Tíminn - 07.04.1970, Blaðsíða 5

RRHVÍtTOAGlíE 7. april 197«.
TÍMINN

17
Islendingum takmarkaður
aðgangur að námsbrautum
erlendis?
f
KanpmaiíaaliaÉn var fyrir
atattn útvf&feaB og heitir dú
Félag fslenzkra námsnranna í
Kaapmannaliöfn.
I<aTrga»dagiitn 28. 2. 1970
boðaðí það ásairnt námi&m.öinn-
nm í Lnindi tól fnndar ttm hags-
mflnnamia. Ekiki verður hér rak-
i3 aiQt það, sem raett var um á
ítmcBmHn, héldiur gerð nofekur
greia fyrir niðtErstoðium ftond-
IM VINNU Á NÁMSTÍMA.
E&tatogsaBötaða námKmanna
er me3 öBíu óviðuoandi. Stuðnr
kígskerfi hiins opirabera tói a@-
ato0ar námsmönDum er þaonig
uiprpbygtgt, að aJgerlega er úti-
loicað, að námsmenn fái það fé,
sem þeir þtrrfa á að halda sér
tfl feamiEæris. Þetta bann ýms-
um að þyfeja furðnlegt og sikal
því sfeýrt nánar. Sjoðurinn á-
ætlar framfærsikikostnað í
hiverja landi (það uppgjör hef-
ur veriS tekið tíl meðferðar í
grataargerð, sem send vax blöð-
aaiam fyiir stnttui). Prá þeim
feamfaerslukostnaði dregiur
sjöðuriim þær tefcjur, sem náms
maðurinn, hefur haft á árinu og
feer þannág fram hina sivoköl.-
uðu umframf járþörf. Af þessari
œnframí j árþörf veitir sjóður-
inn svo vissa % sem lán. Þann-
ig verður alltaf viss % eftir
og þá uipphæð verður námsmað-
urinn að skrapa saman með sam ■
sfcofcum venzlamanna eöa öðr-
u*n hætti. ÞesSi %, sem náms-
tnönnum er ætlað að galdra
fram í dagsljósdð, er hjá 1.
árs nemum 60% umframfjár-
þarfar, þe. í Kbh. 70—85 þús.
og í Lundi 85—100 þús-, allt
eftir sumartekjum námsmanns-
ins. Þegar lengra nær í námi
minnkar sú % og nær lágmarki
á 7. ári í 10%, en þá hefur
lánasjóðuránn feingið nóg af
nimsmanminum og lokar fyrir
öll lájn. Þeir, sem efcki eiga
efnaða að, eru því illa í sveit
setfcir. Þeim eru satt að segja
allar bjargir bannaðar, því
reyni þeir að bæta f j árhaginn
með því að vkina með náminiu
eitt ánið, hefur það í för með
sér hærri frádrátt vegoa eig-
in tekna við næstu lánaúthlut-
un þ.e.a.s. lægra lán. Námsmað-
urinn verður þvi að vinna enn
meir næsta árið til þess að
brúa bilið, náminu seinkar og
hann er þannig fastur í víta-
hring vonleysisins. Fundurinn
krefst því þess, a'ð ekki verði
við úthlutun lána teldð tillit
til tekna af vinnn námsmanna
á námstíma.
AÐSTCWÐ FRÁ NORRÆNA
MENNINGARSJÓÐNUM.
Af framansögðu sést, að f jár-
hagisörðuleikar ísl. námsmanna
eru gífurlegir. Það er því sktij-
anlegt, að þeir komi með allt
að þvá örvæntingarfuililiar iilraun
ir og tOiögur til úrbóta, en slík
er tillaga Stockholmsmanma.
Hún gengur út á það, að fara
fram á við Norræna menningar
sjóðinn, að hann brúi bilið, sem
er á milli lánveitinga annarra
Norðurlanda til sinna þegna
og lánaveitinga ísl. ríkásutns til
ísl. námsmanna á þeim sfcöðum.
Þessi tillaga fékk góðar undir-
tekítir á ráðlstefou norrœna
stúdentaráðsfo rm anna.
Að okkar áiiti er hér verið
að fára imu á stórhættulega
bnaut, og viljum í því samibandi
benda á eftirfarandi:
1. Órniur Norðurlönd greiða
nú þegar mun hærri ,,styrki“
til fsl. námsmanna, en íslendimg
ar greá/ða sjálfir. (sem dæmi
má nefna, að það kostar danska
ríkið ea. 500.000,00 d. kr. að
menmta einm eðlisfræðing eða
ca. 60.000.00 d. kr. á óri, en til
samanburðar nemur styrkur frá
Menzfca ríkinu til námsmiamna
í Danmörku ca. 600.00 d. kr. á
ári eða ednum hundraðshluta
(1%) af danska „styrknum").
2. Vegna mjög misjafnra
kjara námsmanna á hinum Norð
urlöndunum fjórum mymdi
straumur ísl. nárnsmiamma eðti-
lega ledta þamgað sem kjörin
eru bezt. Þ.e.a.s- til eins landis,
Sviþjóðar.
3. Dreifing ísl. námsmanna á
ýmis lönd utan Norðuriamda
sem tvimælalaust hefur valdi®
tiltöMega miMlti fjölbreytni í
námi og hugmyndum mennta-
manna á Islandi, myndi drag-
ast saman og námsmenn mymdu
í enn ríkaii mœli en áður leita
til Norðurlanda og þá fyrst og
fremst til Svíiþjóðar.
4. Hafi námslamd staðið undir
langmestum hluta af friam-
færslukostnaði á námstíman-
um, munu menn hafa enn
minni ástæðu til að hverfa
heim að námi loknu, en í þess
stað í enn ríkari mæli en hing-
að til ílendast erlendis.
5. Takmörkunin við þær
námsgreinar, sem ekki er hægt
að læra í heimalandi, mun geta
haft ófyrdrsjáanlegar afleiðing-
ar: A. í samtoandi vi@ náms-
leiðaval nýstúdemta: þannig
myndá það vera freistandá fyr-
ir marga að lifa kóngalífi við
lestur Egyptologíu í Svíþjóð í
stað þess að lifa við sult og
seyru við verkfræði- eða læknis
fræðinám á íslandi.
B. Islenzk yfirvöld myndu e.t.v.
leggja minni óherzlu á fjölgun
námsledða við H.I. og fjölgun
sónskóla af ýmsu tagi.
6. Islenzk yfirvöld myndu
e.t.v. sjá minnii ástæiðu til að
auka lám og styrki tti isl. náms-
manna á Norðurlöndum og
e.t.v- heldur ekfci til mámsmanna
utan Norðurlanda í þær náms-
greinar, sem hægt er að læra
á Norðurlöndum.
Þetta eru aðeins nokkur
dæmi um þá þróun, sem myndi
eiga sér stað, en hin hlið máls-
ins þ.e.a.s. sá varasami hugsun-
arháttur, sjáifsvirðingarskortur
og uppgjöf gagnvart ísl. yfir-
vöddum, sem þetta lýsdr, er
raunar enn alvarlegiri.
LOKAÐAR NÁMSBRAUTIR.
Hér verður ekki rætt um nyt-
serni æðri menntunar fyrir ís-
lendinga, heldur gengið út frá
henni sem gefinni forsendu,
svo sem reynsla ann-arra þjóða
sýnir. Sérstaða Islendinga á
þessu sviiði er sú, að þeir verða
að sæfcja æðri menntun til er-
lendra menntastofnana í ríkari
mæti en aðrar þjóðir. Háskóli
ísiands er sem stendur algjör-
lega áfullnægjandá og mun að
líkindum verða það um langan
aldur. Kotríki eins og íslandi
er um megn að halda uppi stór-
um og fjölbreytilegum þáskóla.
Tti þess að íslenzkur háskóti
einangrist ekki og staðná, er
honum nauðsynlegt að verða
fyrir stöðugum áhi’ifum frá er-
lendum háskólum, hvort sem
það vehður gegnum Islendinga,
sem nurnið hafa erlendis, eða
erlenda vísindamenn, sem fengn
ir yrðu tti ísilands um lengri
eða skemmri tórna.
Tilgangurinn með þessum
skrifum er að vekja athygli á
því að í Svíþjóð er uppi tilhneig
ing til að takmaika aðgang að
ýmsum námsbrautum, einkum
fyrir útlendinga, sem ekki ætla
sér að sefcjast að f landinu
Þetta er að vfau ékM nýtt af
oálinni, esn svo viariðisti sem ný.i-
ar reglur amaðgang að lofeuð-
nm námsbraiutum séu Islenri-
ingum og öðrum útlendingui n
mjög í óhag. Siðan 1968 ábveð-
uir miðstjórm í StofekhóikDÍ
(eentrala antagningsenheten),
hverjir fái aðgang að lokuðum
námsbrautum. Kunnugt er um
nokkra íslendinga, sem sótt
hafa um aðgang að þessum
námlsbraiutum síðan 1968 og
fiengíð nedtun. Þeir einir hafa
fengið aðgöngu, sem fyrir 1968
höfiðu fengið aðgöngu að lok-
aðrj námsbraut, svo og verk-
fræðmemar, sem samkvæmt
samningi fá að Ijúka námi við
tætontiiáskólana í Lundá og
Stokkhólmi.
Við vtijum telja upp nokkr-
ar lokaðar námstorautir, sem ís-
lendingar hafa fylgt og miuinu
að tikindum vilja fyigja í fram-
tíðinni: grasafræði, eriða!firæði,
efinafræði, sálfræði, dýrafræði,
verkfræði, húsagerðarlist og
tannlækningar.
Okkur virðist Ijóst, að ís-
lenzka rtitisstjórndn verður að
reyna að fcomast að samtoomu-
laigi við sænsk stjórnarvöW cm
að veita íslenzkum námsmiöinn-
um aðgang að þeissum náms-
brautum, ef þeir eiga að hafa
einhverja umtalsverða mögu-
leifca á að nema þessar greinar
í Svíþjóð.
Hér hefur veriið talað um
Svíþjóð, en þetta giildir um
fleiri löind. Svíar eru efcki einir
um að vilja taicmarfca aðgang
útlendinga að námsbraufcuini
eða háskólum. I Bretlandi hafe
t.d. skólagjöld nýlega verið
hæfcfcuð mjög verulega í þessu
augnamiðli. Við' beinum þeirri
ásfeoniin til SÍNE og rtitisstjórn
arinnar, að gerð verðj nákvæm
rannsókn á námsmöguileikum
og lakuðuim námisbrautum í
þeim löndum þar sem íslending
ar eru við nám.
Framhald á bls. 22.
UMSÖGN
Innra Hólmi, 28/10 1969.
Á síðástliðniu vori key-pt-
um við sjálfihleðsluvagn af
Glótous h.f. Vagn þessi
reyndist í aJla staði mjög
vel og komu engar bilanir
fram í honum allt notkunar-
tímatoiliff. Kostir við aff geta
hirt heyið beint úr múguim
um leið og tekið er saman
eru:
1. Aff losna við að sæta
heyið og fer mikið toe-tur
bæði með hey og tún. 2.
Ein dráttarvél sparast. Þar
sem vagninn tekur heyið í
sig sjálfur þarf ekki dráttar-
vél með ámokstarstæki. 3.
Þar sem ekki er mjög langt
að keyra að hlöðu er eins
fijótlegt að keyra heyinu
heim eins og að sæta það.
Guðmundur Jónsson,
Innra Hólrni,
Akraneshreppi.
VERÐLÆKKUN
Með tilliti til mikilla
og ánægjulegra við-
skipta Fella-verksmiðj-
anna við ísland, hefur
hún ákveðið lækkun á
öllum gerðum sjálf-
hleðsluvagnanna, nema
Peggy, og nemur lækk-
unin um kr. 10.000,00
frá því verði, sem gefið
er upp í verðlista okkar
og sendur var bændum.
Fella sjálfhleðsluvagn-
amir eru fáanlegir í
fjórum stærðum og hafa
hlotið jákvæða dóma
Bútæknideildarinnar á
Hvanneyri. Þeir hafa
verið í notkun hér á
landi í þrjú ár og engin
ein tegund hefur selzt
eins vel og Fella. Öllum
eigendum Fella vagn-
anna ber saman um ágæti
þeirra enda munu þeir
vera með fullkomnasta
mötunarútbúnað allra
heyhleðsluvagna.
Farið var að ráðlegg-
ingum Bútæknideildar-
innar um allan aukaút-
búnað, sem fylgja
skyldi, og ber að hafa
þetta hugfast þegar bor-
in eru saman verð við
aðra vagna á markaðn-
um.
Bændur! Takið nýj-
ustu tækni í þjónustu
yðar og tryggið um leið
að ná heyjunum inn
óskemmdum. Það verð-
ur bezt gert með Fella
vagni.
PantiS strax.
Greiðsluskilmálar.

2^
VÉLADEILD - LÁGMÚLA 5 - REYKJAVÍK
Télla