntist 200 ara
afmælis Mozarts á veglegan og
viðeigandi hátt með því að sýna
ástsælustu óperu þessa mikla
snillings, Töfraflautuna, á annan
jóladag.
Þeir sem bezt þekkja tónlistar-
bókmenntir og tónlist, eru flestir
sammála um, að Töfraflautan sé
mesta meistaraverk Mozarts,
þrungin .skáldlegu lífi og leiftr-
andi ímyndunarafli.
Efni óperunnar er ævintýra-
legt en harla sundurleitt, en gef-
ur hinsvegar tækifæri til skrauts
og íburðar á sviðinu. Textinn
sjálfur hefur jafnan verið tal-
inn lélegur skáldskapur, og væri
löngu gleymdur og grafinn ef
Mozart hefði ekki samið þessa
ódauðlegu tónlist Við hann. TÖfra
flautuna samdi Mozart síðasta
árið sem hann lifði, og mikils
hefur heimurinn misst við að
þessi snillingur skyldi deyja svo
ungur að árum.
Öllum getur -borið saman um
að með -söng sinum í hlutverki
Pamínu hafi Þuríður Pálsdóttir
unnið nýjan listrænan sigur. Hún
söng af skilningi og öruggri
tækni, og túlkun hennar á hinni
ásthrifnu kóngsdóttur var ein-
læg og sönn. Þetta hlutverk hef-
ur löngum ekki þótt meðfæri
annarra en hinna reyndustu og
beztu söngkvenna. En Þuríður
vex við hverja raun, og hefur nú
sýnt, að henni er trúandi fyrir
hinum vandasömustu sönghlut-
verkum.
Þorsteinn Hannesson fór með
annað aðalhlutverk óperunnar,
hinn drenglundaða og þraut-
seiga konungsson, Taminó’. Þor-
steinn er glæsilegur á sviðinu
en búríingur hansí vlar furðu
íburðarlaus og minnti á myndir
af Hróa hetti. Stakk hann því
mjög í stúf við hinn glæsilega
búning Tamínu. Þorsteinn lék
hlutverk sitt af smekkvísi og án
allrar tilgerðar. Söngur hans
var víða góður, en þó má segja
að röddin væri nokkuð þung fyr-
ir hina svifléttu tónlist Mózarts.
Hinn einfalda, ístöðulitla og
sjálfselska fuglaveiðara, Papa-
genó, söng Kristinn Hallsson með
ágætum. Einnig var leikur hans
ótrúlega góður, þegar þess er
gætt, að þetta hlutverk krefst
ekki aðeins góðs söngvara held-
ur einnig töluverðra leikhæfi-
leika. Var meðferð hans á hlut-
verkinu létt og hæfilega spaugi-
leg og án allra öfga. Gervi hans
hefði getað verið betra, en eigi
Jón Sigurbjörnsson
Sarastro
hamlaði það því, að Kristinn átti
óskipta aðdáun allra leikhús-
gesta.
Stúlkuna, Papagenu, sem Papa-
genó hlýtur að lokum, eftir allar
þrengingaranar, lék Harina
Bjarnadóttir. Hefur hún ágæta
rödd og söng af glaðværð ög
fjöri.
Jón Sigurbjörnsson var mikil-
úðlegur Sarastró og rödd hans í
fullu samræmi við hinn vold-
uga æðsta prest hofs guðsins
Iris. Framkoma hans öll virðu-
leg og góðlátleg eins og vera ber.
Stina Britta Melander kom
hingað sem gestur til að syngja
hinar érfiðu aríur Næturdrottn-
ingarinnar. Söng hún af mynd-
ugleik og ágætri tækni, en hin-
ar miklu handahreyfingar henn-
ar áttu betur við í Kátu ekkj-
Slina Britta Melander, Næturdróttningin; Ævar Kvaran, Mono-
statos, og-þernur Næturdrottningarinnar
Mánudagvr Í4. janúar 1957
unni en hlutverki hinnar skugga-
legu og grimmúðugu nætur-
drottningar.
Guðmundur Jónsson fór með
lítið hlutverk virðulega og auð-
veldlega og Ævar Kvaran söng
og lék Monostatos, hinn undir-
förula og huglausa blökkumann
af meStu prýði.
Þernur næturdrottningarinnar
sungu þær María Markan, Sigur-
veig Hjaltested og Svava Þor-
bjamardóttir, allt góðar söng-
konur, en María beitti rödd sinni
mjög um of og spillti með því
heildaráhrifum söngs ' þeirra.
Einnig skorti þær þann léttleika
í hreyfingum, sem hægt er að
hugsa sér að slíkar drottningar-
þernur ættu að hafa.
Þrjár ungar stúlkur, þær Ey-
gló og Hulda Victorsdætur og
Magnea Hannesdóttir sungu
hlutverk hinna þriggja góðu ung-
linga mjög smekklega. Hafa þær
allar ágætar raddir, er féllu vel
saman.
Kór Þjóðleikhússins aðstoðaði
við sýninguna. Var söngur hans
blæfallegur en varla nógu vel
samæfður.
Þá er að geta þeirra er ekki
<$>------------------------------
sáust á sviðinu en höfðU þó mik-
ilvægum hlutverkum að gegna,
hvei' á sinn hátt.
Flest hlutverkin í Töfraflaut-
unni krefjast ekki mikilla leik-
tilburða, en þeim mun meirí
skilnings og túlkunar. Hefur Lár-
usi Pálssyni tekizt mjög vel að
sigla hinn gullna meðalveg milli
getu söngfólksins og þeirrar
kröfu sem efni óperunnar gerir
til leiks.
Leikbjöld og búningar hefur
verið gert að fyrirsögn Lothar
Grund. Eru leiktjöldin gerð af
hugviti og smekkvisi en bún-
ingar nokkuð sundurleitir eins
og vikið hefur verið áð áður.
Dr. Urbancic stjórnaði söng og
hljómsveit með sínum reyndu
höndum, af nákvæmni og dugn-
aði, en oft og tíðum hefði mátt
vera léttara yfir tónlistinni, en
það stendur vafalaust til bóta
þegar frumsýningarhrollurinn er
farinn úr listamönnunum og sýn-
ingum fjölgar.
Þýðingu textans gerði Jakob
Jóhann Smári vafalaust af vand-
virkni, en náði þó ekki þeim
létta blæ, sem oft og tíðum er
Leikfélag Reykjavíkur
\----------------------------s
HÖFUNÐUR: A. TSÉKOF — LEIKSTJ. GUNNAR HANSEN
AFMÆLISSÝNiNG VELDUR VONBRIGÐUM
Um þessar mundir á Leikfélag
Reykjavíkur 60 ára starfsaf-
mæli og í tilefni dagsins, 11. janú-
ar, frumsýndi félagið „Þrjár syst-
ur“ eftir Anton Tsékov í þýðingu
Geirs Kristjánssonar. Um leið og
Mánudagsblaðið óskar öllum
starfsmönnum L. R. fyrr og nú til
hamingju með þennan áfanga,
væntir það þess, að í framtíðinni
megi starf þess blómgast og bera
ríkan ávöxt.
Leikrit Tsékofs, Þrjár systur,
er tragi-comedia fremur rislág
að efni, en allvel samin á köflum.
Sjálft verkið fjallar um smá-
vægileg dægurmál — eiginlega
mjög ómerkilegt dægurmál ef
skoðað er niður í kjölinn — en
mannleg eru þau í orðsins fyllstu
merkingu. Smíðagallar á sjálfu
leikritinu, formi þess og persón-
um, eru stórir. Skáldið skapar
hér ósköp hversdagslega atburði,
dregur fram persónur, sem á sín-
um tíma voru allt eins algengar
í leikritum almennt og fyrir-
myndir skáldanna frá 1925 til
dagsins í dag. Tsékof fór sínar
eigin brautir í síðari verkum sín-
um, breytti frá hefðbundnu
formi samtíðarmanna sinna í
lausari frásögn af hversdagsvið-
burðum, kynnti fleiri persónur í
leikritum sínum, sem allar höfðu
álíka mikið fram að færa. Gall-
inn er hinsvegar sá, að hér, sem
í'fleiri verkum hans eru endur-
'tekningar eins1|akra persóna í
orðaskiftum of miklar — þótt
ráunar riiegi segja, að ■ þær séu
sánnar,- því viðbrögð einstaklmga.
til 'géfirina viðhorfa' eru hvers-
dagsmarinirvum hin sömu. Til-
raun Tsékofs tókst því aðeins að
því leyti, að hann afkynnti
„stjörnur" hvers leikrits, en
skifti því, sem áður var ætlað
einni persónu, milli margra —
með árángri, sem i dag nýtur
sin aðeins, ef afbragðsmönnum
er skipað í hvert einasta stærri
hlutverka. Leikritið byggir mjög
mikið, ef ekki að mestu, á persónu
legri túlkun þeirra, sem með
stóru hlutverkin fára.'Ef hlekkur
í þeirri keðju brestur, skapast
óbrúanlegt misræmi og leikritið
fellur • í flestum tilfellurn.
Brynjólfur Jóhannesson
herlæknirinn
Ljósm.: Þórarinn.
Sýníhgin 'í kVold féll, féll af
þvi að gljúfrið var með öllu ó-
tírúanlegt, fjárlægðm milii ' ein-
í þýzka textanum.
íslendingar ferðast mikið og
margir munu hafa séð Töfra-
flautuna erlendis. Ekki er sann-
gjarnt að gera samanburð á þvi
bezta sem hægt er að sjá í stór-
borgum heimsins, þar sem heims-
frægir söngvarar fara með
stærstu hlutverkin. Ekki er held-
ur réttlátt að bera sönginn sam-
an við hljómplötuupptökur sem
við getum hlustað á, þar sem
valinn maður er i hverju hlut-
-verki. Við erum að byggja upp
okkar söngleikjasýningar, en
ekki af vanefnum. Það sannaði
þessi sýning Töfraflautunnar.
Þjóðleíkhúsinu, og öllum þeim,
er að þessu unnu, færðist mikið
í fang, þegar lagt var út í að
sýna þetta mikla meistaraverk
Mozarts.
Misjafnlega var spáð um það
hversu myndi takast. En þótt
ýmislegt hefði betur mátt fara,
bæði hvað snertir söng, búninga
og sýningua í heild, er hún Þjóð-
leikhúsinu, og öllum þeim er að
henni störfuðu til sóma, og gleði-
legur vottur um vaxandi getu ís-
lenzkra listamanna um flutning
söngleikja. B. S. E.
Þorsteinn Ö. Stephensen
sem Vérsjinin
Ljósm.: Þórarinn.
stakra leikenda langtum of mikil
til þess að hér gæti orðið um
góða sýningu að ræða.
Leikstjóranum Gunnari Han-'
sen, sem margt hefur gert prýði-
legt á sviði, fataðist hér að marki
og veldur dirfska nokkuð. Mörg
stærri og vandameiri hlutverk
eru í höndum nýliða, sem vilja
en geta ekki. Þetta er lofsvert af
þeifra hálfu, en kæruleysi af
leikstjórans hendi .Það er víssu-
lega kominn timi til að leikstjór-
ar okkar yfirleitt — og þá ekki
sizt Gunnar — athugi mannaval
sitt, áður en þeir ákveða að
,',færa upp“ hin einstöku verk-
efni. Hér er ekki — í neinu stærri
hlutverkanna — um venjulega af-
greiðslu hlutverka að ræða.
Hvert einstakt hlUtverk krefst
listrænnar framsagnar, persónu-
sköpunar, sem hvergi bregst. Ef
það er ekki fyrir hendi getur
ekki farið vel. (Geta má þess til
gamans, að sjálfur höfundur þorði
ekki að vera viðstaddur frumsýn-
inguna vegna þess að hér var um
djarfa nýung að ræða bæði í orði
og formi). Jafnframt þessu ber
að draga í efa að túlkun leikstjóra
Frámháld 'á 5. síðu.