Tíminn - 07.03.1970, Blaðsíða 7

LAUfiAROAGUR 7. marz 1970.
TÍMINN
Njóta börn nægi-
Ástæða er trl að vekja athygli á efni þessarar
greinar, sem er æði þýðingarmikið. Spurrtinga-
skráin var samin fyrir atbeina nokkurra færustu
sérfræðinga Evrópu á sviði slysfara barna.
legrar
verndar
gegn
slysum?
í flestum löndum E\TÓpu hef
ur dánartala barna af völdum
sjúfcdóm'a lækkað mifcið. En
dánartala af slysförum fer aS
sama skapi bœkkandi. í nafcfcr-
um löndum em síysfarir algeng
asta dánarorsök bama. Á aldr-
inum eins til fjögurra ára ar-
sakast fjórða, jafnvel þriðja
hvert andlát af slysi og í 5—9
ára og 10—14 ára aldursflofck-
ttm drengja meir en helming-
ur. Þetta er geigvænlegt vanda
mál og alvarfeg ógntm við iþjóð
■BLÓMASAUJR
KflLT BORO
í hAbeginu
Næg bílastæði
Börn að leik á götu.
Ástæöan til þess, að þöi*num
er öðrum fremur hætt við slys-
um, er helzt sú, að þau alast
upp í mannfélagi, sem mótað
er af fullorðnum fyrir fuli-
orðna og hæfir því ekki börn-
um mema að Mlfu leyti. Margt
er það í umhverfinu, sem full-
orðnir telja efcOd háskalegt, þó
að það geti verið stórhættulegt
fyrir börn sakir þrosfcafeysis og
eðlilegs fhugsunarleysis, af því
að börn eiga oft örðugt með
að sjá fyrir afleiðingar gerða
sinna.
í athugun, sem nýfega var
gerð á vegum Evrópuráðs fcoma
nokkur atriði fram, sem áhrif
hafa á hegðun barna og valda
aukinni slysahættu:
— Hungur og þreyfca. (Flest
slys verða kl. 3—6 e.h. þegar
skóla er lofcið og börn leifca
sér úti á meðan mæður eru
að starfi),
— Krónisfc ofhreyfing (hyp-
eractivity).
— Langvinna. fjarvistir for
eldra (vegna skilnaðar, fráfalls
eða veikinda).
— Rúmleysi á heimili, ófull-
komin innrétting (olíuofnar,
skortur í. skápaplássi).
Köfnun og hrösun eru al-
gengustu slys á unga aldri.
Fleiri börn andast af köfnun á
fyrsta ári en af nofckru öðru
slysi. Eitrun og bruni eru sér-
staklega háska eg á öðru ári.
Börnum er hætt við að detta
allt fram að skclaaldri — inn-
an dyra áður en þau læra að
ganga, utan dyra þegar þau
eru þyrjuð að klifra. Drukkn
um heima við eða nálægt heim-
ili kemur alloft fyrir á öðru
aldursári, og umferðarslys eru
algeng allt fram á skólaaldur.
Slysin eru að sjálfsögðu mis-
jafnlega háskafeg.
Köfnun og drukknun valda
mörgum dauða, og tala ban-
vænna umferðarslysa er mifclu
hærri en slysatalan heima við.
Venjulegast má ráða bót á falli.
bruna og eitrun með læknis-
hjálp. En hinu ber ekki að
gleyma, að árlega lenda börn
í slysum, sem þau bíða ekki
bætur ævilangt. Þar til má
telja löskun af völdum fótbrots
eða hryggbrots, röskun á tauga
kerfi, þrengsli í hálsi eða
munni eftir sár af völdum
hættulegra þvottaefna og ó-
læknandi ör eftir brunasár.
Að sjálfsögðu er ekki hægt
að varast alla hættu í heima-
húsum eða á leiksvæðum. En
sjálfsagt er að gera allar nauð-
synlegar ráðstafanir til að hlífa
börnum við óþarfa áhættu.
Það er sem sé vandalítið að
temja sér að hreinsa jafnan
öskubakka og fela pillur, sem
geta litið út eins og sætindi,
hafa börn í aftursæti frefcar en
í „dauðásætinu" frammi í bíln-
um. Til þessa þarf ekki annað
en að temja rér gætnj og for-
sjálni. Jafnvel i vöggu á barn-
ið slys á hættu, til að mynda
köfnun.
Og nú getur hver litið í eig-
in baivn og prófað, hvort nann
beitir nægilegri varkárni, með
því að svara spurningasfcránni,
sem Evrópuráðið efur látið
gera. Sumum spurningum virð
ist auðsvarað, en þá ber að
gæta þess að svarið sé rétt -
ekki að blekkja sjálfan sig, því
að heilsa og jafnvel Hf barns
getur legið við.
Setjið nú kross við JÁ eða
síðan
NEI og berið svörin
saman við lausnirnar.
Með ósk um greinargóð svör.
Francois Bernard,
ráðunautur hjá Evrópuráði.
Spurningar: Gerið þér allt,
sem hægt er til að tryggja ör-
yggi barna yðar?
HEIMA.
í vöggu.
1. Er dýnan varin með
plasti?
2. Eru brotnir rimlar í vögg
unni?
3. Er pelinn úr plasti?
4. Teljið þér hættulegt að
láta barnið leika sér að perlu-
festi?
5. Viljið þér heldur láta
barnið hafa mjúkan kodda?
6. Hafið þér sérstakt borð
tál a'ð skipta á barninui?
7. Ef iþér eigið barnavog,
er þá höfð'alag á 'henni?
Eldri böm.
8. E^j hemlar á barnavagn
inum?
9. Eru brotnir rimlar í leik
grindunum?
10. Getur barnið fest hendur
á plastpoka?
11. Gætið þér þess að leifc-
föngin séu ekk. brotin, þannig
að þau séu oddhvöss eða
beitt?
12. Eru tútturnar jafnan í
lagi og vel festar á pelann?
13. Ef barnið er farið að
skríða, er þess gætt að hægt
sé að loka fyrir stiga?
14. Ef barnið er farið að
ganga, er því kenn-t að ganga
ofian stiga?
15. Gætið þér þess að barnio
nái ekki f giug-gafestingar?
í eldhúsinu.
16. Getur barnið haf-t hend-
ur á saxi, eldhúshnif? eða
17. Rafmagnstæfcjum (kaffi-
kvörn, hrærivél o.þih.)?
18. Ef rafmagnstæfcin eru
veggföst, er þá öryggisbúnaður
ti-1 þess að barnið -geti efcki
kveifct á þei-m?
19. Eru rafmagnslagnimar
gallaðar?
20. Er-u öryggislok á mn-
s'tungum?
21. Getur barnið náð í strau-
járnið?
22. Eru öll þvottaefni (tau-
þvottaefni, gólfþvotfca- og fægi
lö-gur o.þ.h.), sfcordýra- og
plöntueitur undir lás og slá?
23. Snúið þér alltaf sfcöftum
á pottum og pömium inn á við,
svo að þau sfcagi efcfci út fyrir
eldavélina?
24. Eru heitir vökvar alltaf
svo 1-angt burta, að baruið nái
ekfci tfl þeirra?
25. Er öryggisgrind á -eldhóif
unum á elda-vélinni?
26. Getur barnið náð í -gas-
hanann?
27. Hafið þér fcennt barninu
að forða-st ofna, eldhólf, potta
og pönnur?
28. Hættir þvofctavélin að
snúast þe-gar hún er opnuð?
29. Skiljið þér barnið eitt
eftir nál-ægt baðkerinu?
30. Getur barnið leikið sér
að -þvottavatninu?
Meðöl.
31. Er hægt að aflæsa með-
alaskápnum?
Framhald á bls. 14
L0KSINS - L0KSINS
Bjóðum nú fjölbreyttar
flugeldasýningar fyrir stórhátíðir, landsmót
og aðrar samkomur
Enginn fagnaður framar án flugelda
FLUGELDAGERÐIN
AKRANESI - ÆGISBRAUT 27 - SÍMI 1651
► BLÓMASALU R
Xvöldveiður frá kL 7.
Trfá
Svwrris
Caxöarssonar