Tíminn - 24.07.1971, Blaðsíða 9

TIMINN
9
#«MJGARDAGUR 24. júlí 1971
......... ■
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkraeindastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarlnsson (áb). Jón Helgason, Indriði G Þorsteinsson og
Tómas Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason Rit
Ktjómarskrifstofur 1 Edduhúsinu. simar 18300 - 18306 Skrii
stofur Bainkastraeti 7. — Afgreiðslusimi 12323 Auglýsingaslml:
19523. AOrar skrifstofur simi 18300 Askriftargjald kr 195.00
i mánuði innanlands. t lausasölu kr 12,00 eint. — Prentsm
Edda hf.
Kaupgjaldsvísitalan
Bráðabirgðalög hafa nú verið sett að tillögu Ólafs
Jóhannessonar forsætisráðherra, um framlengingu verð-
stöðvunarlaganna til áramóta. Jafnframt er sú breyting
gerð á lögunum, að þau 2 vísitölustig, sem ekki átti að
reikna inn í kaupgjaldsvísitöluna fyrr en 1. september
koma nú þegar til framkvæmda. Þá er jafnframt ákveð-
ið, að þau 1.3 vísitölustig, sem felld voru niður með
verðstöðvunarlögunum, komi til framkvæmda 1. ágúst
n k. Þessum 1.3 vísitölustigum verður eytt úr framfærslu-
vísitölunni, þ.e þau verða greidd niður.
Þannig hefur ríkisstjórnin nú efnt loforðin um þær
umbætur, sem koma skyldu til framkvæmda strax og
hún kæmi til valda og kveðið var á um 1 málefnasamn-
ingi stjórnarflokkanna, þ.e. leiðréttingu vísitölunnar,
hækkun tryggingabóta og hækkun á launum sjómanna.
Ástæðulaus ótti
Stjórn félags dráttarbrauta og skipasmiðja hefur lýst
áhyggjum sínum 1 tilefni af tilkynningu ríkisstjórnarinn-
ar um aukna lánafyrirgreiðslu til handa þeim, sem ráðast
í kaup á skuttogurum, en ákveðið hefur verið að heimila
allt að 85% lántöku vegna skuttogara, sem smíðaðir eru
erlendis, 1 stað 72% eins og áður var. Telja skipasmiðju-
eigendur, að þessi ráðstöfun niuni leiða til þess að stál-
skipasmíðar fyrir íslendinga muni í vaxandi mæli færast
á hendur útlendinga í framtíðinni. ’ /
Hér er um ástæðulausan ótta að ræða, sem stafar
vafalaust af misskilningi.
í málefnasamningi ríkisstjórnarinnar er lögð áherzla á
tvó mikilvæg atriði í þessu sambandi, sem skipasmiðju-
eigendur mega ekki láta fram hjá sér fara.
í fyrsta lagi hefur ríkisstjórnin ákveðið, „að leggja
áherzlu á eflingu skipasmíðaiðnaðarins með það takmark
fyrir augum, að íslendingar smíði að miklu lejdi skip
sín sjálfir og geti annazt viðhald fiskiskipa og kaup-
skipa.“ Ennfremur, „að lækka vexti á stofnlánum at-
vinnuveganna og lengja lánstíma þeirra.“
í öðru lagi, að stórefla fiskiskipaflotann með skuttog-
urum og öðrum fiskiskipum, sem vel henta til hráefnis-
öflunar fyrir fiskiðnaðinn. Afla skal fjár í þessu skyni
og veita nauðsynlega forustu og fyrirgreiðslu. Skal gera
ráðstafanir til, að íslendingar eignist svo fljótt, sem verða
má a.m.k- 15—20 skuttogara af ýmsum stærðum og gerð-
um.“
íslenzkar skipasmiðjur eru nú allar bundnar við verk-
efni. íslenzka ríkisstjórnin heitir því, að sjá svo um að
þær hafi jafnan næg og hagkvæm verkefni og mun stefna
að því að þeim verði tryggð þau með fyrirgreiðslu af
hálfu ríkisvaldsins að jafnaði a.m.k. 2—3 ár fram í
tímann til að gera rekstur þeirra hagkvæmari og örugg-
ari. En ríkisstjórnin hefur ákveðið það jafnframt, eins og
segir í málefnasamningnum, „að íslendingar eignist svo
fljótt sem verða' má a.m.k. 15—20 skuttogara.“ Ríkis-
stiórnin vill koma þeim í gagnið sem allra fyrst til að
efla rekstur fiskiðnaðarins. Þess vegna verður að leita
nú þegar eftir kaupum á þessum skipum þar sem þau
eru föl. Það er því engin ástæða fyrir skipasmiðjueigend-
ur að óttast um sinn hag á næstu árum. íslenzka ríkis-
stjórnin mun stórefia íslenzkar skipasmíðar á þessu kjör-
tímabili- — TK
I ANTHONY LEWIS:
Sjðnarvottum ber saman um
ópirnar í Austur-Pakistan
Nixon forseti Bandaríkjanna fer sér hægt, en iirezka ríki.lstjórnin telur sjálfsagt aS
stöðva efnahagsaðstoð við Pakistan unz fundin er lausn, sem feli í sér einhvers
konar sjálfsstjórn austurhluta landsins
ÞEGAR Hitler var fallinn
voru þeir næi'j margir — og
engan veginn Þjóðverjar ein-
ir, — sem sögðust ekki hafa
hugmynd um, hve ógnirnar
voru gífurlega miklar. Þeir
vissu að vísu, að margt ægi-
legt var að gerast, en sex
milljónir Gyðinga í gasklefan-
um....
Svipuðu máli gegndi um
ógnarstjórn Stalíns í Sovétríkj
unum. Mörg ár liðu áður en
menn á Vesturlöndum meira
að segja gerðu sér grein fyrir
umfangi ofbeldisverkanna og
fjöldamorðanna, sem framin
höfðu verið. Hvað Vietnam
áhrærir leið á löngu áður en
flest okkar gerðu sér grein fyr-
ir óhjákvæmilegum afleiðing-
um aðfara Bandaríkjamanna í
mannlegum þjáningum, mann-
falli og eyðileggingu.
ENN einu sinni gerast mikl-
ar hörmungar og gífurleg
mannleg neyð ríkit af stjórn-
málaástæðum. Nú getur eng-
in’n vitiborinn maður fært það
fram sér til afsökunar, að
hann skilji ekki eða viti, hvað
er að gerast, þar sem ljósar
samtímafrásagnir skýra til
fulls frá ógnunum og eftirláta
ímynduninni næsta lítinn hlut.
Og þó er sú raunin, að sumir
ábyrgir menn látast lítið sjá.
Það er í Austur-Pakistan.
sem ógnaröldin geysar. Her
Vestur-Pakistana kom til lands
ins í vor til að bæla niður
stjórnmálahreyfingu í austur-
hluta ríkisins og síðan hafa 6
milljónir manna flúið til Ind-
iands. Tugir þúsunda manna
hafa verið líflátnir, ef ekki
hundruð þúsunda.
Áróðursmenn Vestur-Pakist-
ana segja, að ekki sé höfð af-
skipti af öðrum en þeim, sem
brotlegir hafi orðið, en þær
fullyrðingar leyna engan veg-
inn þeirri staðreynd, að her-
inn drepur og pyntar eftir kyn-
þáttum og stjórnmálum.
FRÁSÖGN sjónarvotta birt-
ist 1?. j 'lí í The Sunday Times
í London. Anthony Mascaren-
has blaðamaður frá Vestur-
Pakistan fór íil austurhluta
landsins ásamt fleirum í boði
hersins, en honum ofbauð svo
aðfarirnar, sem hann horfði á.
að hann lagði leið sína til Bret-
lands til að kunngera sannleik-
ann.
Mascarenhas sá menn tekna
af lífi af því einu, að þeir voru
ekki umskornir — og því senni
lega Hindúar. Hann sá þorp
múhameðstrúarmanna í Bengal
brennd til ösku. Herforingjár
Vestur-Pakistana sögðu honum.
að þeir væru reiðubúnir að
taka af lífi tvær milljónir
manna ef með þyrfti, til þess
að kveða niður aðskilnaðarvið-
leitni Austur-Pakistana, og
YAHYA KHAN
stjórna landinu eins og ný-
lendu heilan mannsaldur. Mas-
carenhas komst að þeirri nið-
urstöðu, að þetta væri alvara
þeirra og þeir væru staðráðnir
í að knýja fram „endanlega
lausn“ á stjórnmálavandanum
í Austur-Bengal.
LÝSING Mascarenhas á dag-
legu lífi í Austur-Pakistan und-
ir her VesturPakistana hefur
hlotið staðfestingu tveggja
áreiðanlegra, sannfærandi og
sjálfstæðra heimilda að undan-
förnu. Báðir þessir aðilar taka
ennfremur skýrt fram, að ógna
öldinni lauk ekki þegar herinn
náði yfirráðum, heldur hefur
haldið áfram.
Önnur heimildin er sameigin
leg skýrsla sendamanna Al-
þjóðabankans og Alþjóða gjald
eyrissjóðsins, en hún var af-
hent bankastjórunum rétt fyr-
ir miðjan þennan mánuð. Þar
er frá því skýrt, að sendi-
mennirnir hafi komizt að raun
um, að hernaðarógnum sé
haldið áfram í Austur-Pakistan.
Margir íbúar í borgum hafa ver
ið drepnir eða lagt á flótta,
segir í skýrslunni, og skæru-
liðasveitir verða æ athafnasam
ari.
Hinn aðilinn, sem staðfest
hefur ástandið, er sendinefnd
fjögurra brezkra þingmanna,
en þeir eru nýkomnir heim úr
ferðalagi um Austur-Pakistan.
Tveir . þessara þingmanna
fylgja íhaldsflokknum að mál-
um, en hinir tveir Verkamanna
flokknum. Þeir fóru austur í
boði ríkiitjórnarinnar í
T ^kistan og voru því ekki and-
snúnir henni fyrirfram. Þegar
þeijr komu heim að aflokinni
ferðinni, létu þeir í ljós, að
þeim hefði ofboðið það, sem
einn þeirra nefndi „áframhald
andi kúgun hersins með hin-
um ómannúðlegasta hætti.“
YAHYA KHAN hershöfð-
ingi er auðvitað enginn Hitler
og eflaust er hverju orði sann-
ara, að ríkisstjórn hans hefur
ekki hafizt handa í þeim ásetn-
ingi að fremja fjöldamorð og
valda eyðileggingu í austur-
hluta ríkisins. En útkoman hef-
ur eigi að síður orðið sú, sem
raun ber vitni.
Af þessum sökum er sú þögn
furðuleg, sem sums staðar rík-
ir. Nixon forseti hefur ekki
sagt aukatekið orð. U Thant
lætur sér.að jafnaði annt um
mannúðina og hefir að stað-
aldri gagnrýnt aðfarir Banda-
ríkjamanna í Vietnam, en
hann hefur verið fáorður um
kynþáttaofsóknir og morð
Pakistanhers. Nefna mætti
fleiri dæmi um hina furðulegu
þögn.
Skýringin hlýtur að vera sú,
að þarna er um hyggna menn
að ræða. Yahya Khan heldur
um stjórnvolinn og við hann
verður óhjákvæmilega að eiga
ýmis skipti. Þetta liggur efa-
litið að baki framburðar eins af
starfsmönnum utanríkisráðu-
neytisins bandaríska, sem
sagði fyrir skömmuj að stöðv-
un á efnahagsaðstoð Banda-
ríkjamanna „spillti vinsamleg-
um stjórnmálasamskiptum við
ríkisstjórnina í Pakistan".
ÞETTA er raunar vafasöm
fullyrðing, jafnvel þó að höfð
sé full hliðsjón af því, sem
hentar. Sendinefnd Alþjóða- h
bankans hélt því fram, að upp- B
iausnin í Austur-Pakistan kæmi
f veg fyrir, að efnahagsaðstoð
nýttist. Brezka ríkisstjórnin
hefur haldið fram eins og
fleiri, að fyrst yrði að finna
stjórnmáialausn, sem fæli í
sér einhvers konar sjálfsstjórn
austurhluta ríkisins.
Reginald Prentice, sem átti
sæti í ríkisstjóm Verkamanna-
flokksins í Bretlandi og hafði
umsjón með þróunarmálum er-
lendis, lagði leið sína til Pak-
istan og skrifaði, er hann
kom heim, að beiting efnahags-
legs þrýstings erlendra ríkis-
stjórna á hershöfðingja Pakist-
anhers væri „eina vonin“. 9
Hann lýsti því ennfremur, að j|
reynsla sín og kunnugleiki á M
erlendri efnahagsoðstoð hefði §
sannfært sig um, að „rangt t
væri i níutíu og níu tilfellum
af hundrað að binda aðstoðina
stjórnmálaskilyrðum, — en
þarna er svo greinilega um að
ræða þetta hundraðasta til-
felli“.
HAFT er á orði í London, að 9
Kínverjar séu aö endurskoða
skuldbindingar sírtar við Yahya
Khan. Ef til vill hafa þeir kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að
ekki verði hjá aðskilnaði
Austur- og Vestur-Pakistan
komizt. Valdhafarnir f Was-
hington gerðu sér vonir um, að
Henry Kissinger gæti gefið
Framhald á bls. 14